Rak nerki to nowotwór stosunkowo rzadki, co roku w Polsce diagnozuje się ok. 5000 nowych przypadków choroby. Nowotwory złośliwe nerki we wczesnym stadium zaawansowania nie powodują dolegliwości bólowych ani innych objawów, dlatego rak nerki często diagnozowany jest już w stopniu zaawansowanym. A im wcześniej wykryta choroba, tym większe szanse na wyleczenie. Co należy wiedzieć o raku nerki?
Rak nerki
Określenie „rak nerki” dotyczy grupy nowotworów złośliwych rozwijających się w nerce. Najczęstszym typem nowotworu nerki jest rak jasnokomórkowy (90% przypadków raka nerki), który cechuje się najwyższym stopniem zaawansowania, w tym obecnością odległych przerzutów oraz najwyższym stopniem złośliwości histologicznej w momencie wykrycia.
Rak nerki dotyczy 3% ogółu zachorowań na nowotwory złośliwe, zajmuje 8. pozycję pod względem ilości zachorowań na nowotwory złośliwe u mężczyzn i 10. u kobiet.
Choć do grupy ryzyka zaliczamy przede wszystkim mężczyzn po 45 roku życia i kobiety między 55. a 74. rokiem życia, zaczynają się częściej pojawiać przypadki raka nerki poniżej 40 roku życia, oraz po wysokich dawkach chemioterapii.
Fot. iStock/Rak nerki
- napromienianie miednicy;
- styczność w pracy z substancjami takimi jak: azbest, kadm, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, trichloroetylen, perchloroetylen;
- nadużywanie środków przeciwbólowych;
- przewlekła choroba nerek i dializy — rak nerki częściej rozwija się u pacjentów dializowanych;
- gdy krewny 1. stopnia chorował na tę chorobę;
- obciążenie niektórymi zespołami genetycznymi (np. zespół von Hippla i Linadua)
Rak nerki — objawy
Objawy raka nerki we wczesnym stadium
Jeśli chodzi o objawy, to trzeba wiedzieć, że rak nerki we wczesnym stadium rozwoju nie powoduje dolegliwości. Niekiedy odnotowuje się obecność krwi w moczu, ale zazwyczaj jest jej tak niewiele, że osoba chora nie zdaje sobie sprawy z obecności tego symptomu.
Fot. iStock/Rak nerki
Rak nerki — objawy w stadium zaawansowanym
Zaawansowany rak nerki daje objawy trudne do zignorowania, które powinny skłonić do niezwłocznej wizyty u lekarza. U chorego może pojawić się:
- guz na plecach w okolicy lędźwiowej;
- ból w okolicy lędźwiowej pojawia się wtedy, gdy guz osiągnie znaczne rozmiary;
- obecność krwi w moczu — objaw pojawia się u około 40-60% chorych i jest najczęściej bezbolesny;
- osłabienie;
- zmniejszenie masy ciała;
- gorączka z nocnymi potami.
Klasyczna triada (krwiomocz, ból i wyczuwalny guz) pojawia się jedynie u 7-15% chorych. O wiele częściej powyższe objawy raka nerki pojawiają się odrębnie.
Rak nerki — przerzuty
W przypadku raka nerki przerzuty odległe pojawiają się u około 30% pacjentów z nowo rozpoznanym rakiem nerki. Najczęściej zlokalizowane są one w:
- płucach (75%)
- tkankach miękkich (33%)
- kościach (20%)
- wątrobie (18%)
- centralnym układzie nerwowym (8%)
Diagnostyka w przypadku podejrzenia raka nerki
Podstawą diagnostyki jest zebranie wywiadu oraz przeprowadzenie badania u pacjenta. Lekarz może zlecić wykonanie badań dodatkowych, takich jak:
- badanie ogólne moczu;
- morfologię krwi obwodowej;
- oznaczenie stężenia białka C-reaktywnego (CRP);
- oznaczenie stężenia kreatyniny;
- badanie USG jamy brzusznej.
Jeśli wyniki badania wskazują na obecność raka nerki, lekarz skieruje chorego na tomografię komputerową jamy brzusznej lub rezonans magnetyczny, zdjęcie RTG lub tomografię komputerową klatki piersiowej, aby określić wielkość i położenie guza oraz wykluczyć obecność przerzutów odległych. Ocenia się również wydolności zdrowej nerki, gdy trzeba będzie usunąć chorą nerkę.
Fot. iStock
Rak nerki — leczenie i rokowania
Jeśli specjalista zdiagnozuje raka nerki, decyduje o sposobie leczenia, co zależy od zaawansowania nowotworu i stanu chorego.
- Pacjenci bez przerzutów odległych poddawani są operacji wycięcia guza (co zależy m.in. od wielkości oraz umiejscowienia guza) lub całej nerki.
- U chorych, którzy nie mogą zostać poddani operacji, stosuje się najczęściej leczenie objawowe, mające na celu zniszczenie guza z użyciem fal o częstotliwości radiowej lub bardzo niskiej temperatury.
- U pacjentów z przerzutami odległymi obecnie stosuje się leczenie systemowe polegające na podawaniu leków wpływających na funkcjonowanie układu immunologicznego lub leków oddziałujących na komórki raka za pośrednictwem specjalnych receptorów. Czasem pacjentom proponuje się również leczenie chirurgiczne. Jeśli typ raka nerki na to pozwoli, stosuje się także klasyczną chemioterapię.
Radioterapia stosowana jest wyłącznie w celu zmniejszenia natężenia bólu powodowanego przez przerzuty w kościach.
Rokowania w przypadku raka nerki zależą od stopnia zaawansowania zdiagnozowanego nowotworu
W przypadku:
- chorych z rakiem w I stopniu zaawansowania 5-letnie przeżycie wynosi 80-90%;
- u chorych z nowotworem o II stopniu zaawansowania 5-letnie przeżycie wynosi 50-70%;
- dla chorych z nowotworem o III stopniu zaawansowania 5-letnie przeżycie wynosi 20-30%;
- dla chorych z nowotworem w najbardziej zaawansowanym stadium (stopień IV) przeżycie 5-letnie wynosi około 5%.
Szanse na wyleczenie maleją w przypadku obecności przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych lub obecności zatorów z komórek nowotworowych w naczyniach żylnych.
