Skrzyp polny to roślina, którą postrzegamy przede wszystkim jako uciążliwy i bezużyteczny chwast. Najczęściej można go spotkać w sąsiedztwie pól, na różnych przydrożdżach, przy łąkach, nasypach kolejowych. Tymczasem skrzyp polny ma wiele cennych właściwości dla pięknego wyglądu skóry, włosów, paznokci oraz właściwości zdrowotne. Skrzyp polny — herbata, odwar, płukanka i kąpiel — kiedy warto po nie sięgać?
Skrzyp polny (Equisetum arvense) jest byliną o charakterystycznym wyglądzie. Jego ziele można zbierać od czerwca do września, a następnie suszy się zdrowe, zielone pędy pod przykryciem, by nie straciły koloru. Najbardziej wartościowe pędy pojawiają się w sierpniu — w tym czasie stwierdza się największe stężenie kwasu krzemowego w skrzypie. Co prawda skrzyp polny ma charakterystyczny wygląd, jednak można go pomylić z niebezpiecznym trującym skrzypem błotnym, który porasta wilgotne stanowiska. Z tego powodu lepiej, jeśli nie ma pewności co do gatunku, zamiast zbierać skrzyp samodzielnie, kupić suszone ziele w aptekach.
Fot. iStock/Skrzyp polny
Skrzyp polny — właściwości
Skrzyp polny to wspaniałe źródło wartościowej krzemionki (kwasu krzemowego), która ma ogromny wpływ na zdrowy wygląd paznokci, włosów i skóry. Poza krzemionką ziele zawiera witaminy i minerały, takie jak: witaminę C, żelazo, potas, kobalt, fosfor, wapń. Znajdziemy tu także flawonoidy oraz kwasy organiczne, sole mineralne i saponiny.
Skrzyp polny ma właściwości lecznicze, znane i stosowane w medycynie ludowej od wieków. Napary z ziela skrzypu można pić w leczeniu niedoborów mikroelementów. Stosuje się go moczopędnie, w niektórych chorobach dróg moczowych i nerek, oraz przy usuwaniu obrzęków. Skrzyp polny wspomaga także funkcjonowanie wątroby, rozkurcza drogi żółciowe i działa detoksykująco na organizm. Stosuje się go także przy różnych bólach stawów, korzonków, nerwobólach.
Fot. iStock/Skrzyp polny
Ziele skrzypu wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, przez co zapobiega ich pękaniu. Dzięki jego działaniu hamującemu krwawienia można go stosować przy hemoroidach, obfitych miesiączkach, przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Co więcej, związki krzemu zapobiegają nadmiernemu odkładaniu się tłuszczu w naczyniach krwionośnych. Przyjmowanie skrzypu polnego pomaga uniknąć rozwoju miażdżycy, a także obniża ciśnienie krwi, działając wspomagająco na układ krwionośny. Napar ze skrzypu wykazuje także działanie uspokajające, co warto docenić przy silnym stresie oraz kłopotach ze snem.
Przeciwwskazania
Mimo niewątpliwych dobroczynnych właściwości nie każdy powinien sięgać po ziele skrzypu. Nie jest ono wskazane przy problemach takich jak: takie jak zaburzenia pracy serca i nerek, zapalenie nerek. Nadmierne i długotrwałe wypijanie naparu ze skrzypu może skutkować niedoborami witaminy B1, ponieważ ziele zawiera enzym tiamizynę, która rozkłada tę witaminę. Stąd też warto w kuracji skrzypowej robić przerwy, lub przyjmować odpowiednią suplementację. Przed zastosowaniem skrzypu szczególnie przy przyjmowaniu różnych leków należy poradzić się lekarza, czy w danym przypadku skrzyp będzie bezpieczny. W czasie ciąży i karmienia piersią należy unikać stosowania skrzypu.
Skrzyp polny na włosy i skórę
Dzięki dużej ilości krzemionki skrzyp polny działa zbawiennie na kondycję włosów, stąd można jego obecność zauważyć w składzie przeróżnych kosmetyków myjących i pielęgnacyjnych — szamponów, płukanek, wcierek czy odżywek. Ziele skrzypu zapobiega przetłuszczaniu się włosów, usuwa łupież, wzmacnia włosy i przeciwdziała ich wypadaniu, pomaga uniknąć rozdwajania końcówek. Przywraca im naturalny blask i elastyczność. Osoby, które regularnie przyjmują skrzyp polny chwalą jego działanie za poprawę kondycji włosów, skóry, wzmocnienie kruchych i łamliwych paznokci.
Fot. iStock
Skrzyp ma wpływ na przyspieszenie gojenia się ran, oparzeń, ze względu na działanie ściągające i przeciwbakteryjne. Stosowany jest także w niektórych chorobach skóry, takich jak łuszczyca. Można z niego przygotować także płukanki kojące stany zapalne jamy ustnej. Zmniejsza także problem nadmiernej potliwości stóp.
Skrzyp polny — herbata, tabletki, odwar, kąpiel
Ziele skrzypu polnego można stosować wenętrznie jak i zewnętrznie. Aby zaparzyć skrzyp jako herbatę, łyżkę suszu zalewa się szklanką wrzątku i parzy około 10-15 minut. Aby uzyskać odwar, 2 łyżki ziela zalej 1-2 szklankami ciepłej wody i wstaw na ogień. Gdy zacznie wrzeć, gotuj pod przykryciem jeszcze przez 10 minut, następnie zdejmij go z ognia i pozostaw na kolejne 10 minut. Odwar należy przecedzić. Można go pić 1-3 razy dziennie między posiłkami, lub przemywać nim twarz rano i wieczorem. Dłuższy sposób przygotowania herbaty ze skrzypu sprawia, że oddaje on większe ilości wartościowego krzemu i innych składników, w porównaniu do zalania ziela wrzątkiem.
Na słabe włosy skrzyp polny sprawdzi się w roli płukanki. Aby ją przygotować, przed myciem głowy zalej 5 łyżek suszonego ziela 1 litrem wody i trzymaj 10 minut na wolnym ogniu, nie doprowadzając do wrzenia. Gdy płukanka przestygnie, przecedź ją i przelej nią umyte włosy oraz skórę głowy.
Fot. iStock
W przypadku bólu pochodzenia reumatycznego oraz korzonków warto przygotować kąpiel z odwarem ze skrzypu. Należy odmierzyć 100 g ziela i zalać je 3 l wody, a następnie gotować na małym ogniu ok. 20 minut. Po tym czasie całość należy przecedzić i wlać do wanny wypełnionej w połowie wodą.
Skrzyp polny dostępny jest również jako tabletki, w formie suplementu. Można je kupić w aptekach za kilka/kilkanaście złotych.
Żeby wzmocnić działanie skrzypu, można połączyć go z pokrzywą, która również ma cenne właściwości dla zdrowia i urody.
