Zajady to charakterystyczne zmiany, które powstają w kącikach ust. Na pękającej skórze pojawiają się drobne nadżerki, co wiąże się z przykrymi dolegliwościami. Jest to często występujący problem, który może mieć wiele przyczyn. Czym są zajady, co zwiększa ryzyko ich pojawienia się i w jaki sposób można je leczyć?
Zajady, to powszechne określenie na zapalenie kącików ust. Ta przypadłość dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, choć częstotliwość ich występowania wzrasta wraz z wiekiem.
Zajady — objawy
Po czym poznać, że pojawił się problem z zajadami? Przede wszystkim zapalenie kącików ust zwiastuje miejscowe zaczerwienienie w kąciku (jednym lub obu) ust, któremu towarzyszy dyskomfort. U wielu osób pojawiają się również bolesne pęknięcia, które utrudniają jedzenie oraz picie. Najczęściej zajady widnieją na skórze do kilku dni, po czym samoistnie się goją.
Jeśli zapalenie kącików ust spowodowało zakażenie grzybami, pojawia się również biało-szary, swędzący nalot. Z kolei infekcja spowodowana zakażeniem gronkowcem złocistym charakteryzuje się tworzeniem się miodowego strupa na owrzodzeniu oraz miejscowym łuszczeniem się skóry. Zajady spowodowane infekcją lub niedoborem witamin goją się dłużej.
Fot. iStock
Zajady a opryszczka
Objawy, jakie dają zajady bywają niekiedy mylone z opryszczką, która ma jednak inne przyczyny. Można je jednak bez większego problemu odróżnić. Opryszczka przede wszystkim charakteryzuje się pęcherzykami wypełnionymi przejrzystym płynem, które z czasem pękają i dopiero skóra zaczyna się goić. Opryszczce towarzyszy silniejszy, niż w przypadku zajadów, ból i świąd w zmienionym fragmencie naskórka.
Zajady — przyczyny
Dlaczego pojawiają się takie zmiany? Przyczyny, które powodują zajady, są różne. Należą do nich przede wszystkim zakażenia drożdżakowe lub bakteryjne, wpływ na ich powstawanie mogą mieć także alergie kontaktowe. Zapalenie kącików znacznie częściej pojawia się u osób, które z nawyku oblizują wargi, mają w zwyczaju szerokie otwieranie ust, cechuje je nadmierne ślinienie się lub niedostatek śliny w jamie ustnej. Powodem tworzenia się zajadów bywa nieodpowiednia higiena jamy ustnej, czy częste stosowanie antybiotyków. Inne przyczyny, które powodują zajady to również: obniżona odporność, cukrzyca, oraz niedobory witamin z grupy B, kwasu foliowego czy żelaza. Problem może być również skutkiem ubocznym stosowania leków np. izotretynoiny. Zajady częściej tworzą się w okresie jesieni i zimy, gdy przebywamy częściej w ogrzewanych pomieszczeniach, które wpływają na wysuszenie skóry.
Fot. iStock
Zajady — leczenie
Najważniejsze w leczeniu zajadów jest określenie przyczyny ich powstawania. Najczęściej usunięcie czynnika powodującego rozwój zajadów kończy problem z nimi. Np. w przypadku alergii na nikiel, który znajdziemy w sztućcach ze stali nierdzewnej, należy zmienić rodzaj sztućców, by pozbyć się problemu. Jeśli zajady spowodowane są stosowaniem uczulającego kosmetyku, wystarczy przestać go używać.
Gdy zajady wynikają z istniejącej choroby (np. cukrzyca), w pierwszej kolejności należy zająć się leczeniem choroby, aby uniknąć powstawania kolejnych zajadów w przyszłości. W przypadku, gdy zachodzi podejrzenie niedoboru witamin lub żelaza, należy zbadać ich stężenie we krwi i jeśli trzeba, zastosować odpowiednią suplementację.
Dla wsparcia walki z zajadami warto zapytać o radę farmaceutę. W aptekach dostępne są witaminy, żele i maści na zajady, które można kupić bez recepty. Jeśli problem jest dokuczliwy lub często nawraca, warto porozmawiać o nich z lekarzem rodzinnym lub stomatologiem. W razie potrzeby można wykonać również posiew ze zmian i wtedy zastosować miejscowo maść lub żel o działaniu przeciwdrobnoustrojowym.
Fot. ikStock
Zajady — domowe sposoby
Domowe sposoby na zajady to picie mleka z rozpuszczonymi drożdżami, które są doskonałym źródłem witamin z grupy B. Pomóc z łagodzeniu zmian może okład z plastrów ogórka, który działa łagodząco i przeciwzapalnie. Poleca się również stosowanie przez 15 minut okładu roztartego czosnku za zmienione miejsce, ze względy na jego antybakteryjne i antygrzybicze działanie. Pomocny jest także miód i aloes, które mają właściwości nawilżające i przeciwzapalne. Smarowanie zmian oliwą z oliwek lub olejem z pestek winogron nie tylko natłuszcza i zapobiega pęknięciom skóry, ale dostarcza odżywcze dla skóry witaminy. Należy również pamiętać o szczególnej higienie, która zapobiegnie nadkażeniu zajadów.
Dieta przeciw zajadom
Jeżeli zajady wynikają z niewłaściwej diety i niedoborów witamin, ważne jest wprowadzenie do niej zmian. Warto zadbać, by w diecie nie brakowało źródeł witamin z grupy B, czyli nasion roślin strączkowych (grochu, fasoli), mięsa, które są jednocześnie źródłami żelaza. Dietę należy wzbogacić o źródła witaminy C, np.: cytrusy, kalafior, brokuły, czerwona papryka, natka pietruszki. Warto sięgać po fermentowane napoje mleczne (kefiry, jogurty), ze względu na zawartość probiotyków koniecznych do odbudowy flory bakteryjnej przewodu pokarmowego i wzmocnienia odporności. Unikać należy zbyt dużej ilości cukru w jadłospisie, którym żywią się chorobotwórcze drobnoustroje, oraz ograniczyć picie kawy, która wpływa na zwiększone wydalanie składników mineralnych z organizmu.
