Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, czyli SIBO, powoduje objawy, które wpływają na obniżenie komfortu życia. Jest to dokuczliwa dolegliwość objawiająca się zaburzeniami trawienia, wchłaniania, oraz motoryki jelitowej. SIBO jest znacznie mniej znane niż np. alergia na gluten, czy różne nietolerancje pokarmowe, ale potrafi mocno dokuczyć. Czym dokładnie jest zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego i jakie objawy daje SIBO?
SIBO — co to za zaburzenie?
Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, zwany w skrócie SIBO (small intestinal bacterial overgrowth), to stan wywołany przez nadmierną kolonizację jelita cienkiego bakteriami bytującymi w okrężnicy. Bakterie te są konieczne do rozkładania resztek pokarmowych. Zazwyczaj w jelicie cienkim znajduje się niewiele bakterii, ale gdy większa ich ilość zaczyna się przedostawać, mimo naturalnych barier (sok żołądkowy, żółć, enzymy trzustkowe, naturalne ruchy jelit, zastawka krętniczo-kątnicza), dochodzi do zaburzeń składu mikroflory w jelicie cienkim i rozwija się SIBO.
SIBO powoduje objawy ze strony przewodu pokarmowego, które przypominają objawy zespołu jelita nadwrażliwego (IBS).
Fot. iStock/SIBO objawy
Objawy SIBO
Jelito cienkie jest najdłuższym odcinkiem układu pokarmowego, który umożliwia wchłanianie do krwiobiegu składników odżywczych z pożywienia i dostarczenie ich do całego organizmu. Gdy przedostają się do niego bakterie, których nie powinno tam być, dochodzi do fermentacji węglowodanów w jelicie cienkim i pojawiają się objawy SIBO. Są one dokuczliwe i utrudniają codzienne funkcjonowanie, wpływając nie tylko na samopoczucie, ale w dłuższej perspektywie także na stan zdrowia.
SIBO wywołuje objawy takie jak:
- bóle brzucha;
- wzdęcia, nadmierne gromadzenie i oddawanie gazów;
- uczucie pełności w brzuchu;
- biegunki — często biegunki tłuszczowe;
- u części chorych dochodzi do powiększenia obwodu brzucha i wyczuwalnego poszerzenia pętli jelitowych.
W zaawansowanej postaci SIBO objawy mogą dotyczyć utraty masy ciała, niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i witaminy B12: niedokrwistości megaloblastycznej, hipoalbuminemii (zbyt niskie stężenie albumin (białek) we krwi).
Fot. iStock/SIBO objawy
Objawy SIBO a diagnostyka
Objawy wskazujące na SIBO wymagają kontroli u specjalisty. Podejrzenie zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego musi zostać potwierdzone odpowiednimi badaniami. W tym przypadku niewielką wartość diagnostyczną ma badanie endoskopowe i ocena histologiczna wycinków jelita cienkiego. U większości osób skarżących się na objawy SIBO nie stwierdza się zmian patologicznych.
O wiele bardziej istotne są testy oddechowe. Ich przydatność opiera się na wiedzy, że komórki w organizmie człowieka nie wytwarzają wodoru i metanu, które powstają w procesie fermentacji. A to wskazuje na ich pochodzenie z obecności pewnych drobnoustrojów. Powstające w trakcie fermentacji gazy wchłaniane są do krwi, po czym wydalane z wydychanym powietrzem.
Testy oddechowe przy SIBO przeprowadza się po podaniu pacjentowi 75 g glukozy lub 10 g laktulozy rozpuszczonych w 250 ml. W wydychanym powietrzu, po upływie określonego czasu, mierzy się stężenie zarówno wodoru, jak i metanu.
SIBO rozpoznaje się na podstawie zwiększenia stężenia wodoru o ≥20 ppm w stosunku do wartości wyjściowej w ciągu 90 minut. Z kolei stężenie metanu 10 ppm w dowolnej chwili testu świadczy o kolonizacji metanogenami, które nie są bakteriami. W tej sytuacji mówi się nie o SIBO, ale stosuje się określenie „zespół rozrostu metanogenów w jelitach” (IMO).
Fot.iStock/SIBO objawy
Aby testy były miarodajne, pacjent powinien pamiętać o kilku ważnych zasadach:
- przede wszystkim nie należy przyjmować antybiotyków na 4 tygodnie, a leków prokinetycznych i przeczyszczających co najmniej 1 tydzień przed wyznaczonym terminem testów;
- w dniu poprzedzającym należy unikać spożywania pokarmów fermentujących;
- należy zachować 8–12-godzinny post;
- należy unikać palenia tytoniu;
- niewskazany jest intensywny wysiłek fizyczny przed testami.
Leczenie SIBO
W leczeniu SIBO ważna jest odpowiednio dobrana terapia antybiotykami, która trwa około 2-3 tygodnie. Ponieważ często zdarza się nawrót zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego po antybiotykoterapii, profilaktycznie stosuje się leczenie antybiotykiem z innej grupy. Dla opanowania SIBO ważna jest także zmiana diety, szczególnie ograniczenie produktów podlegających fermentacji i pokarmów o małej zawartości błonnika. Należy unikać polialkoholi (sorbitolu, ksytlitolu czy erytrytolu), fermentujących słodzików (np. sukraloza), oraz prebiotyków (np. inuliny). Ponieważ samodzielne wdrożenie takiej diety bywa problematyczne, warto zwrócić się o pomoc do dietetyka.
