Wzdęcia to krępująca przypadłość, która potrafi dokuczyć. Mogą mieć one różne przyczyny, od naturalnej obecności gazów w jelitach, po różne zaburzenia i choroby. Skąd się biorą wzdęcia i w jaki sposób można pozbyć się tego wstydliwego problemu?
Czym są wzdęcia?
Wzdęcia i gazy to częsta dolegliwość, na którą skarżą się przede wszystkim kobiety. Problem może wystąpić w każdym wieku i mieć różne powody. Zazwyczaj opisywane są jako powiększenie obwodu brzucha, któremu może towarzyszyć uczucie rozpierania, „przelewania się w brzuchu”, oddawanie gazów i odbijanie. Najczęściej obecność wzdęć łączona jest z nadmiarem gazów w jelitach, jednak ilość gazów jelitowych nie zawsze bywa zwiększona przy wzdęciach. Na pewno są to subiektywne odczucia związane z zaburzeniem motoryki jelit i czucia trzewnego.
Jeśli wzdęcia występują raz na jakiś czas i same znikają, nie stanowi to powodu do niepokoju. Natomiast notoryczne wzdęcia, którym dodatkowo towarzyszą inne objawy, mogą świadczyć o istnieniu pewnych chorób lub zaburzeń w funkcjonowaniu jelit.
Fot. iStock/Wzdęcia
Błędy dietetyczne powodujące wzdęcia
Wzdęcia bywają uciążliwą i krępującą dolegliwością, choć najczęściej niegroźną. Zazwyczaj problem pojawia się po posiłku i jest najczęściej efektem błędów dietetycznych. Co może wpływać na pojawienie się wzdęcia?
- jedzenie w pośpiechu i połykanie powietrza podczas posiłków, żucia gumy, palenia papierosów;
- picie napojów gazowanych,
- spożywanie pokarmów wzdymających, do których zaliczamy m.in.: warzywa strączkowe, kapustę, brukselkę, cebulę, jabłka, gruszki, brzoskwinie, śliwki, kukurydzę, mleko, sery pleśniowe, otręby oczyszczone.
Zazwyczaj w jelitach znajduje się ok. 200 ml gazów, a powyższe czynniki wpływają na zwiększenie ich ilości w układzie pokarmowym. Gazy te to głównie połykany tlen i azot, oraz dwutlenek węgla, metan, wodór, siarkowodór, które są skutkiem fermentacji produktów w jelitach i które nadają im nieprzyjemny zapach. Także stresujący tryb życia i napięcie emocjonalne wpływają na powstawanie zaburzeń trawienia, co może być jedną z przyczyn wzdęć.
O ile wzdęciom nie towarzyszą inne objawy, które mogą wynikać z chorób m.in. układu pokarmowego, nie ma konieczności wykonywania konkretnych badań. Konieczne jest natomiast wprowadzenie pewnych modyfikacji w diecie, które poprawią komfort po posiłkach.
Fot. iStock
Inne powody wzdęć
Wzdęcia nie zawsze wynikają z błahych przyczyn i mogą świadczyć o chorobach przewodu pokarmowego. Często są objawami chorób takich jak:
- nieswoiste zapalne choroby jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiakia, choroba Leśniowskiego i Crohna);
- nowotwór jelita grubego;
- choroby trzustki, wątroby czy dróg żółciowych.
Może powodować je również:
- zwolnienie pasażu jelitowego – wywołane np. lekami lub przebytą operacją w obrębie jamy brzusznej;
- zespoły upośledzonego wchłaniania, np. w przypadku niedoboru laktazy;
- zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO).
W przypadku podejrzenia choroby organicznej, która może powodować wzdęcia, lekarz może zlecić podstawowe badania laboratoryjne, badanie ultrasonograficzne i jamy brzusznej oraz badania endoskopowe.
Sposoby na wzdęcia
Jeśli wzdęcia nie wynikają z choroby, można wprowadzić kilka modyfikacji do diety i stylu życia, co powinno załagodzić istniejący problem. Wyraźną poprawę może przynieść zmiana nawyków żywieniowych oraz wprowadzenie aktywności fizycznej, która wspiera pracę jelit. Warto pamiętać o tym, by:
- zrezygnować z nawyku częstego żucia gumy,
- pić przez słomkę i jeść powoli, dokładnie przeżuwając pokarm, by uniknąć połykania zbędnego powietrza;
- wykluczyć z diety pokarmy wzdymające, które powodują i nasilają dolegliwości;
- regularne jeść. Warto rozplanować pięć mniejszych posiłków w ciągu dnia. Mniejsze porcje oznaczają mniej pokarmu zalegającego i fermentującego w jelitach;
- przyjmować probiotyki, aby poprawić skład mikroflory jelitowej;
- w wybranych przypadkach zgodnie z zaleceniem lekarza należy przyjmować wskazane leki wpływające na zmniejszenie ilości flory fermentującej w jelitach.
Fot. iStock
Objawowo w walce ze wzdęciami można skorzystać z produktów dostępnych bez recepty w aptekach. Najczęściej polecane są preparaty z simetikonem i dimetikonem, które rozbijają pęcherzyki gazów, wspierając ich wydalanie. Substancje te są bezpieczne, działają łagodnie i można je podać nawet niemowlętom. Przykre dolegliwości może także łagodzić herbatka z kopru włoskiego, która działa ona rozkurczowo i wiatropędnie. Wypijanie herbatki przyspieszy wydalanie gazów i zadziała łagodząco na ewentualny ból. Pomocny może być także delikatny masaż brzucha, który łagodzi ból brzucha i wzdęcia.
W przypadku gdy osoba cierpiąca na wzdęcia prowadzi stresujący tryb życia, warto wykorzystać techniki relaksujące dla złagodzenia odczuwanego napięcia emocjonalnego.
