Objawy PCOS (zespołu policystycznych jajników) pojawiają się u wielu kobiet i nie bez przyczyny wzbudzają niepokój. Wiele z nich można zaobserwować gołym okiem, gdy dochodzi do zmian w wyglądzie kobiety, natomiast inne ujawniają się dopiero podczas starań o ciążę. Warto wiedzieć czym jest to schorzenie i jakie PCOS powoduje objawy.
Czym jest PCOS (zespół policystycznych jajników)?
PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, to zaburzenie, na które najczęściej cierpią kobiety w wieku rozrodczym. Określenie to zaczerpnięto z wyglądu jajników, w których występuje wiele pęcherzyków.
PCOS charakteryzuje się występowaniem cykli bezowulacyjnych oraz nadprodukcją androgenów (męskich hormonów płciowych), co prowadzi do negatywnych zmian w organizmie.
Nie do końca wiadomo, dlaczego u niektórych kobiet rozwija się ta choroba. Na pojawienie się PCOS wpływają czynniki genetyczne, endokrynologiczne, metaboliczne oraz środowiskowe. Według statystyk zespół policystycznych jajników może dotyczyć 4–12% kobiet w wieku rozrodczym.
Fot. iStock
PCOS — objawy ze strony ciała
Objawy towarzyszące PCOS bywają różne, ale wyraźnie wpływają na funkcjonowanie pacjentek, które wymagają opieki specjalistów, aby minimalizować negatywny wpływ zaburzenia na życie. Czym charakteryzuje się PCOS?
Zespół policystycznych jajników powoduje zaburzenia gospodarki hormonalnej, węglowodanowej, lipidowej, podwyższony poziom insuliny w surowicy krwi i/lub insulinooporność tkankową. To z kolei przekłada się na obecność różnych objawów u kobiet.
PCOS a objawy zaburzenia miesiączkowania
Zazwyczaj pierwsze objawy PCOS, które budzą niepokój, to zaburzenia miesiączkowania. U kobiet dotkniętych tym zaburzeniem obserwuje się częstsze lub rzadsze miesiączki, nagłe zaprzestanie miesiączkowania w wieku rozrodczym. Często u pacjentek stwierdza się również brak owulacji, co może utrudniać zajście w ciążę.
PCOS a nadmierne owłosienie u kobiet
PCOS wywołuje hirsutyzm, czyli pojawienie się dużej ilości włosów u kobiet, w miejscach, w których zazwyczaj jest ich niewiele. Zarost ten kojarzony jest z męskim. Uwidaczniają się niechciane włoski nad wargą, na brodzie, na klatce piersiowej, udach, plecach i brzuchu. Problem wywołuje podwyższony androgenów, czyli poziom męskich hormonów płciowych. Są one charakterystyczne dla mężczyzn (powstają w jądrach), natomiast u kobiet jest ich mniej (wytwarzają je jajniki i nadnercza). Gdy dochodzi do nadmiernego wydzielania androgenów lub zwiększenia wrażliwości tkanek na działanie tych hormonów, pojawia się nadmierne owłosienie tam, gdzie nie powinno.
PCOS a przyrost masy ciała
Część kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników w wyniku insulinooporności, cierpi na otyłość typu „jabłko”. W ich przypadku nadmiernie rozbudowana tkanka tłuszczowa odkłada się w okolicach brzucha, a nadwaga i otyłość zwiększa ryzyko rozwoju chorób metabolicznych. Należy jednak pamiętać, że tendencja do tycia to nie jedyny wyznacznik PCOS — także szczupłe kobiety mogą cierpieć na to zaburzenie.
Zobacz również: Zespół jajników policystycznych? Pora na odpowiednią dietę!
PCOS a problemy ze skórą i włosami
Objawy PCOS manifestują się także na skórze i poprzez kondycję włosów. Kobiety cierpiące na zespół policystycznych jajników często obserwują u siebie dokuczliwy trądzik, przetłuszczanie się skóry i włosów, a nawet łysienie typu męskiego (pojawiają się zakola).
Fot. iStock
PCOS — objawy psychiczne
PCOS może również wpływać na psychikę kobiet dotkniętych tą przypadłością. Objawy psychiczne PCOS zostały wzięte pod lupę przez naukowców z Instytutu Neuronauki i Zdrowia Psychicznego Uniwersytetu Cardiff. Przyglądali się oni przez 6 miesięcy historii zdrowia psychicznego u ponad 17 000 kobiet cierpiących na PCOS. Badanie wykazało, u pacjentek z PCOS częściej niż u innych osób diagnozowano zaburzenia psychiczne, takie jak: depresję, zaburzenia lękowe i zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Wykazało również, że dzieci urodzone przez matki z PCOS narażone są na większe ryzyko rozwoju ADHD i zaburzeń autystycznych, co może wynikać z wysokiego poziomu testosteronu podczas ciąży.
Inne badania wskazują, że u kobiet z PCOS można obserwować objawy takie jak częstsze występowanie zaburzeń odżywiania, oraz problemy z funkcjonowaniem seksualnym. Przypuszcza się, że zaburzenia seksualne mogą wiązać się z pewnymi cechami wyglądu chorych z zespołem policystycznych jajników, takimi jak otyłość, nadmierne owłosienie, czy trądzik.
Objawy PCOS — kiedy należy udać się do lekarza?
Jeśli kobieta zauważa u siebie objawy PCOS, powinna jak najszybciej odwiedzić ginekologa lub ginekologa-endokrynologa, aby przeprowadzić konieczną diagnostykę. Właściwa diagnoza, a następnie wdrożenie leczenia i prowadzenie zdrowego stylu życia ułatwia kontrolę nad zaburzeniem, choć nie jest w stanie go do końca wyleczyć.
PCOS wymaga zarówno kontrolowania ogólnego stanu zdrowia u lekarza POZ, jak i korzystania z konsultacji u lekarzy specjalistów. Kobietom zmagającym się z nadwagą i otyłością wynikającą z PCOS poleca się wizytę u dietetyka.
Jednakowo ważna jest kontrola zdrowia psychicznego. Coraz częściej mówi się o tym, że z powodu specyfiki PCOS kobiety cierpiące z jego powodu powinny być badane pod kątem zaburzeń psychicznych. Takie postępowanie możliwi postawienie wczesnej diagnozy i podjęcia leczenia pod opieką psychiatry lub/i psychoterapeuty.
Podjęcie właściwych kroków jest ważne, ponieważ niewykryty i nieleczony PCOS może doprowadzić do powikłań wynikających z zachwiania równowagi węglowodanowej oraz lipidowej. Kobiety cierpiące na zespół policystycznych jajników obarczone są większym ryzykiem rozwinięcia się cukrzycy typu II, chorób układu krążenia, zespołu metabolicznego, czy nowotworów błony śluzowej macicy.
Zobacz również: Endokrynolog to specjalista nie tylko od tarczycy. Co leczy endokrynolog i kiedy należy się do niego zgłosić?
