PCT (prokalcytonina) to marker uogólnionej infekcji, którego obecność we krwi świadczy o stanie zapalnym, zanim pojawią się jego objawy. Czym dokładnie jest PCT, i o czym mogą świadczyć podwyższone poziomy tego markera?
PCT – co to jest ?
PCT to białko, które wydzielają liczne komórki całego ciała, jako reakcję na obecność czynnika zapalnego w organizmie. Stężenie szybko wzrasta już na początku infekcji, bo już po 2 godzinach.
Wartość prokalcytoniny sama w sobie nie świadczy o zaburzeniach, jedynie interpretacja poziomu białka wraz z innymi wynikami morfologi, daje pełen obraz sytuacji. Jego poziom w osoczu krwi umożliwia ocenę skali i typu zakażenia oraz podaje informację, czy mamy do czynienia z infekcją bakteryjną, czy wirusową. Aby standardowo zbadać poziom PCT, pobiera się krew żylną.
Fot. iStock
PCT — norma
Norma prokalcytoniny u dorosłych wynosi 0,05 – 0,1 ng/ ml, natomiast u dzieci w pierwszych dwóch dobach życia norma PCT u dzieci, norma zmianie:
- 0-6 godzin: 2 ng/ml,
- 6-12 godzin: 8 ng/ml,
- 12-18 godzin: 15 ng/ml,
- 18-30 godzin: 21 ng/ml,
- 30-6 godzin: 15 ng/ml,
- 36-42 godzin: 8 ng/ml,
- 42-48 godzin: 2 ng/ml.
Od trzeciej doby życia wartości prokalcytoniny u dziecka kształtują się tak, jak u dorosłych.
PCT podwyższone wyniki — przyczyny
Fot. iStock
Podwyższony poziom prokalcytoniny sam w sobie nie oznacza choroby. Dopiero podwyższone wyniki tego białka oraz pozostałych parametrów płytek krwi mogą świadczyć o:
- zakażeniu bakteryjnym lub grzybiczym;
- infekcjach pierwotniakowych;
- zespole zaburzeń wielonarządowych;
- zaistnieniu sepsy;
- AIDS;
- nowotworach;
- oparzeniach;
- ostrych zapaleniach trzustki o etiologii żółciowej;
- zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych.
Im wyższy poziom prokalcytoniny, tym bardziej nasilony jest stan zapalny.
Powyższe okoliczności wytłumaczą podwyższony poziom prokalcytoniny, a informacja o tym jest istotna dla prowadzonej diagnostyki. Kontrola poziomu tego białka jest konieczna u osób szczególnie narażonych na rozwój stanu zapalnego tuż po operacji, transplantacji lub immunosupresji.
Fot. iStock
Morfologia – PCT, CRP a OB
W diagnozowaniu stanów zapalnych PCT jest ważnym, ale niejedynym wykonywanym badaniem. Do dyspozycji pozostaje jeszcze OB (odczyn Biernackiego) oraz CRP (białko C-reaktywne). Pierwsze badanie, OB, to ocena szybkości opadu krwinek czerwonych w określonej jednostce czasu. OB powyżej normy wskazuje na stany zapalne, infekcje lub urazy. Od badania tego odchodzi się jednak, ponieważ czynniki takie jak gorączka, ciąża, wysiłek fizyczny, a nawet nawodnienie organizmu wpływały na wyniki.
CRP to jedno z białek tzw. ostrej fazy, które pojawia się we krwi na skutek stanu zapalnego. Stężenie białka CRP powinno być niższe niż 5 mg/l. W przypadku rozwoju infekcji CRP wykrywane jest dopiero po 12 h (PCT po 2)
Ponieważ zarówno PCT jak i CRP to badania czułe i nowoczesne, gwarantujące dokładność, są zlecane częściej niż OB.
