Opryszczka znana jest z doświadczenia wielu osobom. To zakażenie wirusowe jest przyczyną nieestetycznych i bolesnych zmian, które najczęściej pojawiają się na ustach. Jednak opryszczka wargowa to tylko jeden z wielu wariantów choroby. Co należy wiedzieć o opryszczce? W jaki sposób można się zakazić i jak można leczyć chorobę?
Opryszczka — co to jest?
Opryszczka pospolita to częste zakażenie wirusowe dotykające ludzi. Wywołują ją wirusy: HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus). Pierwszy z nich odpowiedzialny jest zazwyczaj za opryszczkę pojawiającą się na wargach i w jamie ustnej, a drugi przede wszystkim na narządach płciowych. Według statystyk nawet do 90% dorosłych jest zakażona wirusem HSV-1, a u około co dziesiątego dorosłego występuje zakażenie HSV-2. Okres wylęgania się choroby od momentu zakażenia wynosi od 1 do 26 dni, zwykle 6–8 dni.
Fot. iStock/Opryszczka
Jak można się zarazić opryszczką?
Wirusem opryszczki HSV-1 można się zarazić przez kontakt z wydzieliną pęcherzykową, śliną oraz z błonami śluzowymi i ze skórą (przez pocałunki, rzadziej wspólne sztućce i naczynia, ręczniki). Wyjątkowo zaraźliwy jest wirus z płynu z pęcherzyków, o wiele mniej ze śliny. Wirus szybko ginie w temperaturze pokojowej oraz po wyschnięciu, dlatego zakażenie przez przedmioty lub drogą kropelkową nie zdarzają się zbyt często. Najczęściej zakażają osoby z wyraźnymi objawami opryszczki, choć można zarażać też bez objawów. Do pierwszego zakażenia dochodzi zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie.
Wirus HSV-2 jest przyczyną zakażenia okolic narządów płciowych. Wirus dotyka najczęściej osoby dorosłe, ponieważ przenosi się drogą kontaktów seksualnych.
Zakażenia opryszczką nie da się wyleczyć, wirus zostaje „uśpiony” w organizmie do końca życia. Osoba zakażona co jakiś czas będzie wydzielać go w ślinie lub wydzielinach płciowych. Pod wpływem osłabienia lub infekcji, stresu, niedożywienia, miesiączki, wychłodzenia lub przegrzania wirus może się uczynnić. W takiej sytuacji mówimy o opryszczce nawrotowej.
Opryszczka — objawy
Objawy, które powoduje opryszczka, są bardzo charakterystyczne. W miejscu wtargnięcia wirusa pojawia się przeczulica, świąd i pieczenie. Po ok. 2–3 dniach pojawiają się drobne, bolesne pęcherzyki wypełnione przeźroczystym płynem. Pęcherzyki po pęknięciu pozostawiają bolesne owrzodzenia oraz nadżerki, a płyn z nich wyciekający jest wysoce niebezpieczny, łatwo się przy kontakcie z nim zarazić wirusem. Zmiany goją się same, zazwyczaj bez śladów. Objawy, jakie daje opryszczka z zakażenia pierwotnego, utrzymują się przez kilka tygodni, a w nawrotowym przez ok. 10–12 dni.
Lokalizacja opryszczki — różne postacie choroby
Zakażenie wirusami opryszczki mogą mieć różne postacie i lokalizację. Różne postacie choroby mogą dawać nieco inne objawy, co uzależnione jest od miejsca rozwoju wykwitów.
Zakażenie wirusem opryszczki HSV-1 zwykle przebiega jako:
Opryszczka na ustach (wargowa). Najpowszechniejszy typ opryszczki, który często nawraca. Opryszczka na ustach jest charakterystyczna, ponieważ pojawiają się skupiska bolesnych pęcherzyków zapalnych.
Fot. iStock/Opryszczka
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej. Pęcherzyki pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej, po ich pęknięciu tworzą się bolesne nadżerki.
Zanokcica opryszczkowa i opryszczka skóry. Zanokcica opryszczkowa dotyczy wału paznokciowego, zmiany są bolesne i powstają na palcach rąk. Opryszczka skóry występuje u osób najczęściej w wieku 20–30 lat po dotykaniu okolic narządów płciowych (lub innych) przez osoby zakażone wirusem HSV-2.
Zapalenie spojówek i rogówki. Dotyczy oczu i może prowadzić do utraty wzroku.
Opryszczkowe zapalenie mózgu. Zapadają na nie dzieci i osoby poniżej 20 lat, oraz dorośli po 50. roku życia. Zapalenie mózgu zagraża śmiercią i pozostawia trwałe konsekwencje u większości dorosłych chorych.
Zakażenia narządowe. Mogą dotyczyć różnych narządów i są charakterystyczne dla osób ze zmniejszoną odpornością (np. w przebiegu AIDS, po chemioterapii, przyjmujących leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządów).
Zakażenie wirusem opryszczki płciowej (HSV-2) najczęściej przebiega, jako:
Opryszczka narządów płciowych. Wirus przenosi się drogą płciową. Zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub z zapalnymi grudkami i pęcherzykami na zewnętrznej powierzchni genitaliów. Zmiany wyglądem przypominają opryszczkę na wargach, może pojawić się wydzielina z penisa lub pochwy. Oddawanie moczu może być bolesne. Zmianom może towarzyszyć świąd i pieczenie, gorączka, bóle głowy, bóle mięśni, obrzęk i powiększone węzły chłonne pachwinowe.
Fot. iStock/ Opryszczka
Opryszczkowe zapalenie odbytnicy. Jest efektem stosunków analnych z osobą zakażoną
Opryszczkowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu Ta choroba ma wysoką śmiertelność, przebiega podobnie do zapalenia mózgu wywołane przez HSV-1.
Opryszczka — leczenie zakażenia
Nie ma potrzeby zgłaszać się do lekarza z objawami, jakie daje np. opryszczka wargowa. Z konsultacji lekarskiej powinny skorzystać osoby z rozległymi zmianami, objawami ogólnymi takimi jak np. gorączka, bóle mięśni, uczucie rozbicia, złe samopoczucie, oraz współistniejącymi czynnikami ryzyka (ciężkimi chorobami skóry, upośledzoną odpornością, chorzy w trakcie chemioterapii). Leczenia wymaga też opryszczka okolic płciowych.
Pilnej konsultacji wymagają chorzy z objawami neurologicznymi, takimi jak: sztywność karku, zaburzenia świadomości czy objawy ogniskowe.
Leczenie opryszczki
Niewielkie zmiany miejscowe zazwyczaj nie wymagają leczenia. Można zastosować na nie leki przeciwwirusowe (acyklowir, denotywir, dokozanol lub tromantadynę), i środki wysuszające, np. pastę cynkową. Poważne przypadki zakażeń opryszczkowych wymagają podania przeciwwirusowego acyklowiru – leku, który hamuje replikację wirusów HSV.
Nie można całkowicie wyleczyć zakażenie HSV. Leki przeciwwirusowe hamują mnożenie się wirusa, ale go nie zwalczają.
źródło: www.mp.pl
