Socjopata to typ człowieka, z którym mało kto ma ochotę na bliższy kontakt. I nawet to, że socjopata a psychopata to odrębne pojęcia, niewiele tu zmienia. Trzymanie bezpiecznego dystansu z takimi ludźmi pozwoli zadbać o własny komfort psychiczny. Kim jest socjopata i jakie ma cechy?
Można sądzić, że przynajmniej choć raz w życiu każdy człowiek spotkał kogoś o cechach socjopaty. Dane mówią, że nawet co piąta osoba może mieć jego cechy lub po prostu taką osobowość.
Kto to jest socjopata i jakie ma cechy?
Kto to jest socjopata? Można powiedzieć, że socjopata to osoba, u której doszło do nieprawidłowego ukształtowania się rozumienia norm społecznych. Socjopata posiada cechy, które pozwalają rozpoznać w nim zaburzenie. Przede wszystkim taka osoba nie respektuje przyjętych ogólnie norm i wzorców, robiąc wszystko na swój sposób, często podążając po przysłowiowych trupach do celu. Socjopata potrafi znakomicie się maskować i wbrew stereotypowi, nie zawsze jest to osoba z niechęcią, czy wręcz nienawiścią wypisaną na twarzy. Socjopaci potrafią stwarzać pozory sympatycznych i uśmiechniętych osób, uprzejmych. Rzeczywistość jest jednak inna i prędzej czy później prawdziwe cechy charakteru socjopaty wychodzą na jaw. Nie brakuje im także inteligencji i wykształcenia, często można ich spotkać na kierowniczych stanowiskach.
Fot. iStock
Socjopaci są agresywni i impulsywni, wystarczy iskra, by wyprowadzić ich z równowagi. Nie można w ich przypadku liczyć na szczerość i dobre intencję, za to są znakomici w manipulowaniu otoczeniem. Działają wyłącznie zgodnie z własnym „widzimisię”, bez chęci przestrzegania norm obowiązujących w społeczeństwie. Bywają nieodpowiedzialni i nie troszczą się o innych. Jeśli socjopata uczyni komuś krzywdę, by osiągnąć to, na czym mu zależy, nie odczuwa wobec ofiary wyrzutów sumienia.
Skąd się bierze socjopata?
Osobowość socjopatyczna tworzy się najczęściej w wyniku zaniedbania środowiskowego. Taka postawa gruntuje się u dzieci i młodzieży, która otrzymała niewłaściwy wzorzec we wczesnych latach życia. Bywa tak np. w rodzinach patologicznych, gdzie nie ma prawidłowych norm moralnych. Socjopata może wywodzić się także z pozoru normalnej rodziny, w której zabrakło miłości dla dziecka. Bardzo często wymagania wobec niego i stosowane restrykcje były bardzo wysokie i dziecko nie było w stanie im sprostać. Socjopata może także wykształcić się w domu, w którym niczego nie brakowało, ale rodzice nastawieni byli nie na potrzeby emocjonalne dziecka, ale robienie kariery i koncentrowanie się na sobie.
Socjopata a psychopata
Niegdyś stosowano obie nazwy zamiennie, ale obecnie rozgraniczono je. Socjopata a psychopata to nie jest to samo, choć mają pewne wspólne cechy. Psychopaci są kompulsywni, nie panują nad emocjami, znają zasady moralne, ale bez skrupułów je depczą. Psychopatię uznaje się za efekt predyspozycji genetycznej – ktoś się po prostu rodzi psychopatą. To zaburzenie może być związane z fizjologicznymi różnicami w mózgu, w związku z czym tacy ludzie słabo kontrolują emocje i impulsy. Socjopata to „efekt” niewłaściwego wychowania – nie jest nauczony poprawnych norm społecznych, stąd ich nie przestrzega i nie widzi w tym nic złego. Socjopaci zazwyczaj nie są groźni tak jak psychopaci, ale przebywanie z nimi nie należy do najłatwiejszych przeżyć.
Fot. iStock
Socjopata a związek
Związek z socjopatą nie należy do łatwych. Partner socjopaty często musi iść na ustępstwa, łagodzić powstające konflikty. Ponieważ osoba z osobowością socjopatyczną uważa siebie za ideał, nie widzi powodów, by cokolwiek w sobie zmieniać i wszelka winę zrzuca na innych. Partner socjopata nie posiada empatii, więc nie próbuje zrozumieć drugiej osoby w związku. Ponieważ taka osoba najczęściej miała deficyty uwagi i miłości w dzieciństwie, nie potrafi zbudować reakcji opartej na miłości i uczuciach. Oczywiście zdarzają się przypadki związków, w których socjopaci posiadają także żony (lub mężów) oraz dzieci. Nie są to jednak satysfakcjonujące więzi, ponieważ stawiają oni wobec bliskich wysokie wymagania i angażują się tylko wtedy, gdy mogą coś zyskać. Codzienność u boku socjopaty bywa bardzo trudna.
Socjopata – czy można go wyleczyć?
W wielu przypadkach zaburzeń psychicznych proponuje się pacjentowi podjęcie odpowiedniej psychoterapii. W tym przypadku bywa to jednak trudne, ponieważ socjopata nie widzi problemu w sobie, wiec rzeczą niezwykle wymagającą będzie namówienie go do zmian. Jeśli dojdzie do psychoterapii, może ona w pewnych przypadkach przynieść oczekiwane efekty, ale tylko wtedy, gdy pacjent w pełni się zaangażuje.
