Rak płuc to najczęściej występujący nowotwór, który w wielu przypadkach przez zbyt późną diagnozę zbiera śmiertelne żniwo. Chorują na niego zarówno kobiety, jak i mężczyźni, szczególnie należący do grona palaczy. Jakie przyczyny ma rak płuc, jak wyglądają objawy, na jakie leczenie i rokowania mogą liczyć pacjenci?
Rak płuc — podstępny nowotwór
Płuca są parzystym narządem oddechowym, który pełni ważne funkcje: oddechową i filtrującą. Dzięki nim cząsteczki tlenu z powietrza za pomocą hemoglobiny trafiają do układu krwionośnego i ostatecznie do wszystkich komórek ciała. W międzyczasie pęcherzyki płucne pochłaniają dwutlenek węgla z krwi, który usuwany jest z dróg oddechowych wraz z wydechem. Płuca pracują cały czas, ale różne choroby wpływają na ich kondycję i pracę. Do najpoważniejszych chorób należy zdecydowanie rak płuc.
Rak płuc to najczęściej występujący nowotwór złośliwy w Polsce w przypadku mężczyzn, oraz drugi co do częstości występowania u kobiet. W ciągu ostatnich lat zauważalna jest tendencja wzrostu zapadalności na niego wśród kobiet, w stosunku do mężczyzn. Szacuje się, że każdego roku w Polsce przybywa 22 000 nowych chorych na raka płuc w Polsce. W sumie stanowi on przyczynę aż 1/3 zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi.
Fot. iStock/Rak płuc
Rak płuc może się rozwinąć na dwa sposoby: rak drobnokomórkowy oraz niedrobnokomórkowy. Pierwszy typ, rak drobnokomórkowy SCLC, rozwija się bardzo szybko i równie szybko daje przerzuty na inne narządy. Można go jednak leczyć z powodzeniem chemioterapią i radioterapią. Drugi typ, rak niedrobnokomórkowy NSCLC rozwija się nieco dłużej, ale jest odporny na chemioterapię. Można go jednak operować.
Mimo możliwości leczenia, rokowania w obu przypadkach raka płuc zazwyczaj nie są dobre. Wynika to z faktu, że pacjenci zbyt późno zgłaszają się do gabinetu lekarskiego po poradę. Dzieje się tak zazwyczaj, gdy objawy są już zauważalne — wtedy bywa już zbyt późno, by podjąć skuteczną walkę z nowotworem.
Rak płuc — przyczyny
Najczęstszą przyczyną występowania raka płuc jest nałogowe palenie papierosów. To właśnie nałóg nikotynowy odpowiada za prawie 80% zachorowań na ten typ nowotworu. Najczęściej jest on diagnozowany u osób między 60 a 70 rokiem życia, co wynika z faktu, że nowotwór płuc rozwija się przez wiele lat bezobjawowo, gdy osoba już chora nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia.
Innymi przyczynami rozwoju raka płuc są m.in.:
- bierne palenie, czyli wdychanie dymu papierosowego podczas przebywania w towarzystwie aktywnych palaczy;
- styczność z metalami ciężkimi (m.in. azbestem, radonem), różnymi substancjami chemicznymi, przemysłowym zanieczyszczeniem powietrza;
- predyspozycje genetyczne;
- prowadzeniem niehigienicznego trybu życia;
- nieleczone lub źle leczone infekcje dróg oddechowych.
Rak płuc objawy
Objawy raka płuc przez długi czas pozostają niezauważone, więc choroba rozwija się podstępnie. Ich nasilenie może być zależne od kilku czynników — stopnia zaawansowania choroby, wieku i stanu pacjenta. Zazwyczaj rak płuc daje objawy dopiero w związku z naciekaniem guza pierwotnego na tkanki zewnątrzpłucne.
Najczęściej jest tak, że zmiany w płucach wskazujące na nowotwór zauważone są podczas wykonywania innych, niezwiązanych z rakiem badań, na przykład badań okresowych w zakładzie pracy.
Fot. iStock/Rak płuc
Rak płuc — wczesne objawy:
- zmęczenie;
- poranny kaszel;
- odkasływanie – u 1/3 pacjentów kaszel związany jest z odkrztuszaniem wydzieliny;
- ból w klatce piersiowej;
- stany podgorączkowe;
- duszności i świszczący oddech;
- zapalenia płuc.
Rak płuc — objawy choroby zaawansowanej
- przewlekła chrypka,
- krwioplucie,
- obrzęk twarzy i szyi,
- ból w klatce piersiowej i w barkach;
- trudności w przełykaniu.
Jeśli choroba jest bardzo zaawansowana, może dojść do przerzutów i pojawią się inne objawy, uzależnione od zaatakowanego miejsca.
Fot. iStock/Rak płuc
Leczenie raka płuc
Specjaliści dysponują kilkoma metodami leczenia raka płuc. Ich wybór uzależniony jest od typu guza, stadium zaawansowania raka oraz ogólnego stanu pacjenta.
- leczenie chirurgiczne z zastosowaniem radio- lub chemioterapii u pacjentów mających szansę na wyleczenie. Statystyki wskazują, że tylko 30% wszystkich chorych może zostać poddana takiemu leczeniu;
- chemioterapia/lub radioterapia, jako terapia wydłużająca życie, ale nieprowadząca do wyzdrowienia;
- leczenie paliatywne, mające na celu poprawę jakości życia (łagodzenie bólu, duszności, itd.).
Rak płuc — rokowania
W przypadku rokowań sytuacja również jest uzależniona od kilku czynników. W zależności od typu nowotworu i stadium zaawansowania, rak płuc przedstawia rokowania w następujący sposób:
Rak niedrobnokomórkowy — rokowania dla przeżycia 5-letniego:
- I stopień – 60% do 70%
- II stopień – 40% do 50%
- IIIa stopień – poniżej 15%
- IIIb i IV stopień – 1%
Rak drobnokomórkowy — rokowania:
- w przypadku nieleczonych chorych mediana przeżycia wynosi 6 do 8 miesięcy;
- chorzy leczeni za pomocą radioterapii i chemioterapii – dwuletnie przeżycie wynosi 2% – 40%.
- w postaci ograniczonej, u chorych w dobrym stanie ogólnym rokowanie jest lepsze — w około 10% pacjentów uzyskuje się długotrwałe przeżycie (remisje całkowite trwające dłużej niż 3 lata).
Rak płuc — profilaktyka
Do najważniejszych sposobów, które są w stanie odsunąć ryzyko rozwoju raka płuc, jest rezygnacja z palenia papierosów. Wiadomo, że po upływie 10-15 lat osoba, która rzuciła papierosy, obniża tym samym ryzyko zachorowania na raka płuc. Zmiana może być tak duża, że po takim czasie od rzucenia palenia można wręcz porównywać płuca na wieloletnim odwyku do kondycji płuc osób nigdy niepalących.
Równie ważna jest troska o właściwą kondycję układu oddechowego oraz krążenia, co zależy od regularnej aktywności fizycznej, zdrowej diety i higienicznego trybu życia. Ważne są również regularne wizyty lekarskie oraz wykonywanie badań przesiewowych, takich jak RTG klatki piersiowej.
