Dieta w Hashimoto jest ważnym narzędziem pozwalającym utrzymać w ryzach chorobę. Dzięki odpowiednim produktom spożywczym łatwiej także kontrolować masę ciała, która często sprawia problem cierpiącym na tę chorobę kobietom. Czym jest dieta Hashimoto, jakie są polecane, a jakie niewskazane pokarmy przy chorobie?
Czym jest choroba Hashimoto?
Hashimoto, to przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, czyli choroba o podłożu autoimmunologicznym. Z powodu wadliwego działania układu odpornościowego dochodzi do wytworzenia przeciwciał przeciwko własnej tarczycy. Czynnikiem aktywującym chorobę może być stres, czynniki genetyczne, a także czynniki środowiskowe. Występuje 10 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, a im wyższy wiek, tym większe ryzyko zachorowania. Choroba rozwija się latami niszcząc tarczycę, zmniejszając ilość produkowanych przez nią hormonów. W konsekwencji kobiety cierpią m.in. na wahania nastrojów, wagi, czy zaburzenia miesiączkowania. Po dłuższym czasie mogą rozwinąć się: niepłodność, choroby serca, a nawet śpiączka. Im dłużej Hashimoto uszkadza tarczycę, tym poważniejsze konsekwencje dla zdrowia powoduje. Przy potwierdzonej chorobie ważny jest nie tylko dobór odpowiedniego leczenia, ale także prowadzenie odpowiedniej diety.
Fot. iStock/Dieta Hashimoto
Dieta Hashimoto — na czym polega?
Dieta w Hashimoto ma ważne znaczenie ze względu na konieczność sięgania po produkty będące źródłem składników odżywczych, ważnych dla właściwej syntezy hormonów tarczycy T3 i T4. Równie ważne jest wykluczenie żywności wysokoprzetworzonej, oraz substancji zmniejszających przyswajalność jodu z pożywienia lub zaburzających wchłanianie jodu przez tarczycę.
Dieta Hashimoto to przede wszystkim ogólne zasady zdrowego żywienia, w której ważną rolę pełnią substancje takie jak: jod, selen, żelazo, cynk, witamina D, antyoksydanty, kwasy tłuszczowe omega-3, istotne dla zdrowia tarczycy. Warto wiedzieć, po jakie pokarmy należy sięgać, by dostarczyć organizmowi wszystkich potrzebnych substancji.
Dieta Hashimoto a jod
Jod jest niezwykle ważny dla zdrowej tarczycy. Gdy jest go za mało, spada poziom hormonów T4 i T3, a wzrasta stężenie hormonu TSH. Osoby cierpiące na Hashimoto mają większe zapotrzebowanie na jod. Aby tarczyca funkcjonowała prawidłowo, w codziennej diecie powinno się znaleźć 150 μg jodu, a w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących, kolejno do 220 i 290 µg. Można go dostarczyć w pożywieniu lub przez drogi oddechowe, spacerując brzegiem Bałtyku. Najwięcej jodu znajduje się w tłustych rybach morskich (dorsz, mintaj, halibut, płastuga, tuńczyk, makrela), w owocach morza oraz mleku krowim i jego przetworach. Dietę warto wzbogacić o zawierające jod brokuły i nasiona roślin strączkowych, wody mineralne, oraz, w rozsądnych ilościach, sól kuchenną. Nie należy jednak przesadzać z ilością jodu, ponieważ jego niedobór, jak i nadmiar, jest szkodliwy dla tarczycy.
Fot. iStock/Dieta Hashimoto
Dieta Hashimoto a selen
W diecie Hashimoto nie powinno brakować selenu. Jego niedobór obniża przyswajalność jodu i hamuje wydzielanie T3. Selen można dostarczyć do organizmu z produktami pochodzącymi z morza (ryby i owoce morza), nasionami roślin strączkowych, gryką, orzechami brazylijskimi, kakao, oraz z drożdżami. Ten pierwiastek znajdziemy także w mięsie z indyka, w mięsie wołowym, w mleku i przetworach mlecznych, oraz w grzybach.
Dieta Hashimoto a żelazo
Dieta w Hasmimoto powinna dostarczać odpowiedniej ilości żelaza, które aktywuje przemiany hormonów tarczycy. Żelazo znajdziemy w podrobach (szczególnie wątroba), mięsie (wołowinie, chudej wieprzowinie), w jajkach, nasionach roślin strączkowych, ziarnach i orzechach. Przygotowując posiłki należy zadbać, by przy okazji znalazły się w nich źródła witaminy C, która ułatwia wchłanianie żelaza. Warto oznaczyć poziom żelaza i ferrytyny, by włączyć ewentualną suplementację żelaza.
