Ryż często pojawia się w polskiej kuchni, choć nie jest aż tak popularny na naszych stołach, jak kochane przez nas kasze i ziemniaki. Niemniej nie można odmówić ryżowi przydatności w kuchni, a i składników odżywczych także mu nie brakuje. Można przy jego pomocy wyczarować zarówno potrawy klasyczne, jak gołąbki, czy ryż z warzywami lub z kurczakiem, albo sushi.
Ryż – wartości odżywcze, kalorie
Ryż doskonale syci i jest lekkostrawny, zawiera różne substancje odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Zazwyczaj w ryżu znajdują się witaminy z grupy B, witamina E i błonnik, do tego potas, magnez, żelazo i cynk. Najmniej substancji odżywczych ma biały, najwięcej ciemny, nieoczyszczony. Uważa się, że oczyszczanie ziaren ryżu pozbawia go aż 67% witaminy B3, 80% witaminy B1, 90% witaminy B6, więcej niż połowę manganu, fosforu, żelaza i praktycznie cały błonnik. Poszczególne gatunki różnią się od siebie nie tylko zawartością powyższych substancji, ale również kształtem, smakiem, ilością skrobi, a więc kleistością, pęcznieniem.
Jeśli chodzi o kalorie – ugotowany ryż Basmati w 100 g ma 115 kcal, a biały 130 kcal w 100 g.
Ryż – najpopularniejsze gatunki
Jest ponad tysiąc różnych gatunków ryżu, a poza ryżem białym, najczęściej spożywane są:
Ryż basmati – długoziarnisty, uprawiany na terenach u podnóży Himalajów. Ziarna są sypkie, aromatyczne i śnieżnobiałe. Doskonale komponuje się z drobiem, rybami oraz owocami morza.
Ryż jaśminowy – ma biały kolor i słodki posmak i zapach. Sprawdza się do deserów, jako dodatek do ryb, mięs i sałatek. Nie skleja się w trakcie gotowania.
Ryż brązowy – zawiera warstwę otrębów, więc jest najbogatszy w składniki odżywcze. Ma niski indeks glikemiczny, więc często spotykamy go w diecie osób z cukrzycą. Mimo niewątpliwych zalet sięgamy po niego zbyt rzadko. Wynika to z dłuższego czasu potrzebnego do przygotowania, oraz krótszym terminem przydatności. Na jego bazie przyrządza się obiady, farsze czy desery.
Czarny – to odmiana, która kiedyś hodowana była specjalnie dla cesarzy, zwykli ludzie nie mogli jej spożywać. Ma delikatny, łagodny orzechowy smak i posiada wysoką wartość odżywczą. Na jego kolor wpływają antocyjany, cenione w profilaktyce rozwojowi nowotworów, oraz hamują procesy starzenia. Chętnie stosowany jest jako składnik sałatek.
Najbardziej uniwersalny jest biały, po który sięgamy najczęściej. Można z niego i innych gatunków ryżu wyczarować dania na słodko i bardziej wyraziste i pikantne w smaku.
Ryż na mleku
Ryż na mleku to słodki przysmak, który lubią nie tylko najmłodsi. Z różnymi dodatkami, może przyjmować nieco inny smak, więc każdy znajdzie w nim coś dla siebie. Do ugotowania możemy użyć różnego rodzaju ryżu, byle tylko komponował się ze słodkimi dodatkami i owocami.
Ryż na mleku – składniki:
- litr mleka – może być roślinnego,
- 2 szklanki ryżu,
- 3 łyżki miodu (lub cukru),
- cynamon,
- dowolne miękkie owoce – dla chętnych.
Ryż na mleku – przygotowanie:
- Do garnka wlej mleko, ostrożnie zagotuj, by nie przypaliło się lub wykipiało.
- Dodaj odrobinę cynamonu i miodu (lub cukru) i ryż.
- Gotuj tyle czasu, ile podano na opakowaniu ryżu – do momentu, aż zmięknie. Pamiętaj, by mieszać często, ponieważ szybko przywiera i może się przypalić.
- Miękki wyłóż na talerzyk, dodaj ulubione owoce, jeśli lubisz, polej je miodem. Jedz jeszcze gorące.
Ryż z warzywami i z kurczakiem
Ryż w warzywami i z kurczakiem to chyba sztandarowe danie, po które sięgamy, jak brakuje nam weny na starą, dobrą polską kuchnię. Danie to sprawdzi się jak danie główne na obiad – jest nieskomplikowane, ale bardzo sycące i smaczne.
Ryż z warzywami i z kurczakiem – składniki:
- torebka ryżu (100 g ryżu) długoziarnistego
- 200 g piersi z kurczaka
- 2 łyżki oleju rzepakowego
- 1 papryka żółta
- 1 papryka czerwona
- mała marchew
- 1 cebula
- puszka kukurydzy
- 3 łyżki sosu sojowego
- 2 ząbki czosnku
- 2 łyżki soku z cytryny
- sól, pieprz,
- 1 łyżeczka cukru
Ryż z warzywami i z kurczakiem – przygotowanie:
- Ugotuj ryż zgodnie z czasem podanym na opakowaniu, odcedź.
- Pierś z kurczaka pokrój w kostkę, wrzuć do miski i natrzyj solą i pieprzem, 3 łyżeczkami sosu sojowego oraz olejem.
- Cebulę pokrój w piórka. W międzyczasie na dużej patelni rozgrzej rozgrzej olej wrzuć i przesmaż na szklisto cebulkę, dodaj czosnek, po czym zdejmij je z patelni.
- Na tym samym oleju usmaż kurczaka z każdej strony.
- Pokrojoną w słupki marchewkę dorzuć na patelnię i smaż kilka minut.
- Dodaj pokrojone papryki i smaż wszystko ok. 3 minuty. Dodaj cebulę z czosnkiem i ryż, kukurydzę. Smaż ok 5 minut.
- W osobnym naczyniu wlej 2 łyżki sosu sojowego oraz sok z cytryny, dodaj cukier. Wlej na patelnię, wymieszaj i smaż jeszcze przez chwilę.
Ryż z jajkiem – przepis na szybkie danie
Ryż z jajkiem – składniki:
- 100 gramów białego ryżu ugotowanego na sypko,
- garść krewetek lub pojedyncza pierś z kurczaka (można pominąć i zrobić bez mięsa)
- 4 łyżki oleju rzepakowego,
- 1 cebula,
- ząbek czosnku
- świeży imbir (1cm) roztarty z odrobiną soli na pastę,
- pół łyżeczki kurkumy w proszku,
- płatki chili,
- garść kolendry,
- jajko,
- sos sojowy.
Ryż z jajkiem – przygotowanie:
- Przygotuj dużą patelnię z cienkim dnem, mocno rozgrzej olej.
- Jeśli użyjesz krewetek lub kurczaka, wrzuć je najpierw na rozgrzany olej i przesmaż.
- Posiekaną cebulę, czosnek i pastę z imbiru wrzuć na patelnię. Smaż na pełnym ogniu ok 2 min.
- Dorzuć ryż, kurkumę – wymieszaj.
- Odsuń produkty ze środka patelni do boku i w wolne miejsce wlej rozbełtane jajo, po chwili przemieszaj je z resztą składników.
- Patelnię zdejmij z ognia, dodaj sos sojowy, posyp płatkami chili i garścią kolendry.