Gotu kola, znana również pod nazwą wąkroty azjatyckiej, to roślina doceniana od tysięcy lat. Wykorzystuje się ją do wzmacniania pamięci, łagodzenia stresu i lęku, niwelowania uczucia napięcia. Określa się ją mianem rośliny długowieczności. Wąkrota uznawana jest za jeden z adaptogenów, czyli roślin wpływających normalizująco na działanie organizmu człowieka, bez jego pobudzania czy hamowania reakcji. Aby roślina lub grzyb, zostały uznane za adaptogen, powinny spełniać trzy podstawowe kryteria. Po pierwsze, powinny utrzymywać stan homeostazy i regulować funkcjonowanie całego organizmu, a nie tylko poszczególnych jego elementów. Po drugie, adaptogeny wspierają kondycję organizmu, m.in. zwiększając jego odporność na stres. Po trzecie, rośliny i grzyby uznawane za adaptogeny nie mogą być toksyczneani powodować uzależnienia.Co warto wiedzieć o gotu kola?
Gotu kola (łac. Centella asiatica), znana również jako wąkrota azjatycka, należy do rodziny baldaszkowatych Umbelliferae. Naturalnie porasta tereny tropikalne i subtropikalne. Wąkrota jest rośliną o znacznym potencjale zdrowotnym, a surowiec zielarski stanowi cała roślina. Już Ajurweda, czyli tradycyjna indyjska medycyna tradycyjna propagująca zachowywanie równowagi między duchem, ciałem, umysłem i zmysłami, doceniła wpływ wąkroty na zdrowie.
Fot. iStoc
Gotu kola — wpływ na zdrowie
Jej zalety wynikają z obecności substancji, jakie można w niej znaleźć. Gotu kola w swoim składzie zawiera liczne pentacykliczne saponiny triterpenowe, związki poliacetylenowe, monoterpeny, flawonoidy, seskwiterpeny, cukry – głównie glukoza oraz ramnoza, witaminy A, C, E, K oraz magnez. Jaki wpływ ma wąkrota na organizm człowieka?
Gotu kola na lepszą pamięć
Wąkrota jest naturalnym specyfikiem wzmacniającym pamięć, proces kojarzenia i koncentrację. Wpływa ona na uwalnianie białka pobudzającego proces neurogenezy, czyli tworzenia nowych komórek w mózgu. Gotu kola poprawia również komunikację między komórkami mózgowymi, zwiększa plastyczność mózgu. Obniża wpływ stresu, lęku i napięcia emocjonalnego na codzienne funkcjonowanie. Zwiększa motywację do działania, odsuwa uczucie znużenia. Wąkrota jest chętnie stosowana przez osoby cierpiące na choroby neurodegeneracyjne i zespoły otępienne wynikające z podeszłego wieku (choroba Alzheimera) oraz zagrożonych utratą zdolności poznawczych.
Na ukojenie nerwów
Gotu kola działa uspokajająco, przeciwbólowo i przeciwdrgawkowo, działając podobnie łagodnych leków uspokajających. Łagodzi stres, wspiera głęboki, regenerujący sen, zmniejsza napady lękowe.
Gotu kola chroni układ krążenia
Wyciągi z wąkroty są często stosowane przez pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną oraz nadciśnieniem. Roślina wywiera wpływ na ochronę śródbłonka naczyń krwionośnych, poprawiają ich napięcie i elastyczność. Ponadto wąkrota chroni przed tworzeniem się zakrzepów krwi dzięki właściwościom antyagregacyjnym płytek krwi.
Fot. iStock
Ekstrakt z gotu kola na cukrzycę
Badacze wąkroty wzięli pod lupę jej potencjale zdolności do zapobiegania rozwoju cukrzycy. Wiadomo, że gotu kola może łagodzić objawy cukrzycy oraz wspierać utrzymywanie właściwego poziomu glikemii. Wskazują na to badania przeprowadzone na szczurach. Gryzoniom podawano wyciąg z C. asiatica, który spowodował blokowanie wzrostu hemoglobiny glikowanej (HbA1C), wykorzystywanej jako wskaźnik do monitorowania terapii cukrzycy.
Zwalcza bakterie
Wąkrota wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz przeciwzapalne. Znany jest jej wpływ na hamowanie rozwoju szczepów bakterii Escherichia coli, Bacillus megaterium, Xanthomonas campestris oraz grzybów Aspergillus niger, Aspergillus parasiticus, Candida albicans, Fusarium solani oraz Colletrichum musae.
Wąkrota leczy rany
Terpeny obecne w gotu kola wspierają proces regeneracji naskórka i leczenia ran, poprawiają elastyczność skóry, wspierają przepływ krwi przez tkanki otaczające ranę. Wyciągi z tej rośliny można znaleźć w różnych preparatach do pielęgnacji skóry. Stosowane są do wspierania leczenia oparzeń, zmian łuszczycowych, do skóry pokrytej bliznami.
Ponadto warto wspomnieć, że wąkrota jest rośliną moczopędną. Jej spożywanie może wspierać usuwanie wraz z moczem toksyn z organizmu. Nie tylko ułatwia pracę nerek, ale pozwala uniknąć dokuczliwych obrzęków.
Fot. iStock
Dawkowanie wąkroty
Napary z suszonego ziela wąkroty przygotowuje się z 1-2 łyżeczek suszu zalanego ⅔ szklanki gorącej wody. Po upływie od 10 do 15 minut można pić napar. Tabletki oraz sproszkowaną roślinę można spożywać zgodnie ze wskazaniem producenta preparatu. Ponadto wąkrotę można stosować w formie przemywania lub okładów, dla lepszego gojenia się ran i przyspieszenia wchłaniania się krwiaków.
Należy także pamiętać, że w przypadku stosowania leków, chęć stosowania preparatów na bazie wąkroty należy najpierw skonsultować z lekarzem. Możliwe są interakcje między nimi, polegające na nasileniu lub zahamowaniu działania substancji czynnych w lekach. Nie zbadano wpływu tej rośliny na organizm kobiet ciężarnych. Nie zaleca się także suplementacji tą rośliną podczas karmienia piersią oraz u dzieci.
Alergia na gotu kola
Mimo że spożywanie i stosowanie zewnętrznie preparatów z wąkrotą raczej nie niesie ze sobą ryzyka poważnych skutków ubocznych, to mogą się pojawiać objawy alergii na tę roślinę. Spożywanie dużych ilości wąkroty może powodować uczucie pieczenia w przełyku oraz wysypki skórne. Niektóre źródła do listy skutków niepożądanych dodają również bóle głowy, nudności i wymioty.
