Czosnek pospolity, niedźwiedzi, czarny i ozdobny. Co warto wiedzieć o każdym z nich?

Czosnek to pospolite warzywo, które oferuje wiele cennych dla zdrowia właściwości. W jednym małym ząbku kryje się ogromna moc. Jest również niezastąpiony w kuchni, warto korzystać z niego jak najczęściej, wprowadzając go do codziennego menu. Czym się różnią od siebie i jakie właściwości mają: czosnek zwyczajny, niedźwiedzi, czarny i ozdobny?

Czosnek pospolity (zwyczajny)

Czosnek to warzywo o wręcz niesamowitych właściwościach dla zdrowia. W każdym małym aromatycznym ząbku kryją się substancje, które mają ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Znajdziemy w nim witaminę C, E, K, PP, witaminy z grupy B (B1, B2, B5, B6, B9, B12), prowitaminę A. Nie brakuje także soli mineralnych takich jak wapń, potas, magnez, oraz mikroelementów: kobalt, nikiel, chrom, cynk, fosfor. W czosnku obecne są również flawonoidy i aminokwasy, związki śluzowe, cukry, oraz olejki eteryczne, w których obecne są siarczki i allicyna, wspierające układ odpornościowy.

Czosnek – właściwości dla zdrowia

Na infekcje

Czosnek jest od wieków stosowany w medycynie ludowej na przeróżne infekcje i przeziębienie. Jest on pomocny przy leczeniu wirusowych infekcji układu oddechowego. Udrażnia drogi oddechowe, ułatwia odkrztuszanie wydzieliny, rozgrzewa, wzmacnia potliwość. To niepozorne warzywo powinno być elementem obowiązkowym w diecie, szczególnie jesienią i zimą. Olejki eteryczne w czosnku działają niszcząco na bakterie takie jak paciorkowce, czy gronkowiec złocisty. Mimo, że jest on naturalnym antybiotykiem, nie wpływa negatywnie na funkcjonowanie mikroflory w jelitach.

Działa przeciwnowotworowo

Czosnek stosowany jest w profilaktyce antynowotworowej, za sprawą dużej ilości antyutleniaczy. Zwalcza on wolne rodniki i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i uszkodzeniom komórek organizmu, więc pomaga zapobiegać rozwojowi nowotworów układu pokarmowego – żołądka, jelita grubego, okrężnicy.

Chroni układ krwionośny

Ząbki czosnku wykazują także właściwości przeciwzakrzepowe. Zmniejszają lepkość krwi, podobnie jak aspiryna, więc ważny jest w profilaktyce udarów i zawału serca. Regularne spożywanie czosnku zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych, oraz zmniejsza istniejące zmiany miażdżycowe, chroniące serca. Reguluje także ciśnienie krwi, obniżając zbyt wysokie.

Wspiera układ pokarmowy

Czosnek wspiera także działanie układu pokarmowego. Wzmaga on wydzielanie żółci oraz przyspiesza pracę jelit, przyspiesza usuwanie z organizmu toksyn. Z  tego powodu warto dodawać go do ciężkostrawnych potraw. Stosowany jest również jako lekarstwo na pasożyty wewnętrzne człowieka, takie jak tasiemce, glisty czy owsiki.

Czosnek niedźwiedzi

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) swoją nazwę zawdzięcza temu, że jest on pierwszą rośliną, jaką zjadają dla wzmocnienia niedźwiedzie budzące się z zimowego snu. Swoim wyglądem przypomina liście konwalii, która jest rośliną trującą. Czosnek niedźwiedzi posiada jednak wyczuwalny zapach czosnku, jednak mniej intensywny, niż w przypadku zwykłego czosnku. Jego białe, drobne kwiatki kojarzą się z wydłużonymi na końcach gwiazdkami, podobnymi nieco do kwiatów pospolitego „kuzyna”. Możemy spotkać w lasach na przełomie kwietnia i maja, ale należy pamiętać, że jest on objęty częściową ochroną i nie wolno wyrywać sadzonek z lasu. Można za to z powodzeniem kupić jego sadzonki i uprawiać na własne potrzeby w ogrodzie.

Czosnek niedźwiedzi kryje w sobie szereg mikroelementów, takich jak: magnez, potas, fosfor, mangan, selen, siarka, wapń, żelazo i sód. Nie brakuje tu także witamin z grupy B (witamina B1, B2, B3), witaminy C oraz olejków eterycznych. Podobnie jak czosnek pospolity, niedźwiedzi wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i chroni przed miażdżycą. Zapobiega tworzeniu się skrzepów we krwi, więc stosowany jest w leczeniu zakrzepicy. Skutecznie obniżają poziom złego cholesterolu we krwi. Wspiera również trawienie, wpływając na  zwiększenie produkcji żółci w wątrobie. podobnie jak jego pospolity kuzyn, czosnek niedźwiedzi wykazuje działanie przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze.

Jest on też fantastycznym składnikiem pesto do makaronu. Przepis na pesto z czosnku niedźwiedziego jest prosty i szybki w przygotowaniu.

Czarny czosnek

Czarny czosnek to produkt naturalny, który wytwarzany jest w wyniku fermentacji czosnku białego. Jego kolor to efekt reakcji zachodzącej pomiędzy cukrami i aminokwasami podczas tzw. reakcji Maillarda. Ta postać czosnku zyskuje coraz większą popularność, ponieważ wykazuje właściwości dla zdrowia nawet silniejsze, niż w przypadku czosnku pospolitego. Dzięki fermentacji obecne w nim substancje aktywne i składniki mineralne stają się lepiej przyswajane dla organizmu. Jest jeszcze inna rzecz, która przemawia na jego korzyść – nie posiada on specyficznego smaku i zapachu, który jest wyczuwalny po spożyciu. Czarny czosnek charakteryzuje się słodkawym, delikatnie waniliowym aromatem. W smaku natomiast kojarzy się z wędzonymi śliwkami.

Czosnek ozdobny; olbrzymi

Czosnek ozdobny nie jest przeznaczony do spożycia. To roślina cebulowa o niezwykłych, dużych kwiatostanach. Są one kuliste, umieszczone na szczycie wysokiej łodygi – w ogrodzie widać je z daleka. Czosnek ozdobny, w zależności od odmiany, może różnić się od siebie wielkością i kolorem.

Przykładem jest czosnek olbrzymi (Allium giganteum), który dorasta nawet do 1,5 metra wysokości. Posiada jasnofioletowe lub różowofioletowe kwiaty, o średnicy dochodzącej do 12 cm. Kwitnienie tej ozdobnej rośliny może trwać od czerwca, aż do sierpnia. Roślina ta nadaje się także do wazonu, w którym pozostaje długo świeża. Są także inne odmiany czosnku ozdobnego, które mogą przybierać różną wielkość oraz kolor kwiatostanów (np. białawy, czy południowy).

źródło: poradnikogrodniczy.pl ,biokurier.pl , www.ekologia.pl