Go to content

Jak rozwód wpływa na dzieci i nastolatków?

Jak rozwód wpływa na dzieci i nastolatków?
fot. MagMos/iStock

Niektóre małżeństwa wydają się mieć określony termin ważności. Gdy wszystkie najlepsze dni już minęły, wspomnienia zostały przeżyte, a namiętność wygasła, na miejscu silnej zażyłości i bliskości pojawia się irytacja, żal, złość i niezaspokojenie potrzeb. Brak jakiekolwiek zmiany, prób naprawy związku i ciche przyzwolenie na taką sytuację może doprowadzić do rozpadu małżeństwa. W wielu przypadkach nawet wspólny wysiłek ratowania rodzinnej więzi kończy się niepowodzeniem, potęgując jedynie poczucie straty czasu i braku spełnienia. Wówczas dorośli często podejmują decyzję o rozwodzie, który ma oznaczać rozpoczęcie nowego, oddzielnego życia dotychczasowych małżonków oraz szansę na odnalezienie swojego szczęścia. Jeśli owocem ich relacji były dzieci, nie można zapominać o tym, że podejmując tak poważną decyzję, muszą kierować się przede wszystkim ich dobrostanem psychicznym i fizycznym. 

Przeczytaj również: Rozwodzący się rodzice często grają w grę: „kto jest lepszym rodzicem”. Strategie są różne

Rozwód rodziców a psychika dziecka

Rozwód to trudny okres, który zaburza funkcjonowanie całej rodziny i silnie oddziałuje na osobowość ich potomstwa. Dzieci często obwiniają się za rozstanie swoich rodziców i za wszelką cenę próbują zmusić ich do odbudowy relacji i pojednania. Niekiedy czują się niepotrzebne i bezwartościowe; myślą, że są problemem i nikt ich nie kocha. Kryzys małżeństwa odczuwają jako zagrożenie i utratę bezpieczeństwa, co negatywnie wpływa na ich psychikę i emocjonalny rozwój. Choć procedura rozwodowa może przebiegać w zgodzie i przyjaźni, zawsze towarzyszy jej poczucie straty i niepewność, zwłaszcza w odniesieniu do dzieci, których dotychczasowy harmonijny dom rodzinny nagle ulega rozpadowi i staje się dysfunkcyjny. W tym trudnym czasie bardzo ważne jest zatem, aby odpowiednio zadbać o stan psychiczny dziecka i pomóc mu jak najłagodniej przejść przez ten burzliwy okres. 

Przeczytaj również: Rozwodzę się trzeci raz, mam dzieci z dwóch różnych małżeństw. Czy to powód do wstydu?

Rozwód rodziców – wpływ na dziecko 

Podczas pierwszego etapu rozwoju dziecka zachodzą procesy związane z kształtowaniem podstawowych cech osobowości, dlatego rozwód może istotnie wpłynąć na doświadczenia emocjonalne i rozwój w tej sferze malucha, który nie będzie miał zapewnionych fundamentalnych warunków do tego, aby zbudować prawidłową więź z rodzicami. Z kolei starsze dzieci (5-9 lat) podczas rozwodu bardzo często odczuwają bezsilność, zagrożenie bezpieczeństwa i zaburzenia postrzegania własnej wartości. Towarzyszy im smutek i tęsknota za drugim rodzicem oraz czasem, kiedy tworzyli szczęśliwą rodzinę. Natomiast dzieci w wieku od 10 do 15 lat zazwyczaj reagują złością na rozpad małżeństwa opiekunów, stają się kłótliwe, uparte, często manipulują innymi, aby dostać to, czego chcą. W wielu przypadkach obserwuje się u nich niepokojące objawy zdrowotne (bóle brzucha i głowy czy wypadanie włosów), które wynikają z potrzeby bycia zaopiekowanym przez oboje rodziców oraz chęci ponownego scalenia rodziny. 

Przeczytaj również: Po czym poznać, że on wziął z tobą emocjonalny rozwód? 6 sygnałów

Rozwód rodziców nastolatków 

Rozwód zwykle stanowi ogromne zaskoczenie dla dzieci i nadchodzi niespodziewanie. Bez względu na ich wiek, w większości przypadków stanowi źródło ogromnego bólu i cierpienia związanego ze zmianą całego życia i utraty więzi rodzinnej. Okres dorastania to czas dynamicznych przemian w organizmie nastolatków, które warunkują różne zachowania, reakcje i stany emocjonalne będące dla nich niezrozumiałe i trudne do zaakceptowania. Z tego względu rozwód to dodatkowe obciążenie dla psychiki młodego człowieka, który przytłoczony własnymi problemami, traci bezpieczeństwo i schronienie w jednym godnym zaufania środowisku. Nowa sytuacja może zatem doprowadzić go do znaczącego obniżenia nastroju, a niekiedy także do depresji, konfliktów z prawem, ucieczek i wybuchów agresji. Nastolatek może odwrócić się od jednego lub obu rodziców, ze względu na wyrządzoną mu krzywdę i zacząć się izolować, odczuwając lęk przed niepewną przyszłością. W wielu przypadkach po rozwodzie dzieci zostają z matką. Wówczas nastolatek bierze na siebie poczucie odpowiedzialności za rodzinę i wszystkie swoje wysiłki skupia na wsparciu rozwódki oraz troszczeniu się o dom, zaniedbując własne potrzeby związane z rozwojem pasji czy relacji społecznych. Choć młoda osoba może z czasem inaczej postrzegać całość sytuacji, badania wykazały, że żal po rozpadzie rodziny i stracie więzi z rodzicem pozostaje bardzo silny nawet po wielu latach od rozwodu