Ból pleców to dolegliwość, którą choć raz odczuł zapewne każdy z nas. Przyczyn tej dolegliwości może być wiele, związanych zarówno z mięśniami, kręgosłupem, jak i problemami z narządami wewnętrznymi. Ból odczuwany w plecach najczęściej mija sam, ale w wielu sytuacjach wymaga kontroli lekarskiej i wykrycia przyczyny dolegliwości. Co może oznaczać ból pleców na dole, po bokach i na wysokości płuc?
Ból może być umiejscowiony w różnej części pleców. Najczęściej ból pojawia się na dole, często uniemożliwiając swobodne pochylanie się. Z czego może wynikać ten problem? Istnieje jego kilka potencjalnych źródeł.
Ból pleców na dole
Ból może być powodowany przez naciągnięcie więzadeł lub mięśni. Zazwyczaj dochodzi do tego przez urazy, najczęściej podczas uprawiania sportu, w wyniku upadku, złej postawy ciała, podnoszenia ciężkich przedmiotów w niewłaściwy sposób. Również spanie na zbyt miękkim, zapadającym się materacu, częste chodzenie na wysokich obcasach może powodować przykre dolegliwości.
Przyczyna problemów może wynikać z niewłaściwej budowy lub chorób kręgosłupa. Ból pleców na dole może być objawem m.in.: spondylozy (postępującym z upływem lat zanikiem krążków międzykręgowych), stenozy kanału kręgowego (zwężenia prowadzącego do ucisku nerwów), przepukliny (wypadnięcie dysku, spowodowanym uszkodzeniem krążków międzykręgowych). Przyczyną może okazać się infekcja dróg moczowych, przy której ból może promieniować do dolnej części pleców.
Ból pleców a rwa kulszowa
Częstym powodem bólu pleców w dole jest rwa kulszowa. Rwę kulszową może powodować kilka czynników. Najczęściej jest efektem ucisku na korzenie nerwowe w kanale kręgowym przez fragment krążka międzykręgowego. Rzadziej powodują ją: stenoza (zwężenie) kanału kręgowego, zespół mięśnia gruszkowatego, guzy nowotworowe lub zmiany ropne w kanale kręgowym. Ból pleców przy rwie kulszowej jest charakterystyczny.
Ból pojawia się najpierw jako tępy, nawracający ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Z biegiem lat zmienia się ból określany jako rwący, bardzo ostry, utrudniający ruch. Może on przebiegać od kręgosłupa przez nogę aż do stopy. Śmiech, kichanie czy kaszel pogłębiają dolegliwości bólowe. Rwie najczęściej towarzyszy problem ze swobodnym poruszaniem się, czy wstawaniem z pozycji leżącej. Przy ostrej rwie kulszowej mogą pojawić się także zaburzenia czucia lub osłabienie siły mięśniowej, niedowład stop, a nawet trudności w oddawaniu moczu i defekacji.
Ból pleców na dole po bokach
Ból pleców na dole po bokach może wskazywać na problemy z nerkami. Nerki umiejscowione są na tylnej ścianie jamy brzusznej, po obu stronach kręgosłupa lędźwiowego, poniżej dolnej krawędzi żeber. Ta lokalizacja może powodować problem z określeniem źródła bólu. Ból nerek można jednak odróżnić od innych rodzajów bólu pleców.
Ból w plecach a nerki
W przypadku problemów z kręgosłupem ból zazwyczaj narasta po długim czasie w jednej pozycji i nie jest przeszywający. O ile nie doszło do urazu kręgosłupa czy też np. wypadnięcia dysku, ból może być silny, ale nie zwala z nóg, jest raczej tępy i jednostajny. Natomiast ból nerek jest przeszywający, pojawia się bez ostrzeżenia, promieniuje poziomo z jednej do drugiej nerki lub w stronę pachwiny. Wbrew pozorom, nie dotyczy środka pleców, ale okolicy jednego boku. Może pojawić się tkliwość i silna wrażliwość na ból w okolicy nerek. Ból spowodowany kolką nerkową uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Ból pleców na wysokości płuc
Również ból pleców na wysokości płuc, zlokalizowany między łopatkami, może mieć różne przyczyny. Jedną z ich jest naciągnięcie mięśni, lub ich skurcz mięśni oraz ucisk na nerw, które powodują piekący ból między łopatkami. Jeśli doszło do uszkodzenia nerwu, bólowi może towarzyszyć mrowienie pleców.
