Gruszki to owoce schyłku lata i czasu jesieni, bez których trudno sobie wyobrazić przełom pór roku. Owoce gruszy mają nie tylko wiele witamin i minerałów, ale są również niskokaloryczne i można je wykorzystać w kuchni na różne sposoby. Wbrew obiegowej opinii gruszki nie są ciężkostrawne, a ich wpływ na zdrowie sprawia, że warto cieszyć się ich obfitością w sezonie.
Gruszki — owoce, które dojrzewają po zerwaniu
Gruszki, równie popularne jak jabłka, towarzyszyły ludzkości co najmniej od czasów starożytności. Grusza (Pyrus L.) to rodzaj drzew z rodziny różowatych (Rosaceae), których typowym przedstawicielem jest grusza pospolita (Pyrus communis L). Poszczególne gatunki tych drzew bez kłopotu się ze sobą krzyżują, stąd też trudno o jasny podział gatunków i odmian tych drzew owocowych. Współcześnie wyszczególnia się kilka tysięcy odmian uprawnych.
Fot. iStock
Do najbardziej popularnych odmian gruszek, idealnych do zjedzenia na surowo, zaliczana jest: klapsa, konferencja, Triumf Packhama. Do przetworów sprawdzą się z kolei odmiany takie jak: lukasówka, komisówka, grusza azjatycka czy generał Leclerc.
Najczęściej sięgamy po odmiany zbierane jesienią. Gruszki są owocami, które jeszcze dojrzewają jakiś czas po zbiorze, więc warto przed jedzeniem przechować je kilka dni (4 do 7) w domu. Kupując te owoce wybierz niedojrzałe egzemplarze o twardej skórce. Te już dojrzałe mają większą zawartość cukrów, a mniejszą kwasów owocowych i pektyn.
Wartości odżywcze gruszki
Gruszki to zdrowe i wartościowe owoce. W 100 g gruszki znajduje się ok. 60 kalorii, co zależy dokładnie od konkretnego gatunku. W jej miąższu znajduje się przede wszystkim woda (84,0 g/100g), węglowodany (13,0 g/100g), następnie białka (0,5 g/100g) i tłuszcze (0,3 g/100g). Są one bogate w witaminy: A, B1, B2, B6, C i PP, nie brakuje w nich składników mineralnych takich jak: potas, fosfor, wapń, magnez, sód, miedź, żelazo, bor i jod. Ponadto znajdziemy w nich kwas jabłkowy, kwas cytrynowy, olejki eteryczne, błonnik i pektyny. W dojrzałych owocach zawartość pektyn i kwasów organicznych maleje na rzecz cukrów.
Czy gruszki są ciężkostrawne?
Gruszki, które dostępne są w sprzedaży, to odmiany łagodne nawet dla osób z delikatnym układem pokarmowym. Są one na tyle lekkostrawne, że w formie musu poleca się włączenie ich do diety dzieci po 6. miesiącu życia. Do ciężkostrawnych zaliczane są odmiany dzikie, w których miąższu obecne są twarde złogi, czyli komórki kamienne zawierające krzemionkę lub węglan wapnia. One mogą zalegać w żołądku i go obciążać.
Gruszka — właściwości zdrowotne
Gruszka to owoc, która ma pozytywny wpływ na zdrowie, dlatego warto ją włączyć do diety szczególnie w sezonie, gdy dostępne są świeże, lokalne owoce. Aby czerpać z nich jak najwięcej wartościowych składników, najlepiej jeść je nieobrane.
Fot. iStock
Gruszki chronią układ sercowo-naczyniowy
Gruszki mogą obniżyć ryzyko nadciśnienia, ze względu na zawartość potasu (aż 116 mg/100 g). Potas hamuje zlepianie się płytek krwi, dzięki czemu obniża ryzyko powstawania skrzepów. Bardziej drożne naczynia krwionośne sprzyjają prawidłowemu krążeniu krwi i niższemu ciśnieniu. Owoce te wpływają także na usuwanie przez nerki szkodliwego dla układu sercowo-naczyniowego nadmiaru sodu. Poza tym potas jest konieczny dla właściwej pracy mięśnia sercowego.
