Grypa to choroba, z którą każdy choć raz się zetknął. Szybko rozprzestrzeniająca się, zbyt często jest bagatelizowana i traktowana jak nieco silniejsze przeziębienie. Tymczasem konsekwencje zaniedbania grypy mogą być poważne. Jakie objawy daje grypa, jak ją leczyć i czy można jej uniknąć?
Grypa to hasło, które od jesieni zaczyna być coraz częściej powtarzane i na ustach pacjentów jest aż do wiosny. By zapracować sobie na grypę wcale nie trzeba wiele wysiłku – wirusy ją wywołujące rozprzestrzeniają się drogą kropelkową w ekspresowym tempie. Miliony Polaków miały nieprzyjemność mierzyć się z przykrymi objawami grypy, a w wielu przypadkach jej powikłaniami. Wbrew utartej opinii, grypa to nie mocniejsze przeziębienie, na które wystarczy wziąć odpowiedni środek i można wracać do pracy.
Grypa typ A i B – przyczyny zakażenia
Grypa nie bierze się znikąd. Jej objawy wywołują typy A i B wirusa grypy, powodując ostre w przebiegu zakażenia układu oddechowego. Do zakażenia grypą dochodzi drogą kropelkową, gdy chory kaszle lub kichają rozsiewając wirusy grypy obecne w wydzielinie dróg oddechowych. Do zakażenia może także dojść drogą pokarmową, przez kontakt z zakażonymi przedmiotami np. łyżką lub kubkiem osoby chorej. Grypa jest chorobą powszechnie występującą, ale znacznie rzadziej niż przeziębienie.
Grypę można podzielić na dwa typy sezonową i pandemiczną. Grypa (typ A, rzadziej B) sezonowa to swoista „norma”wywoływana przez typowe wirusy grypy występujące u ludzi. W przypadku grypy pandemicznej sytuacja wygląda nieco inaczej. Grypa pandemiczna pojawia się co kilkanaście/kilkadziesiąt lat, i rozsiewa się na cały świat. Zachorowania wywołują nowe rodzaje wirusa grypy np. od zwierząt takich jak ptaków czy świń – zakażeń jest wiele, ponieważ ludzkość nie ma na nie odporności. Źródłem zakażenia jest kontakt martwym zakażonym zwierzęciem, jedzeniem niedogotowanego mięsa i surowych jaj zakażonego ptaka. Przykładem pandemii grypy była hiszpanka (przez ptactwo) oraz świńska grypa.
Grypa – objawy u dzieci i dorosłych
Grypa może dawać objawy podobne do przeziębienia, jednak różni się od niego dokuczliwością i gwałtownym przebiegiem. Choroba ma ostry początek, objawy przybierają szybko na sile. W przypadku przeziębienia, które także wywołują wirusy, objawy pojawiają się po początkowym 1-3 dniowym okresie gorszego samopoczucia.
Grypa – objawy u dzieci i dorosłych
- ból głowy zazwyczaj zlokalizowany w okolicy czoła oraz oczu,
- wysoka gorączką (ponad 38⁰C), przy której mogą pojawić się dreszcze – w sytuacji przeziębienia może nie wystąpić,
- ból gardła i obecny przy tym suchy, męczący kaszel,
- zatkany nos, ale bez intensywnego kataru, który podczas przeziębienia jest bardzo intensywny,
- bóle mięśni i stawów,
- ogólnie złe samopoczucie,
- osłabienie,
- rozkojarzenie, senność,
- wymioty i biegunka — częściej powoduje je grypa u dzieci
Same objawy, które powoduje grypa, nie w każdym przypadku pomogą odróżnić ją od przeziębienia. W obu przypadkach objawy utrzymują się tyle samo – ok 7 dni.
Grypa – leczenie
Grypa wymaga odpoczynku, a leczenie głównie polega na łagodzeniu istniejących objawów. W aptece można nabyć leki działające na wirusa grypy, ale ich skuteczność jest największa, gdy zostaną zastosowane na początku choroby. Można zastosować także leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, by grypa była mniej dokuczliwa. Najczęściej stosowany jest paracetamol, którego działanie może utrzymywać się nawet 6 godzin. Należy w tym przypadku przestrzegać zaleceń stosowania leku, ponieważ przedawkowanie paracetamolu może wywołać uszkodzenie wątroby.
