Niedoczynność tarczycy i dieta muszą iść ze sobą w parze. Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem, które dotyka coraz większą ilosć osób. Z tego powodu trzeba mówić dużo o prawidłowym stylu życia i odżywiania się, które ma ogromny wpływ na zdrowie. Dieta nie sprawi, że niedoczynność tarczycy minie, ale jest bardzo ważna, by utrzymać chorobę w ryzach.
Niedoczynność tarczycy – o co w niej chodzi?
Zanim poruszony zostanie temat taki jak dieta, warto wyjaśnić, czym jest niedoczynność tarczycy. Zaburzenie polega na nieprawidłowej produkcji hormonów przez tarczycę – trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Hormony te regulują funkcjonowanie różnych tkanek, wytwarzanie ciepła przez organizm i pracę metabolizmu. Na pracę tarczycy wpływa przysadka mózgowa, pobudzając tarczycę wydzielaniem hormonu tyreotropowego (TSH) do produkcji wspomnianych hormonów T3 i T4. Istnieje kilka przyczyn niedoczynności tarczycy – choroba Hashimoto, usunięcie tarczycy, leczenie jodem promieniotwórczym. Rzadziej zdarzają się przypadki polekowej niedoczynności tarczycy i wynikającej z różnych stanów zapalnych. Tarczyca może niedomagać także z powodu chorób przysadki mózgowej (po urazie głowy lub na skutek rozwoju guza w przysadce).
Objawy, jakie daje niedoczynność tarczycy nie są oczywiste, ale mogą utrudniać życie. Najczęściej niedoczynność manifestuje się: zmęczeniem i sennością, zaburzeniami pamięci i koncentracji,odczuwaniem zimna, niskim ciśnieniem tętniczym. Mogą pojawić się kłopoty z przesuszoną skórą i włosami. Najpoważniejszymi konsekwencjami niezdiagnozowanej lub nieleczonej niedoczynności tarczycy są: depresja, zaburzenia miesiączkowania oraz problemu z zajściem w ciążę.
Postawienie na podstawie badań właściwej diagnozy pozwala pacjentom na świadome życie z chorobą. Umożliwia to dobranie odpowiedniego leczenia oraz określenie, jaka dieta, gdy stwierdzono niedoczynność tarczycy, będzie służyła osobie chorej.
Niedoczynność tarczycy dieta – zasady ogólne
Dieta i niedoczynność tarczycy to temat, który ma dla chorych duże znaczenie. Oczywiście leczenie tej choroby oparte jest na lekach, ale odpowiednia dieta może poprawić funkcjonowanie organizmu. Warto przyjrzeć się zasadom komponowania posiłków i produktom, który mają dobry wpływ na tarczycę.
Przy niedoczynności tarczycy należy zastosować przede wszystkim zasady zbilansowanej i zdrowej diety. Podstawą jest spożywanie 4-5 posiłków w ciągu dnia, o odpowiedniej kaloryczności względem masy ciała, wieku, płci i aktywności fizycznej. Na talerz powinny przede wszystkim trafiać produkty świeże, nieprzetworzone, naturalne, najlepiej gotowanie, niesmażone. Ponieważ osoby z niedoczynnością tarczycy cierpią często na zaparcia z powodu wolniejszej perystaltyki jelit, należy wypijać 6–8 szklanek dziennie oraz zadbać o obecność błonnika pokarmowego. Ponadto zaleca się regularną aktywność fizyczną, która pobudza pracę jelit i zwiększa tempo przemiany materii.
Ponieważ u osób z niedoczynnością tarczycy ważne są substancje takie jak jod, żelazo, selen i cynk, trzeba zadbać o to, by posiłki dostarczały te składniki mineralne.
Niedoczynność tarczycy dieta – skąd czerpać jod?
Odpowiednia ilość jodu w diecie przy niedoczynności tarczycy jest konieczna. Jod jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy. W przypadku jego niedoboru obniża się poziom hormonów T4 i T3 oraz rośnie stężenie hormonu TSH wydzielanego przez przysadkę mózgową. Warto podkreślić, że aż 80% jodu w organizmie znajduje się w tarczycy.
