Rak płuc to choroba, której objawy pojawiają się bardzo późno, czasem niezauważane przez lata. Najczęściej gdy pojawiają się widoczne symptomy, choroba jest już zaawansowana, w wielu przypadkach dająca przerzuty. To obniża szanse chorych na wyleczenie. Warto wiedzieć, jakie objawy daje rak płuc i jakie badania są pomocne w zdiagnozowaniu choroby.
Rak płuc to nowotwór, który rozwija się po cichu, i z powodu najczęściej zbyt późnej diagnozy stanowi on przyczynę aż 1/3 zgonów wynikających z chorób nowotworowych. To nowotwór najczęściej diagnozowany u mężczyzn w Polsce, i drugi co do częstości występowania u kobiet. Tylko w Polsce co roku diagnozuje się 22 000 nowych przypadków raka płuc.
Fot. iStock/Rak płuc – objawy
Rak płuc — objawy
Rak płuc objawy daje bardzo późno, co zmniejsza szansę chorych na leczenie zakończenie sukcesem. Zazwyczaj pierwsze wyraźne objawy, jakie daje rak płuc, wiążą się ze wzrostem guza pierwotnego, który nacieka już tkanki poza płucami, lub rozrasta się wewnątrzoskrzelowo. Guz może rosnąć bez objawów kilka lat. Ponieważ profilaktyka bywa bardzo zaniedbywana, pacjenci otrzymują diagnozę będąc w zaawansowanej chorobie. Nie licząc nawyku wykonywania kontrolnego RTG klatki piersiowej, które pozwala na wczesne wykrycie zmian, trzeba reagować na objawy, które mogą się z czasem pojawiać.
Rak płuc — objawy wczesne
W przypadku raka płuc mogą (choć nie u każdego) pojawić się symptomy ze strony układu oddechowego, takie jak:
Długotrwały kaszel
Długotrwały kaszel, czyli utrzymujący się ponad 2-3 tygodnie, powinien budzić niepokój. Kaszel jest objawem raka płuc nawet u 45-75% pacjentów. U 1/3 chorych wiąże się z odkrztuszaniem wydzieliny. Jeśli kaszel nie ustępuje w ciągu 3 tygodni lub mienia swój charakter, bezzwłocznie należy skonsultować się z lekarzem.
Odkrztuszanie wydzieliny z krwią
Odkrztuszanie wydzieliny zawierającej krew lub samą krew jest bardzo niepokojące i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Choć najczęściej wiąże się to z różnymi przyczynami (zapalenie oskrzeli, gruźlica, nadciśnienie płucne i inne), to w 19-29% przypadkach rak płuc powoduje takie objawy.
Fot. iStock/Rak płuc – objawy
Chrypka
Chrypka jest często występującą dolegliwością towarzyszącą zazwyczaj przeziębieniu lub infekcjom toczącym się w klatce piersiowej. Może być też objawem raka płuc. Zazwyczaj chrypka nie jest powodem do zmartwień, ale gdy utrzymuje się powyżej 2-3 tygodni, trzeba poszukać przyczyny. Jest to szczególnie ważne w przypadku palaczy.
Rak płuc — objawy późne
Duszności
Nawet połowa pacjentów chorych na raka płuc zaobserwowała u siebie duszności. Może pojawiać się ono u palaczy jako efekt przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz rozedmy. U pacjentów z zaawansowanym rakiem płuc wynika z rozrostu guza, który może blokować drożność oskrzeli. Duszność może mieć różne przyczyny, więc jeśli nie ustępuje, wręcz się nasila z czasem, należy udać się do lekarza.
Świszczący oddech
Jeśli guz rozrastający się w płucu spowoduje zwężenie jednego z głównych oskrzeli lub tchawicy, może pojawić się świszczący dźwięk w trakcie wydechu (stridor). Taki objaw wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
Ból w klatce piersiowej i barkach
Silny ból w klatce piersiowej występuje u 25-50% chorych na raka płuc. Dolegliwości bólowe wynikają najczęściej z naciekania przez nowotwór płuc ściany klatki piersiowej, żeber lub kręgosłupa. Jeśli rak rozwija się w szczycie płuca, może powodować ból w okolicy barku.