Zapobiegają zaparciom
Miękkie i dojrzałe gruszki bardzo dobrze pobudzają trawienie i pomagają usuwać dokuczliwe zaparcia. Należy jednak pamiętać, że ich nadmiar może skutkować biegunką. Z kolei odmiany cierpkie i mało soczyste, są bogate w garbniki, które przeciwdziałają biegunce i nie są polecane przy zaparciach. Pektyny to ważne prebiotyki, które oddziałują pozytywnie na mikroflorę bakteryjną jelit.
Gruszki wspierają odchudzanie
Gruszka to owoc, który jest niskokaloryczny i głównie składa się z wody. Zawiera również pektyny (błonnik rozpuszczalny), które w żołądku zwiększają objętość i wypełniają go, dając na dłużej uczucie sytości. To pozwala uniknąć napadów wilczego głodu i zgubnego podjadania.
Mogą je jeść cukrzycy
Po gruszki mogą sięgać bez obaw osoby cierpiące na cukrzycę. Niski indeks glikemiczny (= 30) tych owoców sprawia, że nie powodują gwałtownych wahań glukozy we krwi.
Gruszka przeciw osteoporozie
W gruszkach znajduje się bor, który zapobiega ucieczkom wapnia z kości. Dlatego tych owoców nie powinno zabraknąć w diecie kobiet w okresie menopauzalnym.
Ponadto warto zauważyć, że miąższ gruszek zawiera jod, który konieczny jest dla właściwego funkcjonowania tarczycy.
Fot. iStock
Kto nie powinien sięgać po gruszki?
Surowe gruszki nie są one polecane osobom o wrażliwych jelitach, oraz cierpiącym na schorzenia dróg żółciowych. W tych przypadkach bezpieczniej jest sięgać po owoce wcześniej gotowane.
Alergia na gruszki
Przydarza się rzadko, ale jest możliwa. Najczęściej pojawia się u osób uczulonych już na pyłki drzew (głównie brzozy), które powodują reakcję alergii krzyżowej z białkami pokarmowymi. Alergia na gruszki najczęściej dotyczy pojawienia się zespołu alergii jamy ustnej (OAS). W tej sytuacji mogą pojawić się objawy takie jak: swędzenie i mrowienie warg, języka, podniebienia i gardła; obrzęk warg i języka; uczucie ścisku w gardle, pokrzywka na twarzy. Niekiedy towarzyszyć im może kaszel, trudności z oddychaniem, oraz niebezpieczny dla życia wstrząs anafilaktyczny.
Gruszki w syropie — przepis
Gruszki to owoce, które można jeść surowe, ale świetnie pasują do dań słodkich — ciast, deserów, oraz jako przetwory na zimę. Jednym z najpopularniejszych sposobów na zatrzymanie smaku gruszek na zimę jest ich przygotowanie w syropie.
Fot. iStock
Gruszki w syropie — składniki:
- Najlepiej nie do końca dojrzałe gruszki, dowolna ilość
- 4 łyżki cukru na litrowy słoik
- ew. 2-3 goździki na litrowy słoik
Przygotowanie:
- Owoce umyj, obierz, pokrój w ćwiartki i usuń gniazda nasienne.
- Gruszki włóż do wyparzonych słoików, dodaj cukier i goździki, zalej zimną wodą.
- Słoiki zakręć i pasteryzuj 20 minut od momentu zagotowania się wody. Słoiki dokręć, wstrząśnij jeszcze mocno ciepłe, by rozpuścić cukier i wynieś do piwnicy.
Gruszki w occie — przepis
Innym sposobem na zatrzymanie smaku gruszek na zimowe miesiące, jest ich przygotowanie w occie.
Gruszki w occie — składniki:
- 1,5 kg cukru
- 3 kg średnio twardych gruszek
- 1,5 szklanki wody
- 1,5 szklanki octu 10 %
- kilka goździków
- laska cynamonu (można pominąć)
- dodatkowo woda i ocet lub kwasek cytrynowy
Przygotowanie:
- Gruszki umyj, obierz, przekrój na pół i usuń gniazda nasienne. Włóż je do naczynia z niewielką ilością octu lub kwasku cytrynowego, by nie ściemniały.
- Z cukru, octu, wody, goździków i cynamonu ugotuj syrop (aż będzie przejrzysty). Do wrzącego syropu przełóż gruszki i gotuj do miękkości, następnie przełóż je do wyparzonych słoików. Owoce zalej wrzącym syropem, ale bez goździków i cynamon. Zakręć słoiki i wystudź do góry dnem. Nie pasteryzuj.
źródło: www.poradnikzdrowie.pl,smaker.pl
