Rak piersi to nowotwór, który jest bardzo niebezpiecznym przeciwnikiem. Choroba może rozwijać się latami lub w przeciągu kilku miesięcy, ale w każdym przypadku bez leczenia prowadzi do śmierci. Jedynie odpowiednia profilaktyka i reagowanie na pojawiające się niepokojące objawy jest w stanie uchronić życie. Co to jest rak piersi, jakie są czynniki ryzyka, objawy, jak wygląda leczenie i rokowania w przypadku tej choroby?
Rak piersi — co to jest i komu zagraża?
Rak piersi to najczęściej występujący wśród kobiet w Polsce nowotwór złośliwy, a liczba zachorowań na niego wciąż rośnie. Mimo tego, że choroba jest kojarzona przede wszystkim z kobietami, mogą chorować na niego także mężczyźni. Rak piersi u mężczyzn jest bardzo rzadko występującą chorobą, rocznie diagnozuje się ok. 150 przypadków. Najczęściej zapadają na niego mężczyźni po 70. roku życia.
Rak piersi jest niebezpieczny, od wielu lat zajmuje wysokie miejsce od względem ilości zgonów wśród nowotworów złośliwych. Zazwyczaj chorują na niego kobiety między 55-65 rokiem życia, ale choroba może zaatakować starsze, jak i młodsze kobiety. Rak piersi jest nowotworem złośliwym, który powstaje z komórek tworzących tkankę gruczołu piersiowego.
Fot. iStock
U kobiet najczęściej rozwijają się:
- raki przewodowe — tworzące się z komórek przewodów mlekowych;
- raki zrazikowe — powstające z komórek gruczołowych tworzących zraziki gruczołu piersiowego.
W piersi, poza nowotworami złośliwymi, mogą pojawić się również łagodne zmiany bez zdolności do naciekania lub dawania przerzutów do innych części ciała. Do rozpoznania, czy jest to postać łagodna, czy złośliwa, potrzebne są odpowiednie badania obrazowe oraz biopsja. Bez wątpienia każda budząca wątpliwość zmiana w piersi powinna być pokazana lekarzowi.
Rak piersi — czynniki ryzyka
Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka piersi u kobiet. Należą do nich m.in.:
- wiek – po 35. roku życia zwiększa się liczba zachorowań, a szczyt przypada pomiędzy 50. a 70. rokiem życia;
- czynniki genetyczne — kobiety z mutacją genów tzw. BRCA1/2 są od 50 do 90% bardziej narażone na wystąpienie raka piersi. Ryzyko jest tym większe, jeśli choroba wystąpiła u mamy lub siostry;
- wpływ hormonów — na zwiększenie ryzyka wystąpienia raka piersi wpływa kilka czynników: wczesna pierwsza miesiączka, menopauza występująca po 55. roku życia, brak ciąż lub późne posiadanie pierwszego dziecka, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych z estrogenami lub hormonalnej terapii zastępczej opartej na estrogenach;
- przejście niezłośliwych chorób piersi — np. tzw. atypowych rozrostów w obrębie gruczołu sutkowego oraz wcześniejsze przejście raka piersi w jednej z piersi;
- niezdrowa dieta – większe ryzyko występuje u pijących alkohol, spożywających więcej tłuszczów zwierzęcych, oraz kobiet otyłych.
Rak piersi — objawy
Rak piersi daje objawy, które zazwyczaj są dość charakterystyczne i możliwe do samodzielnego zaobserwowania. Szczególnie wielkie znaczenie ma w tym przypadku regularne, comiesięczne samobadanie piersi, dzięki któremu kobieta może zauważyć niepokojące zmiany.
Fot. iStock
Objawy, jakie daje rak piersi, to m.in.:
- guzek wyczuwalny pod palcami w piersi;
- zmiana wielkości, kształtu, obrysu i napięcia skóry piersi;
- wciągnięcie brodawki sutkowej — pojawiające się nagle;
- wciągnięcie skóry piersi i zmiany w obrębie skóry piersi lub skóry brodawki: wgłębienia w skórze, objaw skórki pomarańczy; zaczerwienienia, napięcia, usztywnienia i inne;
- wyciek z brodawki sutkowej, szczególnie krwisty;
- poszerzenie żył skóry piersi;
- powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym;
- owrzodzenie i martwica skóry piersi.
W przypadku przerzutów do innych narządów lub węzłów chłonnych mogą dojść inne objawy, takie jak np. kaszel, bóle kości, problemy neurologiczne.
Diagnostyka raka piersi
Zaobserwowanie przez kobietę niepokojących objawów powinno skłonić ją do jak najszybszej konsultacji u specjalisty. Zanim zostanie postawiona diagnoza, specjalista przeprowadzi badanie palpacyjne piersi i węzłów chłonnych w dole pachowym, oraz zleci badanie mammograficzne, badanie USG, a także biopsję (analiza w badaniu mikroskopowym) po pobraniu komórek z guza.
Fot. iStock/Rak piersi
Specjalista, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i stanu pacjentki, może zlecić uzupełniające badania takie jak:
- badania krwi;
- RTG klatki piersiowej;
- USG jamy brzusznej;
- badanie tomograficzne (TK);
- tomografię pozytronową (PET-CT);
- oraz scyntygrafię kości.
Nie są to jednak badania zlecane wszystkim pacjentkom. Każdy przypadek rozpatrywany jest przez lekarzy indywidualnie.
Rak piersi — leczenie i rokowania
Rak piersi wymaga odpowiednio dobranego do każdej pacjentki leczenia. Zazwyczaj stosuje się leczenie skojarzone (chirurgia, radioterapia oraz leczenie systemowe oparte o chemioterapię, hormonoterapię i metody biologiczne). W niektórych przypadkach wystarczy sam zabieg chirurgiczny. Lekarze decydują o kształcie leczenia na podstawie stopnia zaawansowania choroby, stopnia złośliwości, wieku pacjentki i innych czynników.
Fot. iStock
Nowotwór piersi nie musi być chorobą śmiertelną, choć nieleczony prowadzi do zgonu. Rak piersi wcześnie wykryty i leczony w stadium przedinwazyjnym ma bardzo dobre rokowania — można go praktycznie całkowicie wyleczyć. Inwazyjny rak piersi, gdy nie doszło do przerzutów do węzłów chłonnych, ma także optymistyczne rokowania. W tym przypadku przeżycie 5-letnie wynosi aż 90%. Inaczej jest w przypadku choroby zaawansowanej, co zależy od indywidualnego przypadku pacjentki.
Po zakończeniu leczenia pacjentki powinny przestrzegać harmonogramu badań kontrolnych zleconych przez lekarza.
