Mimo iż cykoria jest rośliną od dawna u nas znaną, nadal nieczęsto gości na naszych stołach. To błąd, ponieważ ma ona wiele cennych dla zdrowia właściwości, i warto wypróbować ją nie tylko w sałatkach. Do czego stosowana jest cykoria podróżnik, sałatkowa i korzeniowa? Przepisy, z których warto skorzystać.
Cykoria – rodzaje
Cykoria, która trafia na nasze stoły, wyglądem przypomina kapustę pekińską. Uprawne odmiany cykorii wykorzystywane są w celach kulinarnych. Roślina ma kilka odmian jednorocznych lub dwuletnich, z której najpopularniejsza jest cykoria sałatowa (var. foliosum)uprawiana z powodu liści nadających się na sałatki. Liście mogą być zielone lub bordowe, o charakterystycznym dość gorzkim i cierpkim smaku. Im jaśniejsze liście, tym delikatniejszy mają smak. Uprawia się również cykorię korzeniową (var. sativum) – roślinę jednoroczną, z której wykorzystuje się korzeń i liście. Natomiast cykoria korzeniowa biała uprawiana jest dla jadalnych korzeni, wykorzystywanych m.in. do produkcji kawy.
Fot. iStock/cykoria
Cykoria podróżnik
Cykoria podróżnik (Cichorium intybus) to dzika, wieloletnia roślina lecznicza, która wygląda zupełnie inaczej, niż cykoria uprawna. Rośnie pospolicie na nieużytkach, pastwiskach, przy wiejskich drogach. W medycynie ludowej kwiat i korzeń znalazły zastosowanie w ziołolecznictwie dzięki swoim właściwościom poprawiającym trawienie i regulującym pracę jelit oraz moczopędnym. Korzeń cykorii podróżnika zawiera m.in.: kwasy fenolowe, flawonoidy, glikozyd intubinę, inulinę, cholinę, sole mineralne i śladowe ilości olejków eterycznych. Ziele zawiera witaminy z grupy B i witaminę C oraz sole żelaza, potasu, manganu, wapnia, fosforu i sodu. Młode listki i płatki cykorii można wiosną dodawać do sałatek, a korzeni po uprażeniu do dziś używa się jako składnika kawy zbożowej.
Fot. iStock/cykoria podróżnik
Cykoria – składniki odżywcze
Cykoria obfituje w substancje niezbędne dla zdrowia organizmu. Znajdują się w niej m.in. witaminy takie jak; witamina B1, B2 i C, oraz kwas foliowy i karoten. Nie brakuje również minerałów: żelaza, magnezu, manganu, potasu, fosforu, cynku, sodu. Zawiera również inulinę, czyli substancję prebiotyczną, która wspiera funkcje dobrych bakterii bytujących w układzie pokarmowym człowieka. Zawiera także błonnik, który tłumi uczucie głodu i jest potrzebny do prawidłowego trawienia, przez co zapobiega zaparciom. Roślina jest niskokaloryczna – główka cykorii to tylko ok. 30 kalorii, więc można zajadać się nią bezkarnie.
Cykoria – właściwości zdrowotne
Pomaga w odchudzaniu
Cykoria nie tylko ma dużo błonnika i mało kalorii, ale zawiera też laktucynę i laktukopikrynę. Te substancje poprawiają wydzielanie żółci i procesy trawienne, przyspieszają również spalanie tłuszczu. Wspomniana wyżej inulina przyspiesza działanie metabolizmu. Warto więc włączyć cykorię do diety, by zachować szczupłą sylwetkę.
Wspiera działanie układu nerwowego
Cykoria jest bogata w witaminy z grupy B, które poprawiają kondycje układu nerwowego i koją zszargane nerwy. Wypijanie kawy bezkofeinowej z cykorii poprawia zdolności poznawcze, doskonale wpływa na pamięć i koncentrację. Roślina łagodzi również napięcie i ułatwia relaks i odpoczynek.
Fot. iStock
Obniża poziom cholesterolu
Inulina wpływa na obniżenie poziomu „złego” cholesterolu LDL w organizmie, przyczynia się również do regulacji ciśnienia krwi. Chroni w ten sposób układ krwionośny, ponieważ „zły” cholesterol może przyczynić się do rozwoju miażdżycy, ataku serca czy udaru mózgu. Kawa z cykorii znakomicie zastąpi zwykłą kawę z kofeiną, w przypadku choroby nadciśnieniowej.
