Karczochy to warzywa nie tylko doceniane w kuchni śródziemnomorskiej, ale również w medycynie. Niestety Polacy nadal częściej sięgają po suplementy diety zawierające wyciągi z karczochów, niż świeże warzywa. Dlaczego warto sięgać częściej po smaczne i zawierające substancje cenne dla zdrowia karczochy?
Karczoch zwyczajny przywędrował na nasze stoły z basenu Morza Śródziemnego. Jego miłośnicy zauważają, że w smaku kojarzy się ze szparagami, więc jest cenną podstawą lub dodatkiem do wielu ciekawych dań. Karczochy zbiera się, zanim zakwitną – kwitnące, otwarte główki stają się niejadalne.W trakcie obróbki karczocha, korzystamy z jedynej jadalnej jego części, czyli pąka kwiatowego, z którego trzeba usunąć twarde łuski chroniące smaczne serce karczocha. Kwiaty karczocha wyrastają z długiej i prostej łodygi i przybierają kolor niebieski lub fioletowy.
Karczochy – wartości odżywcze
Karczoch jest warzywem niezwykle bogatym w cenne dla zdrowia substancje. Jest lekkostrawne i niskokaloryczne, o niewielkiej zawartości tłuszczu, przez co nadaje się doskonale jako składnik menu w dietach odchudzających. Karczochy zawierają błonnik, białko, węglowodany i cukry. Znajdziemy w nim również witaminy takie jak: witamina A, witaminy z grupy B, witaminy C, E i K. Jest też poro minerałów takich jak: cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo, oraz beta-karoten i flawonoidy.
Fot. iStock
Karczochy – właściwości dla zdrowia
Chronią serce i obniżają ciśnienie
Te zdrowe warzywa wspierają serce dzięki cynarynie wpływającej na obniżenie poziomu złego cholesterolu (LDL) i zwiększającej stężenie dobrego cholesterolu (HDL). LDL to cholesterol, który odkłada się w tętnicach układu sercowo-naczyniowego, blokując przepływ krwi i podnosząc ciśnienie. Duża ilość złego cholesterolu prowadzi do zawału serca czy udaru. Według badań cynaryna może obniżyć poziom złego cholesterolu nawet o 60 procent, co bywa zbawienne dla organizmu. Karczochy wpływają także na obniżenie stężenia lipidów we krwi. Warzywa te są również bogate w potas, który łagodzi skutki nadmiaru sodu w organizmie. A to własnie nadmiar soli w jadłospisie może prowadzić do chorób związanych z nadciśnieniem.
Karczochy na cukrzycę
Karczochy nie wyleczą z cukrzycy, ale mogą być pomocne w menu regulującym chorobę. Obecna w nich inulina wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, a kwas chlorogenowy zwiększa tolerancję glukozy i zmniejsza wchłanianie cukrów w przewodzie pokarmowym. Karczochy mają również niski, bezpieczny dla diabetyków indeks glikemiczny – 18.
Ukoją wątrobę
Przeciwutleniacze obecne w karczochach, takie jak cynaryna i sylimaryna, wpływają na zmniejszenie stężenia toksyn w organizmie. Substancje te mogą także pobudzać komórki wątroby do jej regeneracji. W aptekach jest dostępnych wiele leków i suplementów z karczochami, które wpływają na regenerację wątroby, poprawę jej ukrwienia i detoks organizmu.
Fot. iStock
Karczochy pomagają w trawieniu i chudnięciu
Karczochy zawierają dużą ilość błonnika pokarmowego, który wspiera układ trawienia. Ułatwiają wypróżnianie, pozwalają uniknąć zaparć i wzdęć. Przyspieszają metabolizm, chronią przed nowotworami żołądka i jelit. Karczochy, dzięki błonnikowi poprawiają wydzielanie soków żołądkowych i kwasów żółciowych, pozytywnie wpływając na proces trawienny. Dobra wiadomość dla osób odchudzających się jest taka, że kwiat karczocha zawiera w sobie cztery substancje wspomagające odchudzanie: cynarynę, inulinę, kwas chlorogenowy i niacynę. Inulina już w żołądku zaczyna pęcznieć, więc wzmacnia i wydłuża czas sytości po posiłku.
Karczochy w diecie przeciwnowotworowej
Karczoch w porównaniu do innych warzyw zawierają najwięcej antyoksydantów. Potężna dawna antyoksydantów wspiera pracę układu odpornościowego zwalczającego działanie wolnych rodników. Wolne rodniki to szkodliwe substancje, uszkadzające komórki i prowadzące do powstawania wielu chorób, w tym nowotworów. Karczochy są doskonałym źródłem polifenoli, kwercetyny i rutyny, które obniżają ryzyko rozwoju choroby, podobnie jak witamina C, będąca również silnym antyutleniaczem.
Przepis na karczochy w sosie winegret
Fot. iStock
Zanim przystąpisz do działania, przygotuj sobie silikonowe lub foliowe rękawiczki – warzywa te mogą zabarwić skórę dłoni na ciemny kolor. Pamiętaj także, by karczochów nie gotować w garnkach aluminiowych, ponieważ sczernieją. Wybierając świeże warzywa, sięgaj po pękate, zwarte i bez brązowych przebarwień. Łodyżka powinna być jędrna i jasnozielona.
Przepis na karczochy z sosem winegret: składniki
- 10 młodych karczochów,
- 1/3 szklanki oliwy,
- cytryna,
- sok z cytryny,
- ząbek czosnku,
- 2 łyżki musztardy,
- natka pietruszki,
- sól i pieprz.
Przepis na karczochy z sosem winegret: przygotowanie
- Kwiatostany umyj i oberwij twarde zewnętrzne liście, odetnij łodyżkę u nasady karczocha. Utnij górną część liści, ok. 1/3 wysokości karczocha. Aby odcięta część nie sczerniała, posmaruj ją sokiem z cytryny.
- Przygotowane w ten sposób karczochy gotuj przez około pół godziny w osolonej wodzie z pokrojoną na ćwiartki cytryną.
- Gry zmiękną, odcedź i przekrój na ćwiartki.
- Z musztardy, oliwy, soku z cytryną, czosnku i pietruszki przygotuj sos winegret. Dodaj sól i pieprz.
- Przełóż karczochy do miseczki i polej sosem.
