Boczniaki, obok pieczarek, cieszą się dużą popularnością w polskiej kuchni, ze względu na smak i różne sposoby wykorzystania. Ponadto pozytywnie wpływają na zdrowie, dzięki zawartości witamin i składników mineralnych. Dlaczego warto włączyć je do diety?
Jak wyglądają boczniaki?
Boczniaki można spotkać na pniach drzew liściastych, w charakterystycznym, dachówkowatym ułożeniu na martwych lub uszkodzonych pniach drzew. Ich najczęściej brązowe, popielate lub ciemnoszare kapelusze (o średnicy 5–15 cm) przybierają kształt muszli. Można je zbierać w lasach, ogrodach lub parkach od listopada nawet do lutego, jeśli zima jest łagodna. Największą popularnością cieszy się boczniak ostrygowaty, jadalne są również owocniki boczniaka topolowego, boczniaka rowkowanotrzonowego (lejkowatego), boczniaka łyżkowatego (płucnego) i boczniaka mikołajkowego (królewskiego). Boczniaki można uprawiać w warunkach domowych, jednak o wiele łatwiej jednak kupić te smaczne grzyby, które popularnością doganiają pieczarki.
Młode boczniaki ostrygowate, czyli te najbardziej doceniane w kuchni, są najsmaczniejsze. Im młodszy grzyb, tym bardziej łukowaty kształt kapelusza posiada (z podwiniętym ostrym brzegiem). Stare egzemplarze mają jaśniejszy kolor, mogą być bardziej łykowate i mniej smaczne, można je rozpoznać po muszlowatym kształcie kapelusza. Wspomniany kapelusz nie posiada skórki i ma matową powierzchnię. Posiada szerokie i gęsto ułożone blaszki, zbiegają się na trzonie o długości 1–4 centymetrów przyrastającym bokiem do drzewa.
Fot. iStock
Boczniaki — wartości odżywcze
W odróżnieniu od innych leśnych grzybów boczniaki są źródłem witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego) i witaminy C, oraz składników mineralnych takich jak: magnez, potas, fosfór, żelazo, wapń, sód, cynk. Boczniaki dostarczają dobrze przyswajalne białko oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Dostarczają niemałą ilość błonnika pokarmowego 4–9 g/100 g. Boczniaki są niskokaloryczne, ponieważ w 100 g dostarczają 37 kcal. Posiadają również niski indeks i ładunek glikemiczny.
Boczniaki dla zdrowia
Boczniaki to nie tylko smaczne składniki różnych potraw. Posiadają także właściwości lecznicze, na które warto zwrócić uwagę.
Potencjał antynowotworowy
Wiadomo, że pleuran, aktywna substancja obecna w ekstrakcie z boczniaka, może wpływać na zmniejszanie się guzów nowotworowych, a beta-glukany (rodzaj rozpuszczalnego błonnika pokarmowego) wykazują działanie immunostymulujące i również antynowotworowe.
Wspierają odporność
Wspomniany beta-glukan i antyoksydanty chronią organizm przed szkodliwą działalnością wolnych rodników, zapobiegając stresowi oksydacyjnemu, i wspierając pracę układu odpornościowego.
Fot. iStock
Obniżają ryzyko cukrzycy
Wprowadzenie do diety boczniaków poskutkuje obniżeniem poziomu cukru we krwi u osób cierpiących na cukrzycę.
Boczniaki obniżają poziom cholesterolu we krwi
Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że boczniaki wpływają na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Czasopismo Mycobiology podało, że szczury karmione boczniakami miały poziom cholesterolu całkowitego niższy o 37%, a trójglicerydów obniżony o 45%. Na badania potwierdzające ten wpływ na ludzki organizm trzeba jednak poczekać. Regularne sięganie po te grzyby może poprawić stan naczyń krwionośnych u osób zagrożonych miażdżycą.
Kto nie powinien sięgać po te grzyby?
Boczniaki nie są polecane każdemu, ponieważ u osób z tendencją do alergii mogą wywołać niepożądaną reakcję organizmu (najczęściej wysypka, bóle stawów, gorączka, dreszcze). Boczniaków, podobnie jak innych leśnych grzybów, nie należy podawać dzieciom przed ukończeniem 7 roku życia.
Ze względu na zawartość niewielkiej ilości arabitolu (alkohol cukrowy), boczniaki mogą powodować przykre objawy ze strony układu pokarmowego.
Grzyby te nie są wskazane dla osób cierpiących na dnę moczanową, ponieważ zawierają dużą ilość puryn, które w organizmie przekształcają się w kwas moczowy. Zbyt wysoki poziom kwasu moczowego wpływa na odczuwanie bólu w stawach, pojawienie się obrzęku i zaczerwienienia.
Fot. iStock
Boczniaki w panierce — przepis
Te smaczne grzyby w diecie wegańskiej i wegetariańskiej traktowane są jako zamiennik mięsa. Można je jeść w postaci świeżej, po odpowiednim przyrządzeniu, ale nadają się także do mrożenia i suszenia. Można z nich wyczarować np. flaczki, czy “nuggetsy” i użyć jako zamiennik śledzi. Tradycyjnie sprawdzą się również w roli farszu naleśnikowego lub farszu do pierogów. Świetnie smakują przyrządzone w prosty sposób — w panierce.
Składniki na boczniaki w panierce:
- boczniaki;
- mąka pszenna;
- bułka tarta;
- jajko;
- sól;
- olej do smażenia.
Przygotowanie boczniaków:
Grzyby oprósz solą i zostaw na kilka minut. W talerzyku rozkłóć jajko, rozgrzej patelnię z olejem. Grzyby obtocz w mące, następnie w jajku i kolejno w bułce tartej. Boczniaki w panierce smaż na rozgrzanym oleju na zloty kolor z obu stron. Usmażone grzyby odkładaj z patelni na papierowy ręcznik kuchenny, aby pozbyć się z nich nadmiaru tłuszczu. Grzyby najlepiej smakują gorące.
