Endokrynolog to specjalista, do którego najczęściej, zaraz po lekarzu ginekologu, trafiają kobiety. Konsultacja endokrynologiczna jest konieczna, gdy szwankuje tarczyca, ale nie tylko. W czym dokładnie specjalizuje się lekarz endokrynolog, jakie choroby leczy i jak można umówić u niego wizytę?
Endokrynolog – czym się zajmuje?
Endokrynolog kojarzony jest przede wszystkim z chorobami tarczycy. I faktycznie, bardzo często opiekuje się on pacjentami z rozpoznanym przewlekłym autoimmunizacyjnym zapaleniem tarczycy oraz nadczynnością tarczycy o różnym tle. Ale endokrynolog zajmuje się także innymi chorobami, niezwiązanymi bezpośrednio z tarczycą.
Fot. iStock
Warto podkreślić, że jest to lekarz specjalista w zakresie diagnozowania i leczenia chorób układu wydzielania wewnętrznego. Dokładnie zajmuje się gruczołami dokrewnymi, takimi jak: tarczyca, przytarczyce, przysadka mózgowa, nadnercza, szyszynka, podwzgórze, grasica, jajniki, jądra. Nawet tkanka tłuszczowa pozostaje w zakresie zainteresowań endokrynologa, ponieważ zalicza się ją do organów dokrewnych, bardzo aktywnych hormonalnie.
Wspomniane gruczoły wytwarzają hormony, które regulują funkcjonowanie całego organizmu – wpływają na procesy biochemiczne, metabolizm, wzrost, trawienie, rozmnażanie. Jeżeli następują jakieś problemy z wydzielaniem hormonów, odbija się to w poważny sposób na pracy całego organizmu.
Endokrynolog – jakie choroby leczy?
Endokrynologia to bardzo złożona dziedzina, o czym świadczyć mogą choćby guzy neuroendokrynne, które mogą lokalizować się w wielu miejscach. Endokrynolog na co dzień styka się z pacjentami, którzy mogą uskarżać się na zupełnie inne dolegliwosci. Specjaliści zajmują się różnymi chorobami, ponieważ gruczołów dokrewnych jest wiele.
Fot. iStock
Za przykłady takich chorób można podać np.:
- tarczyca: niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto, guzy tarczycy, wole tarczycy, choroba Gravesa-Basedowa;
- przysadka mózgowa: akromegalia, nadczynność przysadki mózgowej, niedoczynność przysadki mózgowej, moczówka prosta;
- nadnercza: guzy nadnerczy, zaburzenia związane z uszkodzeniem nadnercza, nadczynność nadnerczy, niedoczynność nadnerczy, zespół Conna, choroba Addisona, zespół Cushinga;
- trzustka: guzy trzustki;
- jajniki: trądzik, zaburzenia płodności, zaburzenia miesiączkowania, zespół policystycznych jajników;
- jądra: andropauza.
Endokrynolog – kiedy do niego należy się zgłosić?
Zaburzenia układu hormonalnego wynikające z nieprawidłowej pracy narządów wytwarzających hormony, łatwo zauważyć. Organizm w różny sposób daje znać, że coś dzieje się z nim niedobrego. Może pojawić się drżenie rąk, uczucie zimna, nadpotliwość, spadek odporności czy niepokój. Jakie jeszcze sygnały powinny skłonić nas do wizyty u lekarza endokrynologa?
Przede wszystkim zaniepokoić powinny objawy takie jak:
- nagłe problemy ze skórą i włosami – zaburzenia hormonalne szybko uwidaczniają się na skórze, pogarszając jej stan. Może pojawić się trądzik w dojrzałym wieku, przebarwienia skórne, nadprodukcja sebum lub bardzo przesuszona cera. Włosy mogą łamać się, nadmiernie wypadać;
- wahania nastrojów, senność, zmęczenie – są częste w przypadku wahań hormonów tarczycy;
- nieuzasadnione tycie lub chudnięcie: najczęstszą przyczyną tego typu problemów z utrzymaniem prawidłowej i stałej wagi, są zaburzenia hormonalne wynikające z niedoczynności lub nadczynności tarczycy, lub z insulinooporności;
- nadmierne owłosienie – gdy w niekontrowany sposób w nietypowych dla kobiet miejscach na ciele (pośladki, brzuch, twarz) pojawia się owłosienie męskiego typu. Najczęściej powoduje je zespół policystycznych jajników lub hirsutyzm;
- zaburzenia cyklu miesiączkowego – nieregularne cykle lub ich brak, cykle bezowulacyjne, to poważne zaburzenia hormonalne, które obniżają szansę kobiety na zajście w ciążę. Zaburzenia cyklu mogą być spowodowane problemami z tarczycą, insulinoopornością, zespołem policystycznych jajników, czy też hiperprolaktynemią.
- problemy z libido – obniżony popęd seksualny może dotyczyć kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną, cierpiących na np. niedoczynność tarczycy, hiperprolaktynemię, zespół policystycznych jajników.
Fot. iStock
Endokrynolog – czy potrzebne jest skierowanie?
Aby wizyta u endokrynologa na NFZ doszła do skutku, należy zgłosić się najpierw do lekarza pierwszego kontaktu. Po przeprowadzeniu wywiadu, gdy zaistnieje podejrzenie zaburzeń hormonalnych, lekarz może zlecić wykonanie wstępnych badań i wypisać skierowanie do endokrynologa. Jeśli wizyta ma odbyć się prywatnie, czyli w pełni odpłatnie, nie potrzebne jest skierowanie, a jedynie umówienie terminu w wybranym gabinecie. Warto jednak skorzystać z wizyty u lekarza rodzinnego, ponieważ objawy chorób endokrynologicznych bywają bardzo niespecyficzne i łatwe do pomylenia z innymi schorzeniami. Rozpoczęta wstępna diagnostyka może objąć wykonanie badań, których wyniki będą i tak potrzebne endokrynologowi do postawienia diagnozy i zastosowania odpowiedniego leczenia.
Fot. iStock
Endokrynolog dziecięcy
Endokrynolog dziecięcy to specjalista, który zajmuje się małymi pacjentami niekiedy od urodzenia do ich dorosłości. Dzieci również cierpią z powodu różnych chorób dotykających gruczoły dokrewne. Dziecko musi stawić się na wizycie z rodzicem lub opiekunem przebywającym z nim na co dzień. To istotne, ponieważ dziecko nie jest w stanie przedstawić w klarowny sposób całej sytuacji i przeprowadzić z lekarzem we właściwy sposób rozmowy.
Warto umówić dziecko na wizytę, gdy pojawiają się niepokojące objawy takie jak:
- zbyt niski lub szybki przyrost wzrostu,
- nadmierne wypadanie włosów,
- pojawienie się nasilonego trądziku,
- zbyt wczesne objawy dojrzewania płciowego u kilkulatka.
Endokrynolog dziecięcy przyjmuje małych pacjentów ze skierowania na NFZ, oraz odpłatnie, bez skierowania podczas wizyty prywatnej.