Działa przeciwzapalnie
Cykoria zawiera zawiera polifenole i inne fitochemikalia, które są antyoksydantami zwalczającymi szkodliwe wolne rodniki. Zapobiegają one rozwojowi nowotworów, stanów zapalnych, oraz hamują procesy przedwczesnego starzenia się komórek. Wspierają działanie układu odpornościowego.
Wspiera wzrok
Du za ilość karotenu w cykorii jest nieocenionym wsparciem dla oczu. Karoten chroni wzrok, zapobiega rozwojowi zaćmy oraz zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej.
Cykoria – kawa
Najczęściej sięgamy po kawę wytwarzaną wyłącznie z prażonego korzenia cykorii lub wybieramy kawę zbożową z dodatkiem cykorii. Kawa, w której jest cykoria, zdecydowanie służy zdrowiu bardziej, niż zwykła kawa. Nie posiada kofeiny, za to dostarcza wielu wartościowych dla zdrowia substancji. Kawa z cykorią jest bezpieczna dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Należy jednak mieć na uwadze, że kawa zbożowa ma wysoki indeks glikemiczny , więc nie jest najlepsza dla osób cierpiących na cukrzycę. Zawiera również gluten, więc powinny jej unikać chorzy na z celiakię lub osoby z nietolerancją glutenu.
Fot. iStock
Cykoria przepisy
Cykoria najczęściej wykorzystywana jest świeża, jako dodatek do kanapek i sałatek. Ale to nie jedyne kulinarne pomysły, w których główną rolę odgrywa ta zdrowa roślina.
Cykoria – przepis na zapiekankę z szynką
To danie szczególnie popularne jest w Belgii, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by podbiło kubki smakowe Polaków. Zapiekanka nie jest trudna i czasochłonna w przygotowaniu, warto więc choć raz ją przyrządzić, by przekonać się co do jej smaku.
Cykoria – przepis na zapiekankę: składniki
- Cykoria – 6 główek
- Szynka – 6 plastrów
Sos mleczny:
- 15 dag żółtego sera
- 400 ml mleka
- 4 dag mąki
- 4 dag masła
- sól,
- pieprz
Cykoria – przepis na zapiekankę: wykonanie
1. Cykorię umyj i gotuj w osolonej wodzie ok. 30-40 minut, aż zmięknie. Osącz cykorię i zawijamy ją w plastry szynki. Ruloniki ułóż ciasno jeden obok drugiego w naczyniu żaroodpornym.
2. Przygotuj sos mleczny: w garnku roztop masło, wlej do niego mleko i wsyp mąkę. Energicznie mieszając, doprowadź do wrzenia, po czym zestaw z ognia. Ser zetrzyj na tarce o dużych oczkach i 2/3 porcji dodaj do gorącego sosu. Dopraw do smaku solą i pieprzem.
3. Ruloniki z cykorii i szynki polej równomiernie sosem. Posyp wierzch pozostałym serem. Naczynie żaroodporne włóż do piekarnika rozgrzanego do temperatury 180 °C i na około 40 minut. Zapiekankę można serwować z ziemniakami.
Cykoria – przepis na sałatkę
Ta delikatna sałatka doskonale sprawdzi się jako lekka i zdrowa przekąska, również podczas diety.
Fot. iStock/sałatka z cykorii
Cykoria – przepis na sałatkę: składniki
- 3 cykorie
- 2 duże jabłka
- 1/2 cytryny
- 2 łyżki jogurtu naturalnego (ew. śmietany)
- orzechy włoskie do dekoracji lub słonecznik
- sól,
- pieprz
Przepis na sałatkę z cykorii: wykonanie
1.Cykorię pokój, jabłka zetrzyj na dużych oczkach tarki.
2. Przygotuj sos: z połowy cytryny wyciśnij sok, dołóż jogurt, dopraw solą i pieprzem.
3. Przygotowanym sosem polewaj cykorię i jabłka, posyp orzechami lub słonecznikiem.
