Dziurawiec zwyczajny (ruta, ziele świętojańskie) to lecznicze zioło, które popularnością cieszy się od czasów starożytnych. Uważano je nie tylko za skuteczny lek na wiele dolegliwości, ale również przypisywano mu ochronne moce przed duchami. Ta niezwykła roślina pojawia się nawet w miastach, za nic mając niesprzyjające warunki do wzrostu. Jakie właściwości ma dziurawiec, jak działa herbata i nalewka z tego ziela?
Dziurawiec – zioło przepełnione symboliką
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) to roślina wieloletnia, rosnąca niemal wszędzie. Liście dziurawca mają kształt elipsy i charakterystyczne „dziurki”, które w rzeczywistości są niewielkimi gruczołami zawierającymi olejki eteryczne.
Bardzo ciekawe jest pochodzenie nazw dziurawca, które wywodzą się z wierzeń ludowych. I tak, ziele świętojańskie (świętego Jana) zostało nadane z powodu okresu kwitnienia zioła, który przypada na drugą połowę czerwca. Uważano ponadto, że ziele dziurawca sam wściekły diabeł podziurawił (liście mają rzędy małych, wspomnianych powyżej „dziurek”, widocznych pod słońce), stąd wykorzystywano sok z ziela do odpędzania złych duchów oraz przepowiadania chorób. Stąd również wywodzą się nazwy dziurawiec, dziurawnik, dziurkawiec. Inne tradycyjne nazwy dziurawca także związane są z wierzeniami, z powodu soku w kolorze głębokiej czerwieni symbolizującej krew Chrystusa. Inne ludowce nazwy odnoszące się do tego to: krew Matki Bożej, krewka, krzyżowe ziele. Nazw jest jeszcze więcej, ściśle związanych z ziołolecznictwem. To wskazuje, jak wartościową i cenioną rośliną był dziurawiec.
Dziurawiec zwyczajny – co zawiera?
Obecne ziołolecznictwo wykorzystuje surowiec z młodych pędów dziurawca oraz jego kwiaty. W dziurawcu znajduje się wiele cennych dla zdrowia substancji, które mają potwierdzone działanie lecznicze. Obecne są w nim witaminy A i C, cenne olejki eteryczne, kwasy organiczne, biflawonoidy, sole mineralne, cukry, pektyny, choliny, żywice. Ziele zawiera także m.in.: przeciwbakteryjną hiperforynę, flawonoid hiperycynę, przeciwbiegunkowe garbniki, moczopędny hiperozyd, uszczelniające naczynia krwionośne kwercetynę i rutynę. Wykorzystanie dziurawca w leczeniu zależne jest od formy podania ziela:
- ekstrakty alkoholowe, zawierające hiperycynę, wykazują wyraźne właściwości antydepresyjne;
- ekstrakty niskoalkoholowe lub wodne, które nie zawierają hiperycyny, lecz posiadają glikozydy flawonoidowe, fenolokwasy, garbniki, działają ściągająco i spazmolityczne;
- wyciągi olejowe wykazują działanie przeciwzapalnie, leczą oparzenia i rany.
Dziurawiec zwyczajny – właściwości dla zdrowia
Liczne właściwości, jakie wykazuje dziurawiec, sprawiają, że to ziele jest wyjątkowo cenione w naturalnej medycynie.
Środek moczopędny
Dziurawiec wykazuje świetne właściwości moczopędne, co jest przydatne w leczeniu kamicy nerkowej. Ziele może przyspieszyć wydalanie moczu nawet o 30% w ciągu doby.
Wspiera leczenie skóry
Dziurawiec jest doskonałym wsparciem w trakcie leczenia skóry. Można naparem przemywać uszkodzone miejsca na skórze, co dzięki działaniu antybakteryjnemu przyspieszy proces gojenia. Wywar z dziurawca sprawdzi się do leczenia wrzodów i ropni, oraz jako naturalny tonik do skóry trądzikowej. Dziurawcem można również leczyć odmrożenia.
Łagodzi stany zapalne jamy ustnej
Dzięki działaniu ściągającemu dziurawiec sprawdzi się jako płukanka wspomagająca leczenie stanów zapalnych dziąseł, gardła, płukania całej jamy ustnej.