Aby tarczyca działała prawidłowo, każdego dnia organizm potrzebuje dawki 160 μg jodu w pożywieniu lub przyswajanego przez drogi oddechowe. Wiadomo, że u osób z niedoczynnością tarczycy zapotrzebowanie na jod wzrasta. Najwięcej jodu znajdziemy w produktach pochodzących z morza. Warto sięgać po tłuste ryby (dorsz, mintaj, halibut, płastuga, tuńczyk i makrela) oraz owoce morza (małże i ostrygi). Z warzyw warto wprowadzić na talerze brokuły oraz nasiona roślin strączkowych, które także zawierają ten pierwiastek. Nie można zapominac także, jod znajdziemy także w soli kuchennej oraz wodach mineralnych.
Niedoczynność tarczycy dieta – źródła żelaza
Dieta, jeśli stwierdzono niedoczynność tarczycy, dieta powinna być bogata w żelazo. Ten pierwiastek jest potrzebny, by aktywować przemiany hormonów tarczycy. Dobrze jest najpierw sprawdzić poziom żelaza, a także ferrytyny, by włączyć ewentualną suplementację. Poza tym warto zadbać, by na stole nie zabrakło mięsa (wołowiny, chudej wieprzowiny), jaj oraz nasion roślin strączkowych (fasola, soczewica). Żelazo zawierają także ziarna i orzechy, np. pestki dyni, siemię lniane, sezam.
Niedoczynność tarczycy dieta – źródła selenu
Niedobór selenu zmniejsza przyswajalność jodu i wpływa na zmniejszanie wydzielania T3. Dieta, jeśli stwierdzono niedoczynność tarczycy, powinna dostarczać selen w pokarmach. Najwięcej go znajdziemy we wspomnianych już wcześniej ryb i owoców morza, nasionach roślin strączkowych, drożdżach, mięsie z indyka, wołowinie oraz grzybach.
Niedoczynność tarczycy dieta – źródła cynku
Niedobór cynku wpływa na zmniejszenie stężenia hormonów tarczycy T4 i T3. Aby do tego nie doszło, warto zadbać, by w diecie znalazło się pełnoziarniste pieczywo, kasza gryczaną niepalona, jaglana, pestki dyni i chude mięso. Cynk znajdziemy też w jajach, fasoli, ciecierzycy, kiełkach, grzybach, czosnku i cebuli.
Niedoczynność tarczycy – źródła witaminy D
Niedobór witaminy D ma znaczny wpływ na niedoczynność tarczycy, dieta więc powinna umożliwić zwiększenie jej ilości w organizmie. Organizm aż w 90% sam wytwarza witaminę D z promieni słonecznych, ale jesienią i zimą trudno o wystarczający czas ekspozycji na słońce. Z tego powodu trzeba posiłkować się dietą, włączając do niej tran i tłuste ryby morskie. Ponad 83% osób z chorobą Hashimoto może cierpieć na niedobory witaminy D3, więc warto w badaniach laboratoryjnych oznaczyć jej poziom.
Niedoczynność tarczycy dieta – czego unikać?
Istnieją produkty niewskazane przy niedoczynności tarczycy, ponieważ wpływają na obniżenie przyswajanie jodu z pożywienia. Należą do nich:
- warzywa kapustne (tzw. krzyżowe) – zawierają goitrogeny, które mogą wpływać na metabolizm jodu, zmniejszając jego stężenie w organizmie (np. kapusta, kalafior, brokuł, brukiew, jarmuż, kalarepa, rzepa),
- soja – a także przetwory sojowe np.: tofu, mleko sojowy, koncentraty sojowe, parówki i wędliny z soi spożywane w nadmiarze mogą hamować syntezę hormonów tarczycy,
- orzeszki ziemne i gorczyca – zawierają substancje wolotwórcze.
Zanim do diety zostaną wprowadzone zmiany, warto skonsultować się z endokrynologiem lub dietetykiem. Wcześniejsze wykonanie odpowiednich badań pozwoli na potrzebne modyfikacje, by dieta służyła, pozytywnie wpływając na niedoczynność tarczycy.