Dieta Hashimoto a cynk
Zbyt mała ilość cynku w organizmie wpływa na zmniejszenie stężenia hormonów tarczycy T4 i T3. Mężczyźni potrzebują 11 mg cynku dziennie, a kobiety 8 mg (w przypadku ciąży i laktacji zaleca się spożywanie nawet do 11–13 mg cynku na dobę). W diecie nie powinno zabraknąć źródeł cynku, szczególnie pełnoziarnistego pieczywa, kaszy gryczanej niepalonej, kaszy jaglanej, pestek dyni, chudego mięsa oraz wątroby. Cynk zawierają także jaja, fasola, ciecierzyca, kiełki, grzyby, czosnek i cebula.
Fot. iStock/Dieta Hashimoto
Dieta Hashimoto a witamina D
Badania przeprowadzone u pacjentów z chorobą Hashimoto wykazały mniejsze stężenie witaminy D. Najwięcej, bo aż w 90% tej witaminy organizm wytwarza samodzielnie z promieni słonecznych. Jesienią i zimą problem niedoboru się nasila, i ważne jest, by w diecie nie brakowało tej witaminy. Najlepszym jej źródłem jest tran, tłuste ryby morskie oraz produkty mleczne. Od września do kwietnia warto suplementować witaminę D w dziennej dawce 800–2000 IU u osób dorosłych. Dokładana ilość zależy od masy ciała i spożycia witaminy z dietą.
Dieta Hashimoto a omega-3
Kwasy tłuszczowe omega-3 pełnią ważną rolę kwasach omega-3 wykazują właściwości przeciwzapalne i wpływają na przekształcanie hormonu tarczycy trójjodotyroniny (T3) w tyroksynę (T4). Aby nie zabrakło kwasów omega-3, należy sięgać po tłuszcz ryb morskich i oleje (lniany, rzepakowy, sojowy), a także włączyć do diety orzechy włoskie i siemię lniane.
Fot. iStock/Dieta Hashimoto
Dieta Hashimoto — czego należy unikać?
Istnieją produkty, które mogą zaburzać pracę tarczycy. Należą do nich:
- warzywa kapustne, czyli kapusta, kalafior, brokuł, brukiew, jarmuż, kalarepa, rzepa. Ich nadmiar w diecie może prowadzić do zmniejszenia stężenia jodu w organizmie. Warto przy tym wiedzieć, że obróbka termiczna produktów wpływa na zneutralizowanie ok. 30% związków wolotwórczych. Umiarkowane ich spożycie jest możliwe przy jednoczesnej odpowiedniej podaży jodu oraz selenu w diecie;
- soja i przetwory sojowe (tofu, mleko sojowy, koncentraty sojowe, parówki i wędliny z soi) mogą wpływać na zahamowanie syntezy hormonów tarczycy;
- orzeszki ziemne i gorczyca – zawierają substancje wolotwórcze;
- żywność niezalecana w zdrowej diecie: pokarmy wysoko przetworzone, cukier, nasycone kwasy tłuszczowe oraz izomery trans kwasów tłuszczowych.
Warto także wiedzieć, że 1 na 62 pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto ma potwierdzoną przez biopsję celiakię. W tym przypadku należy wprowadzić dietę bezglutenową. U osób bez potwierdzonej celiakii wprowadzenie diety bezglutenowej powinna być konsultowana z lekarzem oraz dietetykiem klinicznym.
O czym jeszcze warto pamiętać?
Równie ważne, co unikanie produktów działających szkodliwe na tarczycę, jest przestrzeganie zasad zdrowego żywienia:
- posiłków powinno być 4–5 w ciągu dnia, zaplanowanych w odstępach co 3–4 godziny;
- w posiłkach należy zadbać o odpowiednią podaż błonnika pokarmowego (>25 g na dobę), a przy okazji właściwa ilość płynów, szczególnie wody, by uniknąć problemów z gazami, bólem brzucha i zaparciami;
- warto zwiększyć w diecie ilość pełnowartościowego białka, węglowodanów o niskim indeksie oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych (np. omega-3).
- zaleca się unikanie diet niskotłuszczowych, niskobiałkowych oraz niskowęglowodanowych.
Wszelkie zmiany w diecie należy skonsultować z endokrynologiem lub dietetykiem.
