Brukselka to charakterystyczne warzywo, które wygląda jak miniaturowa kapusta. Jej niewielkie główki zawierają wiele cennych dla zdrowia witamin i minerałów, niestety, nie każdy za nią przepada. Co zrobić, by brukselka częściej wędrowała na stoły, jak gotować to warzywo?
Brukselka, czyli kapusta warzywna brukselska, to krzyżówka kapusty i jarmużu. Pochodzi z Belgii, a swoją nazwę otrzymała na cześć stolicy, Brukseli. Ma ona ciekawy wygląd, ponieważ główki wyrastają z nawet metrowej łodygi. Na jednej łodydze mieści się nawet 80 główek o wielkości małego orzecha włoskiego. Brukselkę bez problemu można kupić w sklepach, jednak jej charakterystyczny smak i zapach zniechęca wiele osób do zakupu.
Fot. iStock/brukselka
Brukselka — wartości odżywcze, kcal
Brukselka w swoich niewielkich główkach skrywa wiele wartościowych dla zdrowia substancji. Znajdziemy w niej wiele witamin: witaminy z grupy B, witaminę A, C, E oraz K, oraz składników mineralnych, takich jak: magnez, żelazo, fosfor, sód, wapń, mangan, siarka, cynk, selen i potas.
Gotowana brukselka dostarcza do organizmu białko (2.55 g/100 g), tłuszcz (0.50 g), węglowodany (7.10 g). Nie brakuje w niej błonnika (2.6 g/100 g), który pełni istotną rolę dla prawidłowej pracy układu pokarmowego oraz dłuższego odczuwania sytości po zjedzonym posiłku. Obecne w niej przeciwutleniacze unieszkodliwiają wolne rodniki i działają antynowotworowo. Brukselka ma niski indeks glikemiczny, równy 15, jeśli jest surowa, lub 20 po ugotowaniu. Brukselka w 100 g zawiera ok. 40 kcal, więc jest łaskawe dla sylwetki.
Brukselka — właściwości dla zdrowia
Zapobiega cukrzycy
Brukselka zawiera cenny przeciwutleniacz — kwas alfa-liponowy, który wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi. Jest to ważne nie tylko w diecie chroniącej przed cukrzycą, ale także w zdiagnozowanej już chorobie. Ponieważ indeks glikemiczny surowej i gotowanej brukselki jest niski, nie wpływa na wahania poziomu cukru we krwi.
Chroni serce
Brukselka dobrze wpływa na pracę serca i ciśnienie krwi. Dzieje się tak ze względu na obecność wapnia, który jest niezbędny dla prawidłowego skurczu serca, dostarczenia krwi do narządów i tkanek. Potas reguluje ciśnienie krwi, natomiast magnez rozszerza tętnice i chroni przed zawałem.
Wpływa na poprawę płodności
Specjaliści podkreślają, że brukselka, jako dobre źródło kwasu foliowego (ok. 61 µg/100 g) ma wpływ na za jakość spermy. Niedobór kwasu foliowego prowadzi do zmniejszenia ilości plemników i obniża ich ruchliwość. Naukowcy, na łamach pisma „Human Reproduction”, przekonują, że duża ilość kwasu foliowego w diecie zdrowych mężczyzn bez nałogów, przyczynia się do zwiększenia ilości prawidłowych plemników, w porównaniu do mężczyzn, którzy przyjmują z pożywieniem zbyt mało kwasu foliowego. Równie ważny jest dla kobiet planujących ciążę i będących w pierwszych jej miesiącach. Kwas foliowy ułatwia zajście w ciążę, oraz chroni przed rozwojem wad wrodzonych u dziecka.
Fot. iStock/Brukselka
Chroni przed nowotworami
Obecność antyoksydantów sprawia, że brukselka działa ochronnie na organizm. Obecny w niej sulforafan ogranicza stan zapalny w organizmie i chroni przed rozwojem nowotworów. Przyczynia się do usunięcia z organizmu szkodliwych wolnych rodników, dzięki czemu hamuje uszkodzenia i starzenie się komórek organizmu. Aby jej właściwości były silniejsze, należy jeść ją na surowo lub tylko krótko (3-4 minuty) ugotowaną na parze. Obecność witaminy C działa wspiera działanie układu odpornościowego.
Może chronić przed wrzodami żołądka
Sulforafan posiada również właściwości bakteriobójcze. Badania potwierdzają, że może on zwalczać bakterie Helicobacter pylori, wywołujące wrzody żołądka, oraz zwiększające ryzyko rozwoju raka żołądka.
Reguluje gospodarkę hormonalną
Brukselki nie powinno zabraknąć w diecie kobiet, ponieważ związki azotowe obecne w niej, wspierają usuwanie z organizmu nadmiar estrogenu, który jest szkodliwy. Zbyt duża ilość estrogenu zaburza gospodarkę hormonalną i zwiększa ryzyko rozwoju raka szyjki macicy, jajnika i sutka.
Brukselka — komu może szkodzić?
Mimo tego, że brukselka to pożądane w zdrowej diecie warzywo, nie każdy powinien po nią sięgać regularnie. Uważać powinny osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy. W tym warzywie obecne są tzw. substancje wolotwórcze, utrudniające wchłanianie jodu z pożywienia. Dlatego zaleca się przed włączeniem do jadłospisu brukselki omówienie z lekarzem jej bezpiecznej ilości w diecie. Ponadto, jak wszystkie kapustne, brukselka jest warzywem wzdymającym, może powodować lub nasilać wzdęcia, więc nie jest najlepszy wyborem dla osób w podeszłym wieku, cierpiących ma problemy z układem trawiennym.
Fot. iStock/Brukselka
Brukselka — jak gotować to warzywo?
Wiele osób ma wątpliwości, co zrobić, by brukselka była smaczna, jak gotować to warzywo. Właśnie ten charakterystyczny, dość ostry smak i zapach nie każdemu odpowiada, przez co nieczęsto gości ona na talerzu. Najlepiej obgotować ją krótko w garnku lub na parze, co pozwoli zachować wiele cennych dla zdrowia składników. Nie należy przedłużać czasu gotowania ponad 10 minut oraz gotować pod przykryciem, ponieważ warzywo stanie się gorzkie i wydzieli nieładnie pachnące związki. Aby poprawić jej smak, można dodać do niej odrobinę mleka. Warzywo uprawiane w ogródku można zebrać dopiero po pierwszych przymrozkach, ponieważ wtedy ma ono łagodniejszy smak.
