Sok z czarnego bzu to jeden z ludowych specyfików, który od stuleci uznawany jest za znakomity domowy sposób wspierający zdrowie. Niezastąpiony w domowej apteczce podczas zimowych miesięcy, znów wraca do łask. Sok z czarnego bzu bez kłopotu można przygotować samodzielnie, według prostej i sprawdzonej receptury. Natomiast z resztek pozostałych po soku można usmażyć smaczny dżem.
Czarny bez — niepozorny krzew o wielkiej mocy
Czarny bez (Sambucus nigra), znany również jako dziki bez lub bez lekarski, to pospolity krzew spotykany praktycznie wszędzie, nawet na nieużytkach. Można go również uprawiać w ogrodzie, co gwarantuje dostęp do leczniczych części tej rośliny. Roślinę łatwo jest odróżnić od innych, szczególnie gdy kwitnie lub owocuje. Może ona osiągać różne rozmiary — od kilku, do nawet 10 metrów wysokości. W maju/czerwcu pojawiają się białawe, niewielkie kwiatki zebrane w baldachy, wydzielające silny i słodki zapach. Na przełomie sierpnia i września pojawiają się ciemnogranatowe, silnie brudzące owoce, z których można przygotować leczniczy sok, dżem, galaretkę i nalewkę. Zazwyczaj do początku października można jeszcze korzystać z obfitości mocno dojrzałych owoców.
Fot. iStock
W medycynie ludowej wykorzystuje się każdą część krzewu — od korzeni po owoce. Najczęściej jednak sięgamy po pudrowo pachnące kwiaty oraz ciemne owoce, będące skarbnicą wartościowych dla zdrowia składników.
Sok z czarnego bzu — dlaczego jest tak wartościowy?
Owoce czarnego bzu zawierają wiele substancji, które posiadają właściwości wzmacniające organizm oraz lecznicze. W niewielkich owocach znajdują się glikozydy antocyjanowe, które nie tylko odpowiadają za ich ciemny kolor, ale także wykazują właściwości antyoksydacyjne. Nie brakuje w nich także kwasów organicznych oraz garbników, które hamują wzrost bakterii. W owocach czarnego bzu obecna jest witamina C, witaminy z grupy B, cukry i pektyny, które m.in.: ograniczają wchłanianie glukozy w jelicie cienkim oraz obniżają poziom cholesterolu we krwi. W ich składzie owoców są obecne również składniki mineralne, takie jak: żelazo, potas, wapń, glin, czy sód. Ze względu na to bogactwo owoce czarnego bzu są wykorzystywane jako składnik mieszanek ziołowych na dobrą pracę układu trawiennego, nerek, oraz dla wzmocnienia odporności.
Sok z czarnego bzu w tradycji udowej stosowany jest jako pomoc w leczeniu przeziębienia i grypy. Stosuje się go podczas gorączki, jako środek napotny i przeciwbólowy. Flawonoidy obecne w owocach czarnego bzu działają przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie. Aby sok z czarnego bzu był najbardziej skuteczny, należy przyjmować go, gdy tylko pojawi się uczucie rozbicia, katar, dreszcze, gorączka. Co więcej, sok z owoców czarnego bzu przyspiesza również usuwanie toksyn z organizmu.
Fot. iStock
Sok z czarnego bzu — prosty przepis
Owoce czarnego bzu dojrzewają na przełomie sierpnia i września, można je pozyskiwać także na początku października. Sięgając po nie wcześniej ważne jest, by nie zbierać owoców zielonych i czerwonych. Do spożycia nadają się jedynie owoce w pełni ciemne, o granatowo-czarnej barwie. Warto poszukać krzewu oddalonego od dróg, ponieważ czarny bez ma tendencję do pochłaniania zanieczyszczeń, które trafiają także do owoców.
Należy pamiętać, że nie wolno spożywać owoców dzikiego bzu w postaci surowej. Nieprzetworzone owoce, szczególnie niedojrzałe (zielone, czerwone), zawierają duże ilości sambunigryny oraz prunazynę. Te substancje po spożyciu wywołują uczucie osłabienia, mdłości i wymioty. Konieczne jest więc poddanie owoców obróbce termicznej, w wyniku której substancje te się ulatniają. Z tego powodu dojrzałe owoce czarnego bzu są znakomitym surowcem na wzmacniający sok. Jego przygotowanie jest szybkie i proste.
Fot. iStock/Sok z czarnego bzu
Sok z czarnego bzu – składniki:
- 1 kg owoców czarnego bzu bez szypułek;
- 0,5 kg – 1 kg cukru — w zależności od pożądanej słodyczy soku;
- maksymalnie litr wody na kilogram owoców;
- ew. sok wyciśnięty z jednej cytryny.
Sok z czarnego bzu – przygotowanie:
1. Owoce czarnego bzu oddziel od zielonych części, pozbądź się niedojrzałych. Następnie umyj je, przełóż do garnka, zalej wodą (powinna jedynie przykryć owoce), wsyp cukier do smaku i podgrzewaj na niewielkim ogniu tak długo, aż owoce puszczą sok. Możesz dodać sok z wyciśniętej cytryny.
2. Sok zlej do ciemnych wyparzonych butelek lub słoików (owoce zostaw na dżem). Aby sok z czarnego bzu mógł dłużej postać w piwnicy, możesz butelki krótko zapasteryzować.
Fot. iStock/Sok z czarnego bzu
Dżem z czarnego bzu, czyli pomysł na wykorzystanie pozostałych owoców
Przygotowanie dżemu z owoców dzikiego bzu jest równie proste, co soku. Owoce, które zostały po przygotowaniu soku, przełóż do garnka (możesz wcześniej przetrzeć owoce przez przecierak lub sitko, by pozbyć się pestek), zasyp na początku niewielką ilością cukru — do smaku, by nie przesadzić ze słodyczą — i smaż na niewielkim ogniu, często mieszając. Gdy dżem stanie się odpowiednio gęsty, przełóż go do wyparzonych słoiczków, dokładnie zakręć i odstaw na góry dnem do czasu, aż słoiczki z dżemem wystygną. Możesz, zamiast tego, słoiczki poddać krótkiej pasteryzacji.
FB/ohmepl
