Niedoczynność tarczycy powoduje objawy, które czasem trudno z nią połączyć. Przez długi czas może się wydawać, że wszystko jest w porządku, jednak choroba rozwija się w ukryciu, a jej konsekwencje mogą być poważne. Warto umieć wyłapać sygnały świadczące o nieprawidłowościach, by w porę reagować.
Niedoczynność tarczycy nie jest specjalnie sprawiedliwym schorzeniem – cierpią na nią przede wszystkim kobiety. Zazwyczaj diagnozowana jest po 60 roku życia, ale pojawić może się nawet u dzieci. Nie zawsze sygnały świadczące o problemach pojawiają się od razu. Bywa, że tarczyca choruje od dłuższego czasu, ale zauważamy to dopiero wtedy, gdy niedoczynność tarczycy jest już zaawansowana.
Niedoczynność tarczycy – niejednoznaczne objawy
Niedoczynność tarczycy to zaburzenie, które polega na niewystarczającej produkcji hormonów (trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4)) w stosunku do tego, ile potrzebuje organizm. Problem może wynikać z nieprawidłowego działania samej tarczycy, jej uszkodzenia, lub z powodu nieprawidłowego funkcjonowania gruczołów regulujących jej pracę (podwzgórza i przysadki mózgowej).
Określenie bez odpowiednich badań, że mamy do czynienia z tym zaburzeniem nie ma sensu, ponieważ niedoczynność tarczycy powoduje objawy niejednoznaczne. Nie warto na własną rękę się diagnozować, ale pojawienie się pewnych objawów jest oznaką, że należy przyjrzeć się zdrowiu bliżej.
Fot. Objawy niedoczynności tarczycy/iStock
Niedoczynność tarczycy – objawy utajone
Utajone objawy daje subkliniczna niedoczynność tarczycy, która jest łagodną formą choroby. Subkliniczną (łagodną) niedoczynność określa się, gdy stężenie w surowicy hormonów tarczycy jest prawidłowe, natomiast stężenie hormonu TSH jest nieznacznie podwyższone. Objawy są delikatne, czasem nawet niezauważalne, takie jak gorszy nastrój czy brak energii do wykonywania codziennych obowiązków. Mogą pojawić się także objawy skórne, które mylone są z błędami pielęgnacyjnymi lub innymi chorobami skóry. W postaci utajonej najczęściej mamy do czynienia również z następującymi objawami:
- bóle głowy,
- senność,
- zaparcia,
- suchość i łamliwość włosów,
- u małych dzieci opóźnienie w rozwoju psycho-fizycznym,
- u starszych dzieci zahamowanie wzrostu, opóźnienie w dojrzewaniu płciowym, spowolnioną mowę.
Niedoczynność tarczycy – objawy pełne
Bardziej zaawansowana, pełnoobjawowa (kliniczna) niedoczynność tarczycy ujawnia się z większą mocą i może dotyczyć wielu objawów jednocześnie. Najczęściej pacjenci skarżą się na:
- brak energii życiowej, przewlekłe zmęczenie, senność,
- pogorszenie nastroju, depresyjne myśli,
- problemy z pamięcią, trudności z koncentracją,
- skurcze i brak siły w mięśniach,
- spowolnienie pracy serca,
- odczuwanie zimna nawet wtedy, gdy jest ciepło,
- zaparcia,
- tendencję do tycia,
- opuchliznę twarzy,
- ciemne przebarwienia na skórze, wyglądające na przybrudzenia, szczególnie w obszarze łokci i kolan,
- zatrzymywanie wody w organizmie,
- suche włosy, przerzedzone brwi i łuszcząca się skóra,
- obniżenie libido,
- zaburzenia miesiączkowania,
- trudności z zajściem w ciążę.
Te objawy, które daje niedoczynność tarczycy, dość łatwo jest zaobserwować, ale trudno połączyć je akurat z tym narządem. Z tego powodu, po dostrzeżeniu u siebie kilku z tych sygnałów, należy udać się do lekarza, by uzyskać odpowiednią diagnozę.
Niedoczynność tarczycy – objawy psychiczne
Objawy psychiczne jakie powoduje niedoczynność tarczycy bywają bardzo dokuczliwe. Problemy z tarczycą powodują stałe uczucie zmęczenia, brak chęci do działania i senność. Taki spadek formy przekłada się także na gorsze samopoczucie i zauważalny spadek nastroju. Stany depresyjne i zaburzenia lękowe mogą być jednymi z objawów źle funkcjonującej tarczycy i zaburzeń gospodarki hormonalnej. Im bardziej zaawansowana choroba, tym poważniejsze daje objawy – może prowadzić nawet do rozwinięcia się depresji.
Niedoczynność tarczycy i tycie
Niedoczynność tarczycy może dawać objawy takie jak kłopoty z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Tycie przy chorej tarczycy może wynikać ze spowolnienia metabolizmu, na który wpływają hormony wydzielane przez tarczycę. Przy obniżeniu ilości hormonów tarczycowych w organizmie, spada także tempo metabolizowania substancji odżywczych dostarczanych w pokarmem. W dodatku niedoczynność tarczycy powoduje zmęczenie i senność, co utrudnia zwykłą aktywność fizyczną i chęć na ćwiczenia, a brak ruchu jeszcze bardziej pogłębia problem tycia.
Niedoczynność tarczycy – badania, które warto wykonać
Zdecydowanie najlepszym sposobem, który wykaże nieprawidłowości w pracy tarczycy są badania, które określają poziom hormonów tarczycowych we krwi badanego pacjenta. Aby stwierdzić z pewnością, czy pacjent ma do czynienia z niedoczynnością tarczycy, zaleca się wykonanie odpowiednich badań hormonalnych. Oznaczenie stężenia TSH we krwi, a dokładniej jego nieprawidłowy wynik powyżej górnej granicy normy, świadczy o nieprawidłowościach i wymaga dodatkowego pomiaru stężenia tyroksyny (FT4). O niedoczynności tarczycy świadczą wyniki, w których podwyższonemu stężeniu TSH towarzyszy obniżone stężenie FT4.
Natomiast oznaczenie stężeń przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, takich jak anty-TPO, może wykazać istniejącą chorobę Hashimoto. Obrazowe badanie USG tarczycy może posłużyć jako badanie dodatkowe, ukazujące nieprawidłowości w budowie tarczycy.
Objawy, jakie daje niedoczynność tarczycy oraz idąca za nimi diagnostyka umożliwi pacjentowi skuteczne leczenie. Nieprawidłowo funkcjonująca tarczyca negatywnie wpływa na pozostałe organy ciała i może prowadzić do poważnych konsekwencji. Większość pacjentów z niedoczynnością tarczycy wymaga leczenia i kontroli TSH przez resztę życia.
