Botwina to określenie na młode korzenie, łodyżki i liście buraka ćwikłowego. Doceniana za swój smak, jest źródłem wielu witamin i minerałów ważnych dla organizmu. Botwina smakuje wybornie – pyszna jest zupa, można ją jeść na surowo lub wekować w słoikach, na zimę. Warto skusić się na przepisy, w których zdrowa botwina gra główną rolę.
Botwina – wartości odżywcze
Botwina to nic innego, niż młode buraczki czerwone (ćwikłowe), które na początku wzrostu cechują się potężną dawką witamin i minerałów, oraz smakiem, bez których trudno sobie wyobrazić kuchnię przełomu wiosny i lata. Jest ona cennym źródłem witamin z grupy B (B1, B2, B3, B5, B6, B9), witaminy C, A, K oraz E. Znajdziemy w niej także minerały takie jak: potas, magnez, cynk, żelazo, mangan, miedź, siarka, selen, sód, wapń, a także ważny dla kości i zębów fosfor. Nie brakuje w botwinie kwasu foliowego, i aż 13 cennych przeciwutleniaczy chroniących przed uszkodzeniem komórki, a także błonnika niezbędnego do funkcjonowania układu pokarmowego.
Mówiąc o botwinie, nie sposób przy okazji nie poruszyć tematu stosowanych wymiennie, i zarazem błędnie, nazw: botwina, botwinka i boćwinka. Botwina to młode buraczki ćwikłowe, botwinka jest określeniem na zupę z nich przyrządzaną, a nazwą boćwinka określa się liście buraka liściowego.
Botwina – zupa z ziemniakami (botwinka)
Młodziutka botwina jest pyszna i lekkostrawna, w dodatku nie zajmuje dużo czasu podczas przygotowywania. Przepis na botwinkę nie jest skomplikowany i każdy sobie z nim bez kłopotu poradzi. Botwina może być gotowana jako zupa z ziemniakami lub bez nich, w zależności od tego, czy ktoś jest miłośnikiem lżejszej wersji zupy czy też gęstej, bardziej treściwej. Chcąc zrobić botwinkę bez ziemniaków, wystarczy je pominąć w przepisie.
Składniki:
- 2-3 udka z kurczaka
- 5 większych młodych ziemniaczków,
- 2-3 pęczki botwiny (zależy od wielkości)
- 2 młode marchewki,
- 1 korzeń pietruszki
- sok z ok. 1/2 cytryny, lub ocet jabłkowy
- pieprz,
- cukier,
- sól,
- 2-3 liście laurowe,
- kilka ziaren ziela angielskiego,
- śmietana 12% lub 18%
- jajko,
- pęczek młodego kopru lub szczypiorku.
Przygotowanie:
- Jajka ugotuj na twardo.
- W garnku przygotuj wywar z mięsa z zielem angielskim i liściem laurowym. Mięso powinno gotować się ok. 10 minut.
- W międzyczasie umyj botwinę myję i dokładnie wypłucz z ziemi. Obierz buraczki ze skórki i pokój na plasterki, łodyżki i liście botwiny poszatkuj.
- Pozostałe warzywa obierz i pokrój, wrzuć do wywaru i gotuj ok 7-10 minut. Po tym czasie dorzuć same buraczki, a gdy warzywa w garnku zaczną mięknąć (po ok. 10 minutach), dodaj łodygi i liście botwiny. Zupę gotuj ostanie 10 minut, dopraw solą, cukrem, pieprzem i na końcu cytryną, lub octem jabłkowym.
- Śmietanę wlej do szklanki i dodaj do niej odrobinę wrzącej zupy – mieszaj, by śmietanę zahartować. Tak przygotowaną śmietanę wlej do zupy.
- Koperek lub szczypiorek poszatkuj.
- Gorącą botwinkę serwuj razem z jajkiem, posypaną koperkiem lub szczypiorkiem.
