Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry na tle zapalnym, która dokucza wielu ludziom. Najczęściej pojawia się u osób w sile wieku, wpływając nie tylko na wygląd chorego, ale również na jego samopoczucie. Warto wiedzieć, czym jest trądzik różowaty, jakie ma objawy i na czym polega jego leczenie.
Czym jest trądzik różowaty?
Trądzik różowaty (acne rosacea) zaliczany do „nerwic naczynioruchowych” skóry. Zmiany pierwotnie pojawiają się na środkowej części twarzy. Na początku choroby można zauważyć w tym obszarze rumień i poszerzone naczynia krwionośne, a wraz z postępem uwidaczniają się grudki i krosty. Jeśli dojdzie do przerostu, a następnie zwłóknienia gruczołów łojowych, pojawia się przerost ograniczony (rhinophyma).
Choroba dotyczy około 10% populacji w wieku 30-55 lat. Szczególnie narażone na niego są osoby posiadające jasną karnację, jasne oczy i włosy. Znacznie częściej atakuje kobiety, jednak znacznie ciężej przebiega u mężczyzn. Trądzik różowaty występuje u osób z predyspozycją genetyczną, lub u osób ze skłonnością osobniczą do zmian skórnych.
Trądzik różowaty — przyczyny powstawania zmian na skórze
Objawy spowodowane trądzikiem mogą wstąpić, lub zaostrzyć się, po kontakcie ze słońcem, a także na skutek sytuacji stresowych. Do innych czynników wywołujących pojawienie się lub nasilenie objawów, jakie daje trądzik różowaty, zaliczamy:
- zaburzenia miesiączkowania;
- choroby tarczycy;
- występowanie opryszczki wargowej;
- stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu;
- stosowanie na twarz preparatów z glikokortykosteroidami;
- przyjmowaniem dużych dawek witamin B6 i B12;
- dietę obfitującą w ciężkostrawne pokarmy;
- spożywanie alkoholu;
- korzystanie z sauny;
- korzystanie z basenów z chlorowaną wodą;
- obecność Demodex folliculorum (pasożyta z rodziny roztoczy) oraz drożdżaków.
Trądzik różowaty — objawy
Objawy, jakie wywołuje trądzik różowaty mogą być różne i związane są przede wszystkim z konkretną postacią choroby:
- Postać teleangiektatyczno-rumieniowata (erythematotelangiectatic rosacea). W tej postaci trądzik różowaty powoduje na twarzy rumień przelotny lub przetrwały. Widoczne są również teleangiektazje (poszerzone naczynia krwionośne), obrzęk twarzy, chorzy stwierdzają często uczucie pieczenia i palenia skóry w obrębie zmian;
- postać grudkowo-krostkowa (papulopustular rosacea). Występuje w jej przebiegu przetrwały rumień w środkowej części twarzy, z okresowo występującymi grudkami i krostami;
- postać z dominacją zmian przerostowych (phymatous rosacea). U chorych występuje pogrubiała skóra nieregularnej powierzchni. Można na niej zauważyć guzowate zmiany obejmujące nos, a często i brodę, czoło, policzki i uszy. W wielu przypadkach pojawia się zapalenie mieszków włosowych w obrębie zmian przerostowych;
- postać oczna (ocular rosacea) wiąże się z występowaniem przewlekłych stanów zapalnych brzegów powiek, spojówek i rogówek. Towarzyszy temu łzawienie i przekrwienie oczu, uczucie pieczenia, kłucie, swędzenie, światłowstręt. Pacjent może uskarżać się na dokuczliwe uczucie ciała obcego w oku. Objawem postaci ocznej trądziku różowatego bywają nawracające gradówki i jęczmienie
- ziarniniakowy trądzik różowaty (granulomatous rosacea) to nie postać, ale odmiana trądziku różowatego pojawiająca się na niezmienionej skórze lub na minimalnym stanie zapalnym. Jej cechą charakterystyczną są twarde, żółte, brązowe lub czerwone grudki z tendencją do bliznowacenia.
Trądzik różowaty — leczenie
Trądzik różowaty wymaga leczenia, ale nie należy się spodziewać ostatecznego wyleczenia choroby. Głównym celem podjęcia leczenia jest chęć zmniejszenia lub usunięcia objawów i zahamowanie tworzenia się nowych zmian.
