Nietrzymanie moczu to problem, który dotyka wiele kobiet i mężczyzn będących w różnym wieku. Przyczyny jego pojawienia się bywają różne, ale w każdym przypadku problem należy skonsultować z lekarzem, by wdrożyć odpowiednią metodę leczenia.
Czym jest nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu najczęściej dotyczy osób w starszym wieku. Znacznie częściej skarżą się nie nie kobiety (1 na 5 kobiet po 40 rż.), niż mężczyźni. Nietrzymanie moczu jest problemem, który może pojawić się w ciąży i po porodzie. A im więcej ciąż i porodów, tym większe ryzyko pojawienia się nietrzymania moczu.
Przyczyny nietrzymania moczu
Zaliczamy do nich m.in.: otyłość, problem z przewlekłymi zaparciami, przebyte operacje ginekologiczne (np. usunięcie macicy), menopauza, a u mężczyzn głównie choroby gruczołu krokowego.
Podstawowe typy przewlekłego nietrzymania moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu wynika z osłabienia mięśni dna miednicy, które przestają zaciskać cewkę moczową i mocz wycieka bezwiednie z pęcherza. Dzieje się tak, gdy gwałtownie wzrasta w nim ciśnienie, np. podczas wysiłku fizycznego, śmiechu, kaszlu i kichania.
Fot. iStock
Nietrzymanie moczu z nagłym parciem
Wynika z nieprawidłowej aktywności mięśni pęcherza, gdy pęcherz kurczy się nagle, zanim zostanie wypełniony i zanim otrzyma sygnał z mózgu. Pojawia się potrzeba natychmiastowego oddania moczu, po czym po chwili mocz wypływa. Dzieje się tak podczas zmiany pozycji ciała, podczas stosunku płciowego, na dźwięk lejącej się wody.
Zazwyczaj nie można ustalić przyczyny i stawia się rozpoznanie tzw. zespołu nadpobudliwego (nadreaktywnego) pęcherza. Do możliwych do kreślenia przyczyn tego stanu należy zapalenie pęcherza, choroby neurologiczne (np. choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane), a u mężczyzn choroby gruczołu krokowego.
Nietrzymanie moczu z przepełnienia
Bezwiedny wyciek moczu powoduje przeszkoda w odpływie moczu z wypełnionego pęcherza. Najczęściej nietrzymanie moczu z przepełnienia dotyczy mężczyzn z powiększonym gruczołem krokowym. Przyczynami przemijającego nietrzymania moczu może być: zapalenie pęcherza, stosowanie niektórych leków, spożywanie działających moczopędnie napojów alkoholowych i z kofeiną, a niekiedy również wypijanie soku z cytrusów, które mogą podrażniać pęcherz moczowy.
Fot. iStock
Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie
Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie jest częstym zjawiskiem. Problem ten związany jest z naturalnym zmniejszaniem się objętości pęcherza, gdy zwiększona macica coraz silniej na niego pęcherz. Ryzyko podnoszą także luźniejsze mięśnie dna miednicy, które mają ułatwić poród, ale nie mogą już tak mocno zaciskać cewki moczowej. Także dziecko, które naciska na pęcherz może spowodować nagłą konieczność oddania moczu.
Objawy nietrzymania moczu po ciąży i porodzie ustępują zazwyczaj po kilku tygodniach, czasem trzech miesiącach. Rozciągnięte mięśnie dna miednicy, które potrzebują czasu, by wrócić do formy sprzed ciąży. Ćwiczenia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla) przyspieszają powrót do sprawności. Jeśli mimo ich regularnego stosowania nadal występuje popuszczanie moczu, świeżo upieczona mama powinna udać się ginekologa bądź urologa, by uzyskać pomoc.
Nietrzymanie moczu — ustalenie diagnozy
Problem z nietrzymaniem moczu zawsze wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym, ginekologiem lub urologiem. Specjalista powinien przeprowadzić badanie fizykalne, ginekologiczne u kobiety oraz badanie prostaty palcem u mężczyzny. Zleca się również wykonanie badania ogólnego moczu, badania krwi oraz badanie USG pęcherza i układu moczowego. Wartościowym badaniem ułatwiającym diagnostykę jest badanie urodynamiczne.
Nietrzymanie moczu — leczenie i ćwiczenia
Leczenie problemu uzależnione jest od typu nietrzymania moczu, przyczyn oraz nasilenia dolegliwości.
- w wysiłkowym nietrzymaniu moczu zaleca się przede wszystkim leczenie chirurgiczne;
- nietrzymanie moczu z naglącym parciem leczy się poprzez zmniejszenie spożycia alkoholu i kofeiny, redukcję nadwagi i otyłości, ograniczenie ilości płynów w pewnych sytuacjach, ćwiczenia mięśni dna miednicy i trening pęcherza. Leki stosowane są, dopiero gdy trening pęcherza okazał się nieskuteczny. Ostatecznością są inne sposoby leczenia nietrzymania moczu, takie jak: stymulacja nerwów krzyżowych, wstrzykiwanie botuliny do mięśni pęcherza, leczenie chirurgiczne;
- w nietrzymaniu moczu z przepełnienia dąży się do usunięcia przeszkody przez operację gruczołu krokowego, lub stosuje się wprowadzenie cewnika do pęcherza.
Fot. iStock
Nietrzymanie moczu a ćwiczenia
Nietrzymanie moczu może być regulowane przez ćwiczenia. Ważne jest, by wykonywać je regularnie, minimum 3 razy dziennie przez co najmniej 3 miesiące.
Nauka napinania właściwych partii mięśni nie jest trudna.
Najpierw usiądź z lekko rozsuniętymi kolanami i wyobraź sobie, że w trakcie oddawania moczu próbujesz zatrzymać strumień moczu. Mięśnie, które napinasz wymagają ćwiczenia.
- Ćwicz w pozycji stojącej, siedzącej lub leżącej z lekko rozsuniętymi kolanami. Licz do pięciu, powoli i jak najmocniej napinaj mięśnie dna miednicy, a następnie je rozluźniaj je. Powtarzaj 4-5 razy.
- Następnie powtórz to samo szybko, licząc do 2. Wykonaj 4-5 razy.
Najlepszy efekt dają ćwiczenia powtarzane 6–10 razy dziennie oraz w różnych pozycjach, tj. stojącej, siedzącej lub leżącej. Można je wykonywać przy okazji robienia innych rzeczy. Ważne, by nie odpuszczać wykonywania ćwiczeń po uzyskaniu poprawy, aby nie dopuścić do nawrotu dolegliwości.