Fot. iStock/Rak płuc – objawy
Trudności w przełykaniu
Również mogą być objawem raka płuc. Dzieje się tak w przypadku powiększonych na skutek choroby węzłów chłonnych śródpiersia, które uciskają na przełyk.
Utrata masy ciała
Ponad połowa pacjentów chorujących na raka płuc zauważyła u siebie znaczny ubytek masy ciała. Gwałtowne i niezamierzone chudnięcie może mieć wiele przyczyn, ale to nowotwory, w tym płuc, są najpoważniejszym powodem nagłej utraty wagi. Dzieje się tak m.in. ze względu na powoduje zaburzenia metaboliczne, które powoduje rak.
Przewlekłe zmęczenie
Przewlekłe zmęczenie może towarzyszyć wielu chorobom, ale często obserwowane jest w przypadku chorób nowotworowych i innych. Podobnie dzieje się w przypadku raka płuc, dlatego szczególnie gdy palacz skarży się na nieoczekiwane i przeciągające się zmęczenie, trzeba omówić problem z lekarzem.
Fot. iStock/Rak płuc – objawy
Zespół żyły głównej górnej
W przypadku zespołu żyły głównej górnej mogą pojawić się charakterystyczne symptomy: zaczerwienienie skóry twarzy, obrzęk twarzy i szyi, duszność, kaszel, chrypka, trudności w przełykaniu, zawroty i bóle głowy, bóle w klatce piersiowej. Objawy (nawet 95% przypadków) wynikają z rozrostu guza płuc. Zespół występuje w sytuacji, gdy żyła główna górna, która odprowadza chłonkę z całej prawej i części lewej połowy klatki piersiowej, ulega uciskowi i zamknięciu jej światła przez guz.
Rak płuc — objawy a przerzuty
Rak płuc i jego objawy nie muszą obejmować wyłącznie płuc. Ponieważ jest to nowotwór złośliwy, może dochodzić do przerzutów na węzły chłonne czy odległe narządy. U chorych na raka płuc mogą więc pojawić się objawy nietypowe, związane właśnie z przerzutami. W przypadku przerzutów do węzłów chłonnych może nastąpić powiększenie węzłów chłonnych i ich ucisk np. na przełyk. Jeśli przerzuty zlokalizowane są w kościach, pacjent może cierpieć powodu bólu i złamań kości. Jeśli rak płuc da przerzuty do wątroby, objawy mogą polegać na pojawieniu się żółtaczki. W przypadku przerzutów do mózgu mogą pojawić się napady padaczkowe.
Rak płuc — objawy a diagnoza
Najlepsza jest profilaktyka, która pozwala wykryć raka płuc, zanim pojawią się objawy. W większości przypadków jest jednak na odwrót, i pacjenci zgłaszają się do lekarza wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. Jeśli pacjent zauważy u siebie niepokojące objawy lekarz zleci wykonanie badań obrazowych:
- do podstawowych badań należy wykonanie RTG klatki piersiowej. To badanie umożliwia lokalizację zmian, określenie ich wielkości czy obecności innych zmian;
- wiele daje także badanie wykonane za pomocą tomografii komputerowej, która pozwala na ocenę stopnia zaawansowania nowotworu w klatce piersiowej;
- pozytonowa tomografia emisyjna (PET) pozwala na dokładną ocenę obecności przerzutów raka płuca w węzłach chłonnych oraz poza klatką piersiową;
- morfologia krwi oraz ocena ogólna moczu pozwala na wykluczenie innych chorób współistniejących;
- można również określić stężenie markerów nowotworowych CAE i CA 125;
- badanie histopatologiczne umożliwia rozróżnienie raka drobnokomórkowego płuca (20% przypadków) od typu niedrobnokomórkowego ( 80% przypadków).
W przypadku potwierdzenia obecności nowotworu, jego typu i zaawansowania, oraz stanu chorego, lekarze dobierają odpowiednią terapię.