Istnieją metody leczenia, do których zaliczamy:
Leczenie zewnętrzne trądziku różowatego
Leczenie zewnętrzne na trądzik różowaty opiera się na stosowaniu metronidazolu 0,75% i 1% w postaci żelu lub kremu. Ponadto stosuje się kwas azelainowy, 10% sulfacetamid sodowy z 5% siarką i nadtlenek benzoilu. Przy nasilonym trądziku różowatym lekarz może zlecić miejscowe stosowanie antybiotyków. Należy jednak pamiętać, że wpływają one na objawy, a nie przyczyny stanu zapalnego. Ponadto istnieje ryzyko, że po zakończeniu leczenia choroba może wrócić.
Trądzik różowaty a leczenie doustne
Lekarz może zlecić pacjentowi przyjmowanie antybiotyków, przede wszystkim tetracyklinowych, jeśli na skórze uwidoczniły się zmiany grudkowo-krostkowe. Jeśli zastosowanie tych antybiotyków nie jest możliwe, zaleca się sięgnięcie po makrolidy. Jeśli tradycyjne metody leczenia nie zdały egzaminu, zaleca się stosowanie izotretynoinę, pochodną witaminy A. To jednak niesie ze sobą ryzyko przykrych skutków ubocznych, takich jak, m.in.: suchość warg, jamy ustnej i nosa, krwawienia z nosa, wypadanie włosów.
Stosowanie dermokosmetyków na trądzik różowaty
Dermokosmetyki są dobrym wsparciem skóry z trądzikiem różowatym. Najlepiej sięgać po dermokosmetyki dedykowane skórze wrażliwej, skłonnej do podrażnień, wymagającej szczególnej pielęgnacji. Ważne, by kosmetyki stosowane podczas codziennej pielęgnacji umożliwiały odbudowę uszkodzonej warstwy ochronnej. Zdecydowanie należy unikać zwykłych mydeł lub żeli, które działają wysuszająco i podrażniająco. Ponadto unikać warto kosmetyków zawierających środki zapachowe, które są częstą przyczyną podrażnienia skóry twarzy.
Laserowe zamykanie naczynek
Laserowe zamykanie naczynek to zabieg, którego efekty widoczne są od razu — ograniczony rumień oraz mniej popękanych naczynek. Zastosowanie lasera zamyka naczynka, które ulegają wchłonięciu i przestają być widoczne. Laserem można zamykać nie tylko pojedyncze naczynka, ale i rozległy rumień, przy kilkukrotnym powtórzeniu zabiegu dla osiągnięcia oczekiwanego efektu. Jest to metoda przynosząca szybkie i zauważalne efekty, jednak nie leczy choroby, jaką jest trądzik różowaty.
Trądzików różowaty — czego nie należy robić?
Zdecydowanie należy unikać zabiegów rozgrzewających, oraz takich, w których dochodzi do złuszczania skóry z użyciem kwasów owocowych, kwasu trójchlorooctowego, kwasu salicylowego. Nasilają one przekrwienie skóry, co utrwala rumień i towarzyszące mu pieczenie skóry. Skóra z trądzikiem różowatym nie lubi również ucisku i tarcia.
Trądzik różowaty — dieta
Przy chorobie istotna jest także dieta, która wpływa na trądzik różowaty i na nasilenie lub złagodzenie zmian. Przede wszystkim należy zacząć od usunięcia z jadłospisu potraw ciężkostrawnych, tłustych, pikantnych, oraz wysoko przetworzonych, które nasilają objawy. Warto także ograniczyć mocną herbatę, kawę i czekoladę, które u pewnych osób mogą wywołać nasilenie objawów trądziku różowatego. Uwagę należy zwrócić na produkty mleczne, które mogą działać prozapalnie. Warto ograniczyć potrawy zawierające histaminę, takie jak sery pleśniowe i wędzone, wędzone i marynowane ryby (makrela, łosoś, tuńczyk), kiszonki, drożdże, salami. Przy chorobie takiej jak trądzik różowaty bezwzględnie należy unikać alkoholu (szczególnie czerwonego wina), oraz palenia papierosów. Niewskazane jest również spożywanie pikantnych oraz gorących napojów i jedzenia.
Poleca się natomiast włączenie do diety dużej ilości warzyw i owoców, oraz olejów roślinnych i ryb. Ważne jest również wypijanie 2 litrów wody dziennie.