Zapalenie gardła to często spotykany rodzaj infekcji, która dotyka zarówno dzieci jak i osoby dorosłe. Bywa ono dokuczliwe i bolesne, często również potrafi nawracać. Czym dokładnie jest zapalenie gardła u dzieci i dorosłych, jakie czynniki je powodują, i jak można je leczyć?
Zapalenie gardła – przyczyny
Zapalenie gardła i sąsiadujących z nim migdałków podniebiennych najczęściej atakuje jesienią i zimą. Główna przyczyna problemów to wirusy, w szczególności: adenowirusy, rynowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy. Stan zapalny gardła mogą powodować również bakterie, najczęściej paciorkowiec z grupy A, ale mogą to być również Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i inne szczepy. Znacznie rzadziej przyczyną stanu zapalnego gardła mogą być bakterie atypowe: chlamydie, dwoinka rzeżączki czy mykoplazmy. Zdarza się, że zapalenie gardła towarzyszy innym chorobom, takim jak: grypa, odra, ospa wietrzna, czy różyczka.
Rozróżnienie przyczyn infekcji bywa trudne, co czasem komplikuje dobranie skutecznego sposobu leczenia zapalenia gardła. Przyjmuje się, że kaszel, katar, biegunka, bóle mięśni, zapalenie spojówek świadczą o zakażeniu wirusowym. W przypadku gwałtownego początku, gorączki, nudności, wymiotów, obrzęku migdałków i powiększenia węzłów chłonnych, zazwyczaj powoduje je infekcja bakteryjna. Dla pewności lekarz może zlecić wykonanie posiewu wymazu z gardła, który jest standardowym badaniem w diagnostyce ostrych zapaleń gardła i migdałków podniebiennych.
Fot. iStock
Ostre zapalenie gardła – objawy
Stan zapalny gardła może przybrać postać ostrą lub przewlekłą. Stan ostry pojawia się nagle i trwa nie dłużej, niż 3–7 dni. Najczęstsze objawy, jaki wywołuje ostre zapalenie gardła to:
- drapanie, dyskomfort, ból gardła,
- zaczerwienienie i pogrubienie błony śluzowej podniebienia i gardła,
- bolesne przełykanie,
- kaszel,
- gorączka,
- zatkany nos i katar,
- rzadziej powiększenie okolicznych węzłów chłonnych,
- zapalenie spojówek,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- bóle głowy.
Fot. iStock
Przewlekłe zapalenie gardła – objawy
Postać przewlekła zapalenia gardła trwa zwykle wiele tygodni, rozwlekającą się latami z okresem braku dolegliwości i ich zaostrzeń. Powoduje je długotrwałe drażnienie błony śluzowej gardła przez alergeny, substancje chemiczne, zawodowe nadużywanie głosu, papierosy i alkohol, oraz przebywanie na zimnie lub oddychanie gorącym, suchym powietrzem. Proste przewlekłe zapalenie gardła powoduje objawy takie jak: uczucie guli w gardle, gęstą wydzielinę, chęć odkrztuszania i ataki kaszlu, bez objawów ogólnych. Rozróżniamy także zapalenie o charakterze przerostowym i zanikowym. W przewlekłym zapaleniu gardła najważniejsze jest wyeliminowanie przyczyny stanu zapalnego.
Zapalenie gardła u dzieci
Zapalenie gardła u dzieci zazwyczaj dotyka maluchy w żłobkach oraz przedszkolach, i związane jest z chorobą przeziębieniową. Do rozwoju infekcji przyczyniają się głównie wirusy wywołujące przeziębienie, czyli ryno- i koronawirusy, wirusy RS oraz wirusy paragrypy. Tylko w przypadku 15–30% zapaleń gardła i migdałków u dzieci, przyczyną są bakterie, wtedy określane jest ono mianem anginy. Najczęściej atakuje paciorkowiec z grupy A: Streptococcus pyogenes oraz paciorkowce beta-hemolizujące z grupy C i G.
Zapalenie gardła – objawy u dzieci
Zapalenie gardła u dzieci powoduje wyraźne objawy, które wskazują na toczący się stan zapalny. Objawy mają zazwyczaj charakter ostry, bardzo dokuczliwy, przemijający zazwyczaj w ciągu 7-10 dni.
Stan zapalny gardła u dzieci powoduje objawy takie jak:
- upośledzenie drożności i wyciek wydzieliny z nosa,
- kichanie,
- drapanie lub ból gardła,
- chrypka,
- kaszel,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- złe samopoczucie.
W przypadku rzadko zdarzających się zakażeń adenowirusami, infekcja ma ciężki przebieg przypominający anginę paciorkowcową. Pojawia się wysoka gorączka powyżej 39ºC , zapalenie migdałków, często stwierdza się powiększone węzły szyjne, rzadziej zapalenie spojówek, katar i kaszel.
Fot. iStock
Zapalenie gardła i krtani
Niekiedy w parze idą ze sobą zapalenie gardła i krtani, wywołane najczęściej przez wirusy. Obie choroby mogą wystąpić jednocześnie, gdy infekcja obejmie gardło i krtań. Może pojawić się wtedy chrypka, utrata głosu, a także ból gardła. Najczęściej jednak obie choroby występują niezależnie i mogą być ze sobą mylone, ponieważ powodują podobne objawy ze strony gardła. Jak je odróżnić? Jeżeli nie występuje problem ze swobodnym, głębokim oddechem i utrata głosu, zazwyczaj problem dotyczy jedynie gardła. Jednak pewność można zyskać dopiero po wizycie u lekarza. Zapalenie krtani u dzieci wymaga często pilnej wizyty u lekarza. Infekcja objawia się nagłą dusznością, ponieważ powoduje zwężenie dróg oddechowych u dziecka. W skrajnych przypadkach może skutkować niewydolnością oddechową.
Zapalenie gardła – leczenie
Ponieważ zazwyczaj zapalenie gardła u dzieci i dorosłych spowodowane jest przez wirusy, leczenie ograniczone jest do łagodzenia dokuczliwych objawów. Najczęściej zaleca się środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe. Zaleca się stosowanie preparatów dostępnych w aptece, działających miejscowo na bonę śluzową gardła antyseptycznie, przeciwzapalnie i znieczulająco. Zaleca się starych domowym sposobem płukanie gardła wodą z solą, a także inhalacje izotonicznym roztworem soli, co pomaga w rozluźnieniu wydzieliny i nawilża śluzówkę gardła. Można przygotować płukanki ziołowe – szczególnie pomocne są: rumianek, tymianek i szałwia. Takie płukanki na gardo działają przeciwzapalnie, odkażają i łagodzą obrzęk błony śluzowej. W przypadku, gdy stan zapalny gardła wywołany jest przez bakterie, przepisuje się choremu antybiotyki. Szczególnie skuteczna na zakażenia paciorkowcami jest penicylina, która skraca czas trwania infekcji i zapobiegając ewentualnym powikłaniom.
Ważne jest również wypijanie odpowiedniej ilości płynów, szczególnie przy wysokiej temperaturze. Ból mogą złagodzić ciepłe okłady na szyję. Funkcjonowanie ułatwi półpłynna dieta i letnie, delikatne w smaku posiłki, łatwe do przełknięcia przy bólu gardła.
