Rak przełyku, to nowotwór dość rzadko występujący, ale bardzo niebezpieczny. Zazwyczaj przypadki tej choroby diagnozowane są zbyt późno, a leczenie zaawansowanego stadium nie przynosi dobrych rezultatów. Wiedza, czym jest rak przełyku i jakie daje objawy, może uratować życie.
Rak przełyku — co to jest?
Przełyk umiejscowiony jest w klatce piersiowej, łączy gardło z żołądkiem i służy wyłącznie do transportowania pokarmu do żołądka. W jego strukturach mogą rozwinąć się nowotwory, bardzo niebezpieczne dla życia. W zależności od typu komórek, z których powstaje rak przełyku, rozróżniamy:
- rak przełyku płaskonabłonkowy — stanowi ok. 90% wszystkich nowotworów złośliwych przełyku i rozwija się przede wszystkim w jego górnej i środkowej części;
- rak przełyku gruczołowy — stanowi ok. 10% wszystkich nowotworów złośliwych przełyku i najczęściej rozwija się w jego dolnej części.
Nie jest to często występujący nowotwór. Rocznie, w Polsce, diagnozuje się 1300 nowych przypadków raka przełyku. Chorobę diagnozuje się 4 razy częściej u mężczyzn, niż u kobiet. Jest to nowotwór o wysokiej umieralności, ze względu na zazwyczaj późną diagnozę, złe rokowania oraz leczenie, które najczęściej nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
Fot. iStock/Rak przełyku
Czynniki ryzyka wystąpienia raka przełyku
W chorobach istnieją różnorodne czynniki, które mogą wpływać na wzrost ryzyka zachorowania. W przypadku raka przełyku należą do nich:
- palenie tytoniu;
- spożywanie alkoholu;
- przełyk Barretta — gdy następuje zniszczenie komórek dolnej części w wyniku zarzucania kwasu żołądkowego z powrotem do przełyku (refluks);
- długotrwałe zapalenie błony śluzowej przełyku,
- oparzenie przełyku substancjami chemicznymi;
- oparzenie substancjami termicznymi (gorące płyny, potrawy);
- długotrwały kontakt z azbestem i pyłami metali;
- częste spożywania gorących, bardzo ostrych i marynowanych pokarmów;
- spożywanie pokarmów wysokoprzetworzonych, ubogich w witaminy i mikroelementy;
- otyłość — osoby otyłe są nawet 4-krotnie bardziej narażone na wystąpienie raka przełyku, w stosunku do pacjentów z prawidłowej masie ciała;
- wcześniejsze leczenie nowotworów głowy i szyi lub płuc (przy pomocy radioterapii);
- achalazja przełyku, zespół Plummer-Vinson, zespół tylosis palmaris.
Fot. iStock/Rak przełyku
Rak przełyku — objawy
Wczesny nowotwór przełyku przebiega bezobjawowo, natomiast rozwijający się rak przełyku daje objawy, które najczęściej długi czas są ignorowane. Gdy pacjenci zgłaszają się po poradę lekarską, nowotwór bywa zaawansowany. Do objawów świadczących o istnieniu raka przełyku należą:
- dysfagia – dysfagia, czyli trudności w połykaniu mogą manifestować na wiele sposobów: krztuszenie się, kaszel, łzawienie, kichanie, odruchy wymiotne, uczucie zatrzymania pokarmu w przełyku, odczucie rozpierania w przełyku, ból podczas przełykania. Objawy dysfagii narastają dopiero w zaawansowanym stadium, ponieważ przełyk jest na tyle rozciągliwy, że zanim guz zablokuje jego światło, mija wiele czasu, a nowotwór się rozwija;
- utrata masy ciała – pojawia się zarówno na skutek problemów z jedzeniem, jak i z kacheksją (wyniszczeniem nowotworowym), wynikającą z zaburzeń metabolicznych, na które wpływa nowotwór w późnym stadium zaawansowania.
Rak przełyku — objawy przerzutów
Objawy przerzutów, które może powodować rak przełyku, są różne i zależą od miejsca, w którym rozwiną się komórki nowotworowe. W przypadku przerzutów na nerwy mogą pojawić się dolegliwości bólowe, drętwienia, mrowienia, zaburzenia czucia. Przerzuty w drogach oddechowych mogą powodować duszności i kaszel z odkrztuszaniem. Naciekanie raka przełyku na aortę może spowodować masywny krwotok i zgon.
Ponieważ objawy pojawiają się późno, warto wykonywać w ramach badań profilaktycznych endoskopię, dzięki której można wcześnie zauważyć nieprawidłowości.
Fot. iStock/Rak przełyku
Rak przełyku — leczenie i rokowania
Rozpoznanie raka przełyku opiera się na badaniu endoskopem, podczas którego wykonywana jest biopsja, a następnie ocena pobranych wycinków. Gdy diagnoza zostanie potwierdzona, specjaliści mają do dyspozycji badania obrazowe, takie jak:
- badanie radiologiczne przełyku z kontrastem — dzięki niemu można zebrać informacje dotyczące m.in.: wielkości i typu guza, stopnia zamknięcia przełyku, a także stopnia naciekania okolicznych tkanek;
- tomografia komputerowa — pozwala na ocenę wielkości guza, jak i stopnia zaawansowania miejscowego;
- ultrasonografia endoskopowa — dzięki niej można dokładnie ocenić miejscowy stopień zaawansowania nowotworu;
- USG jamy brzusznej — pozwala na ocenę przerzutów do wątroby i węzłów chłonnych pod przeponą.
Leczenie raka przełyku jest trudne, obarczone wieloma problemami. Największym jest częste niedożywienie pacjentów, które może utrudnić szybkie przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego lub chemioterapii, które mocno obciążają organizm. Radioterapię stosuje się jedynie w leczeniu paliatywnym, celem zmniejszenia bólu i objawów niedrożności. Kwalifikacja chorego do leczenia jest sprawą skomplikowaną i wymaga współpracy różnych specjalistów.
Rokowania w przypadku raka przełyku są złe, ponieważ chorzy trafiają pod opiekę lekarską w stadium zaawansowanym. Według statystyk średni odsetek przeżyć wynosi zaledwie 5-10%.