Dyskopatia kręgosłupa piersiowego lub szyjnego może powodować ból między łopatkami i w okolicy karku. Także zwyrodnienie kręgosłupa dotyczące stawów międzywyrostkowych powoduje ból pleców promieniujący na boki. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, skolioza, a nawet złamania, są możliwymi przyczynami omawianych dolegliwości.
Ból pleców a zawał, zator lub tętniak
Ból pleców na wysokości płuc może być również spowodowany innymi, potencjalnie groźnymi dla życia przyczynami. Najpoważniejsza to zawał serca. Co prawda zazwyczaj ból pojawia się zwykle z przodu klatki piersiowej, ale bywa, szczególnie u kobiet, że ból pojawia się w plecach na wysokości łopatek. Najczęściej towarzyszą mu inne niepokojące objawy, takie jak: zimne poty, duszność, zasłabnięcie.
Równie groźny jest zator płucny, który może powodować ból pleców między łopatkami i w klatce piersiowej oraz duszność. Bywa, że poprzedza go ból i obrzęk łydki, charakterystyczny dla zakrzepicy żylnej.
Ból pleców w górze i na środku może powodować tętniak rozwarstwiający aorty. Ból jest nagły, ostry i bardzo silny.
Powyższe stany wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Inne przyczyny bólu pleców na wysokości płuc
Ból pleców na wysokości płuc może być także spowodowany mniej groźnymi, ale dokuczliwymi dolegliwościami. Jedną z nich jest choroba refluksowa przełyku, będąca skutkiem zarzucania kwaśnej zawartości żołądka do przełyku. Refluksowi towarzyszyć mogą również trudności w połykaniu, zgaga i bóle w klatce piersiowej.
Również półpasiec może powodować ból między łopatkami. W większości przypadków jest on jednostronny i towarzyszą mu zmiany na skórze — pęcherzyki bolesne i przezroczyste, wypełnione płynem, przypominające wykwity ospy wietrznej. Półpaśca nie wolno bagatelizować, ze względu na możliwe powikłania choroby.
Dość często ból pleców powyżej nadbrzusza powoduje atak kamicy pęcherzyka żółciowego. W tym przypadku ból może pojawić się między łopatkami, zwłaszcza w okolicy prawej łopatki. Pojawia się przy tym również ból nadbrzusza po prawej stronie, nudności i wymioty.
Ból pleców — kiedy do lekarza?
Jeśli objawy wskazują, że możliwa przyczyna bólu pleców leży w toczących się stanach zapalnych, zwyrodnieniach lub chorobach, należy zasięgnąć porady lekarza. Często konieczne bywa wdrożenie leczenia, które usunie przyczyny bólu.
Jeśli bólom pleców towarzyszą niepokojące objawy, takie jak np.: duszność; ból w klatce piersiowej; obfity, zimny pot; zbladnięcie twarzy i zasinienie ust; zawroty głowy; zasłabnięcie, należy zadzwonić na numer alarmowy, lub zgłosić się do oddziału ratunkowego.
Natomiast gdy przyczyna tkwi w braku ruchu, czy złej postawie ciała, chodzenia na obcasach, czy spania na miękkim materacu, należy wprowadzić zmiany do dotychczasowego trybu życia. Pomocne mogą być także ćwiczenia, które pomogą wzmocnić lub rozluźnić mięśnie szkieletowe oraz załagodzą dyskomfort:
- odcinek lędźwiowy i piersiowy
- dolny odcinek kręgosłupa
- ćwiczenie rozciągające
- odcinek szyjny
- dolny odcinek kręgosłupa – rozciąganie
- ćwiczenie relaksujące