Botwina w słoikach
Idealnym czasem na przyrządzanie odżywczych zup jest wiosna i lato. Nie oznacza to jednak, że zimą trzeba zapomnieć o botwinie. Można ją z powodzeniem wekować. Botwina w słoikach, odpowiednio przygotowana, będzie przyjemnym wspomnieniem lata w chłodnie, zimowe dni.
Składniki:
- 4 duże pęczki botwiny (buraczki, liście, łodygi)
- 8 ząbków czosnku
- pęczek koperku
- 2 i 1/2 litra wody
- 2 i 1/2 łyżki soli
- 5-6 łyżek octu 10 % lub jabłkowego
- 2 i 1/2 łyżki cukru
Przygotowanie:
- Botwinkę umyj dokładnie, buraczki obierz. Botwinkę pokrój w drobną kosteczkę (buraczki nieco cieńsze, łodygi i liście trochę większe).
- Koper umyj, osusz, a następnie posiekaj. Czosnek pokrój na części.
- Do czystych, wyparzonych słoików włóż botwinę, koper i czosnek.
- Wodę zagotowuj z cukrem, solą i octem. Gorącą zalewą zalej botwinkę w słoikach, zakręć i pasteryzuj 15 minut.
Botwina na surowo
Delikatna w smaku botwina na surowo sprawdza się także w sałatkach, pasujących do lekkiego obiadu czy do potraw z grilla. Wystarczy kilka składników, by w mgnieniu oka wyczarować smaczny i zdrowy dodatek.
Botwina na surowo – przepis na sałatkę
Składniki na sałatkę:
- 1 pęczek liści i łodyg botwiny
- 1 kostka sera feta
- 0,5 czerwonej cebuli,
- kilka sztuk pomidorków koktajlowych,
- pestki słonecznika.
Składniki na sos musztardowo-miodowy:
- 3 łyżki oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek
- łyżka octu jabłkowego lub soku z cytryny,
- 1 łyżeczka płynnego miodu,
- 1 łyżeczka musztardy sarepskiej lub francuskiej,
- ząbek czosnku – nie jest konieczny,
- sól,
- pieprz do smaku.
Przygotowanie:
- Liście i łodygi botwiny umyj, osusz i pokrój na mniejsze części.
- Ser pokrój w kostkę, pomidorki na pół, a cebulę w delikatne piórka.
- Przygotuj sos: olej, ocet, miód i musztardę wymieszaj porządnie w miseczce. Jeśli lubisz, przeciśnij przez praskę ząbek czosnku, na końcu dopraw solą i pieprzem.
- Sałatkę posyp ziarnami słonecznika (możesz je podprażyć na patelni wcześniej) i polej sosem.
Chłodnik z botwiny
Chłodnik z botwiny to lekkie i orzeźwiające danie, idealne na gorące, letnie dni. Jest znakomitą alternatywą dla tradycyjnych zup jadanych na gorąco, należy jedynie pamiętać, że chłodnik potrzebuje kilku godzin, by uzyskać idealny smak.
Składniki:
- 1 pęczek botwiny
- 4-5 buraków
- 2 ogórki
- 1 pęczek rzodkiewki
- 1 pęczek koperku
- pęczek szczypiorku
- 2 ząbki czosnku
- 1 litr kefiru
- 1/2 litra maślanki
- koncentrat z barszczu czerwonego
Przygotowanie:
- Botwinę wypłucz i posiekaj, buraczki obierz i pokrój w kostkę. Włóż do garnka, zalej niedużą ilością wody (ok. szklanki) i gotuj ok. 15 minut. Odstaw do ostygnięcia.
- Chłodną botwinę wymieszaj z kefirem i maślanką, dodaj zgnieciony czosnek, koperek, szczypiorek i pokrojone w drobną kostkę ogórki i rzodkiewkę.
- Posól do smaku, dokwaś (gdy za słodki) lub dodaj koncentrat z barszczu. Odstaw na kilka godzin do lodówki.
- Podawaj mocno schłodzony.