Warto także wiedzieć, że aspiryna nie wpływa na przebieg przeziębienia i grypy. Zdecydowanie nie wolno stosować aspiryny u dzieci, ponieważ może wywołać powikłanie – zespół Reye’a. Jeśli kaszel i katar są dokuczliwe, można sięgnąć po leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa oraz przeciwkaszlowe. Wiele osób sięga po zwiększone dawki witaminy C, rutozydu oraz leki homeopatyczne, jednak nie ma dowodów na to, by te sposoby skutecznie wpływały na to jak długo trwa grypa.
Domowe sposoby na grypę
Pomocne będę także domowe sposoby na grypę, znane od pokoleń. Jeśli chorego męczy kaszel, można sięgnąć po łyżkę miodu przed snem, co podziała łagodząco. W przypadku wysokiej gorączki nalewy pić duże ilości płynów. Poza wodą można stosować herbaty z sokiem z maliny, aronii czy dzikiej róży. Należy zadbać o zachowanie zasad higieny, by ograniczyć rozprzestrzenianie wirusa. Podobnie z troską o wywietrzone pomieszczenia oraz odpowiednią wilgotność powietrza.
Jeżeli pojawią się objawy takie jak:
- duszność i świszczący oddech,
- gorączka >38°C i nasilony kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny trwający dłużej niż kilka dni,
- silny i nieustępujący ból głowy, zatok lub ucha,
- pojawienie się na skórze sinych lub krwistych plamek,
- skąpomocz,
- majaczenie,
- drgawki i utrata przytomności.
Należy udać się niezwłocznie do lekarza.
Grypa – powikłania
Ważne jest podczas zachorowania na grypę, by nie bagatelizować możliwych jej powikłań. Znacznie mądrzej jest pozostać w domu i w łóżku leczyć przykre dolegliwości, niż ryzykować konsekwencjami zaniedbania choroby, które mogą być znacznie poważniejsze niż sama grypa.
Do szczególnej grupy ryzyka powikłań należą:
- osoby powyżej 65. roku życia,
- dzieci poniżej 5. roku życia,
- kobiety w ciąży (szczególnie w II i III trymestrze) – w tym przypadku pacjentki należy otoczyć szczególną opieką, ze względu na ryzyko przedwczesnego porodu lub zagrożenia życia płodu,
- osoby z nadwagą/otyłością,
- osoby z przewlekłymi chorobami i niedoborami odporności (np. zakażenie wirusem HIV).
Do najczęstszych powikłań po grypie, które często wymagają hospitalizacji zaliczamy:
- zakażenia zatok i ucha;
- zapalenie płuc;
- zapalenie mięśnia sercowego, mózgu, mięśni;
- niewydolność wielonarządowa;
- sepsa.
Grypa może wpłynąć negatywnie na wcześniej istniejące u pacjenta problemy ze zdrowiem.
Grypa – jak się przed nią chronić?
Uniknięcie zakażenia nie zawsze jest możliwa ze względu na szybkość i łatwość rozprzestrzeniania się wirusa. Ale można zrobić wiele, by zminimalizować to ryzyko. Zapobieganie zarówno grypie, jak i przeziębieniu ma podobne założenia. Przede wszystkim istotne jest przestrzeganie zdrowego stylu życia – odpowiedniego żywienia oraz koniecznej dawki ruchu. O ile jest możliwe, należy unikać kontaktu z osobami chorymi. Aby uniknąć zagrożenia, jakim jest grypa, należy obowiązkowo przestrzegać zasad higieny. Czyste, odkażone mydłem dłonie i higiena posiłków pozwoli ograniczyć ryzyko przedostania się wirusów do naszego organizmu.
Szczepienie przeciw grypie
Przed grypą chronią także szczepionki, które jeśli nie zapobiegną w danym przypadku zachorowaniu, to załagodzą przebieg chory i zminimalizują ryzyko wystąpienia powikłań. Szczepienie, po zakwalifikowaniu przez lekarza, należy wykonać jesienią, przed przed sezonem szczytu zachorowania na grypę. Wciągu trzech tygodni od przyjęcia szczepionki, rozwija się odporność na wirusy i utrzymuje się ona nawet 12 miesięcy. Kolejnego roku należy ponowić szczepienie, ponieważ wirusy grypy stale ulegają mutacjom, więc szczepionki trzeba stale dostosowywać do wirusów występujących najczęściej w danym sezonie.