Koi układ pokarmowy
Ziele dziurawca działa rozkurczająco na mięśnie układu pokarmowego i działa żółciopędnie. Przyspiesza trawienie, łagodzi niestrawność, usuwa skurcze i ból brzucha. Stosuje się go jako wsparcie leczenia stanów zapalnych żołądka i jelit. Pomaga w różnych schorzeniach wątroby i dróg żółciowych, przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, reguluje zaburzenia pracy gruczołów wydzielania wewnętrznego.
Wzmacnia układ nerwowy
Dziurawiec wykazuje dobre działanie na funkcjonowanie układu nerwowego. Jest stosowany w łagodzeniu nerwic i stanów lękowych, łagodzi napięcie, które wywołuje silny stres. Koi rozchwianie emocjonalne u kobiet w czasie menopauzy, oraz zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Może pomóc w leczeniu migrenowych bólów głowy. Wyciąg z dziurawca może być wsparciem dla terapii stanów depresyjnych oraz depresji o łagodnym i umiarkowanym nasileniu. Nie wolno go jednak łączyć z zaleconymi lekami antydepresyjnymi, co grozi wystąpieniem zespołu serotoninowego (przyspieszony oddech, wzrost temperatury ciała, nudności, biegunkę, dreszcze, pogłębione odczuwanie lęku).
Dziurawiec – herbata
Ziele dziurawca można przyjmować na różne sposoby. Najczęściej dziurawiec spożywany jest jako herbata ziołowa, z torebki lub suszu, który należy zaparzać przez 5-10 minut. Herbata z dziurawca zalecana jest jako wsparcie równowagi emocjonalnej oraz psychicznego samopoczucia. Pomaga również w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego i pracy nerek. Jeśli dziurawiec stosujemy dla pobudzenia układu trawiennego, należy pić go 2–3 razy dziennie na pół godziny przed posiłkiem. Jeśli ma na celu ukojenie nerwów i wyciszenie, herbatę najlepiej stosować wieczorem.
Dziurawiec – nalewka
Ziele można również przyjmować pod postacią nalewki. Można kupić gotową lub wykonać samodzielnie, co nie jest trudne.
Dziurawiec – nalewka:
- ok. 100 gram kwiatów dziurawca,
- 0,5 l spirytusu,
- 200 ml mody
Aby przygotować nalewkę z dziurawca kwiaty wsyp do umytego słoja, zalej spirytusem, wodą, wymieszaj i odstaw na dwa tygodnie. Co jakiś czas wstrząśnij słoikiem. Po upływie dwóch tygodni gotową nalewkę przecedź przez gazę i przelej do butelek. Nalewkę przechowuj w ciemnym miejscu.
Nalewkę zaleca się do nacierania bolących stawów, lub wewnętrznie, mieszając 1 łyżeczkę nalewki w 1/2 szklanki wody (pij dwa razy dziennie).
Dziurawiec – przeciwwskazania
Dziurawiec wchodzi w interakcję z większością leków – może osłabiać ich działanie terapeutyczne, przyspieszać ich usuwanie z organizmu. Szczególnie należy przemyśleć stosowanie dziurawca razem z lekami antydepresyjnymi, antykoncepcją hormonalną, lekami przeciwzakrzepowymi i antyretrowirusowymi, oraz w trakcie przyjmowania teofiliny i digoksyny. Zawsze należy zapoznać się z ulotką dołączoną do przyjmowanego leku lub terapię dziurawcem skonsultować z lekarzem.
Hiperycyna nadająca głęboki kolor sokowi dziurawca posiada właściwości fotouczulające, więc po intensywnym kontakcie skóry ze słońcem mogą pojawić się przebarwienia skórne i nawet poparzenia. Powinny go unikać z tego powodu osoby o bardzo jasnej karnacji, zmianami na skórze oraz nadwrażliwością na promieniowanie słoneczne. Preparatów na bazie dziurawca nie mogą przyjmować dzieci poniżej 7. roku życia, a także kobiety w ciąży. Przyjmowanie dziurawca nie jest również wskazane przy znacznie uszkodzonej wątrobie oraz przy wysokiej gorączce.
źródło: www.kierunekfarmacja.pl ,www.czytelniamedyczna.pl , dieta.pl , fajnyogrod.pl