Mięśniaki macicy są łagodnymi zmianami nowotworowymi, które nie zagrażają życiu kobiety, ale mają negatywny wpływ m.in. na zajście w ciążę. Przy pojawieniu się niepokojących objawów, które mogą wskazywać na ich obecność, należy zgłosić się na wizytę u lekarza ginekologa. Tylko specjalista jest w stanie postawić prawidłową diagnozę i, jeśli trzeba, zalecić konieczne leczenie mięśniaków.
Czym są mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy (włókniaki macicy) powstające z komórek gładkich mięśnia macicy zaliczamy do łagodnych zmian nowotworowych, które nie dają przerzutów. Są one najczęstszymi guzami układu rodnego i mogą dotyczyć nawet 50–60% kobiet. Mięśniaki przybierają kulisty kształt o najczęściej zwartej konsystencji i często występują licznie. Osiągają rozmiar od ziarna grochu do nawet wymiarów większych niż macica. Mogą się samoistnie zwiększać lub zmniejszać. Do zmniejszania się ich rozmiarów dochodzi po menopauzie, gdy ulegają procesom degeneracyjnym.
Mięśniaki raczej rzadko tworzą się przed 20. rokiem życia, ryzyko ich powstawania rośnie wraz z wiekiem. Po 50. roku życia cierpi na nie ok. 70% kobiet.
Fot. iStock/Mięśniaki
Przyczyny powstawania mięśniaków macicy
Nie wiadomo, dlaczego mięśniaki tworzą się w macicy. Znane są natomiast czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju mięśniaków. Należą do nich m.in.:
- wpływ estrogenów (żeńskich hormonów płciowych);
- przynależność do rasy czarnej;
- osiągniecie przez kobietę wieku okołomenopauzalnego;
- czynniki genetyczne;
- wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki i późne ostatniej;
- mięśniaki występujące u mamy lub siostry (w najbliższej rodzinie);
- otyłość i nadciśnienie tętnicze;
- spożywanie dużych ilości czerwonego mięsa.
Z kolei niższe ryzyko ich pojawienia się dotyczy kobiet, które:
- zaszły w ciążę przed 25. rokiem życia;
- rodziły więcej, niż jedno dziecko;
- stosowały antykoncepcję hormonalną.
Mięśniaki macicy — objawy
Objawy wywołane przez mięśniaki macicy dotyczą niespełna ok. 40% kobiet, u których się rozwinęły te guzy. Decyduje o tym wielkość i lokalizacja guza.
Fot. iStock/Mięśniaki macicy
Jeśli już mięśniaki powodują jakieś objawy, to nie są one oczywiste. Należą do nich m.in.:
- obfite, nieregularne miesiączki;
- krwawienia między miesiączkami;
- niedokrwistość, w przypadku długotrwałych i nasilonych problemów z mięśniakami;
- ból lub dyskomfort w okolicy podbrzusza;
- częstsze oddawanie moczu, parcie na mocz, trudności w oddawaniu stolca oraz zaparcia, które mogą być efektem ucisku mięśniaka na pęcherz czy jelita;
- ból odczuwany w odcinku lędźwiowym kręgosłupa;
- bolesne współżycie;
- niepłodność, trudności z donoszeniem ciąży (poronienia lub porody przedwczesne).
Mięśniaki macicy — diagnostyka
W podejrzeniu mięśniaków należy udać się do lekarza ginekologa, aby wykluczyć zmiany takie jak: polip endometrium, guz jajnika, mięsak macicy. Specjalista, dzięki odpowiedniej diagnostyce nakieruje na odpowiednie rozpoznanie. Lekarz do dyspozycji ma m.in.: wywiad z pacjentką, badanie ultrasonograficzne (USG) przezpochwowe, dwuręczne badanie na fotelu ginekologicznym. Jeśli pojawią się wątpliwości, lekarz może wykonać histeroskopię, czyli wprowadzenie niewielkich rozmiarów kamery przez pochwę i kanał szyjki macicy do jamy macicy, co umożliwia obejrzenie jej wnętrza. Jeśli istnieją ku temu przesłanki, wykonywane są także badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) i tomografia komputerowa (TK) miednicy. Uzyskanie pewności jest ważne, ponieważ ok. 0,3% zmian w macicy uznawanych w badaniu USG za mięśniaki to mięsaki – rzadkie nowotwory złośliwe, wywodzące się także z mięśni gładkich macicy.
Mięśniaki macicy — leczenie
Fot. iStock/Mięśniaki macicy
Leczenie tworów takich jak mięśniaki zazwyczaj przeprowadza się nieoperacyjnie. Pacjentkom proponuje się m.in. doustne leczenie farmakologiczne, które najczęściej zmniejsza mięśniaki i łagodzi objawy. Terapia farmakologiczna wymaga najczęściej powtórzeń. Leczenie farmakologiczne często jest stosowane jako element przygotowania do planowanej operacji.
Jeśli przyjmowanie zaleconych leków nie przynosi pożądanego efektu, należy skorzystać z możliwości bardziej radykalnego leczenia. Jedną z takich metod jest embolizacja tętnic macicznych, czyli zatkanie głównych naczyń odżywiających macicę. Wpływa to na zmniejszenie ukrwienia macicy i ograniczenie tempa wzrostu mięśniaków.
Bardziej radykalne przypadki leczone są operacyjnie. Dostępna jest metoda wyłuszczenia guza (miomektomia) lub usunięcia macicy. Wraz z macicą najczęściej usuwa się także jajowody, czasem szyjkę macicy. Jajniki usuwa się zazwyczaj u kobiet po 65. roku życia, ze względu na brak korzyści z ich pozostawienia dla zdrowia i samopoczucia pacjentek. Kształt ostatecznych decyzji zależy od ilości (guzy pojedyncze lub mnogie), wielkości i lokalizacji mięśniaków, wieku pacjentki i chęci zachowania przez nią płodności.
Czy mięśniaki macicy mogą nawracać?
Mięśniaki macicy są problemem często nawracającym. Jedynie całkowite usunięcie macicy gwarantuje brak nawrotu mięśniaków. Nie wiadomo również, w jaki sposób można zapobiegać ich rozwojowi, ponieważ nie poznano mechanizmów, które wpływają na ich powstanie.
źródło: www.mp.pl
