Witamina E, zwana witaminą młodości i płodności, to składnik odżywczy, który jest niezbędny do prawidłowej pracy organizmu. Warto wiedzieć, gdzie występuje witamina E i jakie objawy mogą świadczyć o jej niedoborze.
Czym jest witamina E?
Mianem witaminy E określamy grupę organicznych związków, w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole. Posiadają one cztery formy: alfa, beta, gamma i delta, z których najbardziej aktywny biologicznie jest alfa-tokoferol. Witamina E należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza, że organizm magazynuje ją przede wszystkim w tkance tłuszczowej i nadnerczach, a nie wydala.
Witamina E jest odporna na działanie wysokich temperatur, ale mrożenie oraz ekspozycja na tlen i słońce wpływają na jej niszczenie w pożywieniu. Z kolei substancje takie jak: witamina A i C, witaminy z grupy B, oraz mangan, selen i nienasycone kwasy tłuszczowe poprawiają jej przyswajanie.
Witaminę E uznano za jeden z najsilniejszych antyoksydantów, co sprawia, że odgrywa ona ogromną rolę dla ochrony przed chorobami cywilizacyjnymi. Chroni również przed upośledzeniem widzenia oraz procesem przedwczesnego starzenia się skóry.
Fot. iStock/Źródła witaminy E
Źródła witaminy E
Witaminę E dostarczamy do organizmu wraz z pożywieniem. Możemy ją znaleźć w wielu łatwo dostępnych produktach, takich jak:
- olej słonecznikowy, oliwa z oliwek tłoczona na zimno;
- migdały, orzechy laskowe;
- zarodki nasion zbóż i kiełki;
- otręby i płatki owsiane;
- ryby morskie, takie jak: łosoś, mintaj, makrela, śledź, tuńczyk;
- mleko i jego przetwory;
- mięso kurczaka i indyka;
- warzywa, np.: marchew, brukselka, soja, szpinak, papryka, pomidory, brokuły;
- owoce takie jak czarna porzeczka, brzoskwinia, owoce jagodowe.
Odpowiednia dieta zapobiega niedoborom witaminy E. Specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia ustalili dzienne średnie zapotrzebowanie na witaminę E:
- 6 mg u dzieci;
- 10 mg u mężczyzn;
- 8 mg u kobiet, przy czym u pań stosujących tabletki antykoncepcyjne zapotrzebowanie rośnie;
- 20-50 mg u osób po 75. roku życia.
Fot. iStock/Witamina E
Witamina E — właściwości dla zdrowia
Właściwości witaminy E dla zdrowia są nieocenione, dlatego ważne, by w diecie nie zabrakło źródeł tej witaminy.
Witamina E wspiera płodność
Witamina E jest określana mianem witaminy płodności, ponieważ jej obecność gwarantuje właściwe funkcjonowanie narządów rozrodczych. Zbyt niski poziom witaminy E wpływa na zmniejszenie wydzielanie hormonu gonadotropowego, co obniża jakość plemników u mężczyzn.
Chroni przed zawałem i udarem
Prawidłowy poziom witaminy E jest bardzo istotny w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Witamina E ogranicza proces zalepiania się krwinek i chroni przed rozwojem miażdżycy. Ponadto hamuje utlenianie frakcji LDL cholesterolu — tzw. złego cholesterolu, a tym samym chroni przed wystąpieniem zawału serca i udaru mózgu.
Witamina E może chronić przed rakiem
Witamina E jest silnym antyoksydantem, który może obniżać ryzyko rozwoju nowotworów. Naukowcy z Instytutu Onkologii w Szanghaju oraz Uniwersytetu Vanderbilt w Nashville (stan Tennessee, USA), przekonywali na łamach „Journal of the National Cancer Institute”, że wysokie dawki witaminy E mogą obniżać ryzyko rozwoju raka wątroby.
Fińscy badacze oraz australijscy naukowcy z Queensland University of Technology uważają, że witamina E obniża ryzyko wystąpienia raka prostaty u palaczy.
Z kolei naukowcy z Centrum Badań nad Rakiem im. Freda Hutchinsona w Seattle (USA), ostrzegają na łamach „Journal of the National Cancer Institute”, że większe niż rekomendowane dzienne spożycie witaminy E i selenu może zwiększać ryzyko rozwoju tego nowotworu.
Wpływ witaminy E na skórę
Witamina E zyskała miano witaminy młodości, ponieważ jako silny antyoksydant neutralizuje wolne rodniki, które odpowiedzialne są za uszkodzenia komórek i powstawanie zmarszczek. Dieta bogata w witaminę E hamuje proces starzenia się skóry, wspiera regenerację i procesy nawilżająco-natłuszczające, łagodzi stany zapalne. Kosmetyki z witaminą E mogą wspierać leczenie podrażnień na skórze, egzemy, łuszczycy, oraz trądziku.
Fot. iStock/Witamina E
Witamina E — objawy niedoboru
Przy właściwej diecie do niedoboru witaminy E dochodzi rzadko. Najczęściej stwierdza się go u osób cierpiących na mukowiscydozę i celiakię, oraz zmagających się z zaburzeniami wchłaniania tłuszczu. Przyswajanie witaminy E może również ograniczyć przyjmowanie środków antykoncepcyjnych, leków przeczyszczających i hormonów tarczycy. Również palenie papierosów i przyjmowanie związków żelaza negatywnie wpływa na wchłanianie witaminy E.
Do głównych objawów niedoboru witaminy E zaliczamy:
- kłopoty z koncentracją;
- zmęczenie i rozdrażnienie;
- anemia;
- wypadanie włosów;
- pogorszenie widzenia;
- zwiększona podatność na infekcje;
- zaburzenia neurologiczne;
- bolesność i zanik mięśni;
- problemy z płodnością.
Skutki nadmiaru witaminy E
O ile stosowanie diety bogatej w źródła witaminy E nie grozi jej nadmiarem w organizmie, tak długotrwałe przyjmowanie nadmiernych ilości suplementów z tą witaminą może skutkować przedawkowaniem. Przed włączeniem dodatkowych źródeł witaminy E warto wykonać odpowiednie badania laboratoryjne, na podstawie których można zdecydować o zasadności dodatkowej suplementacji.
Nadmiar witaminy E może powodować osłabienie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, zaburzenia jelitowe i zaburzenia widzenia.
