Test na grypę to przydatne narzędzie do szybkiego diagnozowania tej choroby, szczególne w czasach pandemii koronawirusa. Obie choroby mogą dawać podobne objawy, a szybkie rozpoznanie może mieć duże znaczenie dla osób starszych i z obniżoną odpornością. Co to jest test na grypę, jak działa i gdzie można go wykonać?
Test na grypę dla ułatwienia diagnozy
Grypa co roku w sezonie jesiennym i zimowym rozwija się u wielu osób, a obecnie, w czasie pandemii, może być mylona z zakażeniem koronawirusem. Zachorowanie może nieść ze sobą poważne konsekwencje, a często podobne objawy mogą wprowadzać w błąd.
Grypę wywołują typy A i B wirusa grypy, rozsiewające się drogą kropelkową, gdy chory kaszle lub kicha. Zakażenie może nastąpić także drogą pokarmową, przez kontakt sztućcami lub kubkiem należącymi do osoby chorej. Grypa może dawać objawy podobne do przeziębienia, jednak różni się od niego dokuczliwością i gwałtownym przebiegiem i możliwymi powikłaniami, takimi jak zapalenie płuc, czy zapalenia mięśnia sercowego lub mózgu.
Fot. iStcok
Z kolei koronawirus SARS-CoV-2 wywołał epidemię zakażeń układu oddechowego COVID-19. Podobnie jak grypa, przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową, oraz przez kontakt z przedmiotem, na której znajduje się wirus, i przeniesienie go z dłoni na usta, do nosa lub oczu. Zakażenie koronawirusem powoduje objawy podobne do grypy. Najczęściej pojawia się osłabienie, wysoka gorączka, katar, suchy kaszel, bóle głowy i mięśni. Towarzyszyć może również utrata zapachu i smaku, oraz problemy ze strony układu pokarmowego. Specjaliści podkreślają, że koronawirus jest bardziej zaraźliwy i niebezpieczny dla zdrowia od grypy.
Odróżnienie grypy od zakażenia koronawirusem może być trudne, a czasem wręcz niemożliwe bez odpowiednich testów. Test na grypę pozwala w wielu przypadkach zdiagnozować wirusa grypy typu A i B, aby wykluczyć inne choroby i rozpocząć odpowiednie leczenie.
Test na grypę — rodzaje
Fot. iStock
Szybki test na grypę
Szybki test na grypę wykonywany w gabinecie lekarskim lub w domu, w pierwszych 48 godzinach występowania objawów. Skuteczność szybkich testów nie jest stuprocentowa — pozwalają na wykrycie od 10% do 70% przypadków zakażeń. Wynik jest znany w ciągu kilkunastu lub kilkudziesięciu minut. Szybkie testy na grypę są obecnie jednymi z najczęściej wykonywanych testów diagnostycznych w kierunku wykrycia wirusa grypy. Ceny testów mogą się wahać od 30 zł do 70 zł.
Test immunologiczny (serologiczny)
Badania serologiczne wykrywają obecność przeciwciał we krwi chorego, ale nie powalają na potwierdzenie aktywnego zakażenia wirusem grypy. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy dopiero po kilkunastu dniach wytwarza szczególne przeciwciała przeciwko wirusowi. Immunologiczny test na grypę należy wykonać w dwóch próbkach krwi w początkowej fazie choroby i w okresie rekonwalescencji lub po kilku tygodniach od zakażenia. Taki test na grypę ma duże znaczenie w ocenie skuteczności szczepienia przeciwko wirusom grypy. Aby przeprowadzić badanie, należy pobrać krew z żyły łokciowej. Cena badania serologicznego (przeciwciała IgM i IgG) to około 160 zł.
Test molekularny (genetyczny)
Badanie molekularne (reakcja łańcuchowa polimerazy w czasie rzeczywistym) należy do najczulszych testów na grypę. Badanie pozwala na wykrycie materiału genetycznego wirusa w pobranej próbce, zróżnicowanie poszczególnych typów wirusa grypy, a nawet określanie jego podtypu. Nie jest to rodzaj testu, który wykonywany jest w gabinecie lekarza rodzinnego, ze względu na konieczny sprzęt. Po pobraniu odpowiedniej próbki umieszcza się ją w podłożu transportowym i dostarcza do laboratorium. Cena badania molekularnego z określeniem podtypu wirusa, wynosi około 200 zł.
Szybki test na grypę — jak go wykonać?
Rodzaj materiału zależy od wskazań producenta testu. Zazwyczaj najpierw należy pobrać wymaz z nosogardzieli (rzadziej z gardła). Pobiera się po odchyleniu głowy do tyłu, umieszczając wymazówkę w nozdrzu na głębokość 3-5 centymetrów, wykonując przy tym rotacyjne ruchy. Ruch może powodować łaskotanie i łzawienie. Tę metodę stosuje się zazwyczaj u osób dorosłych. W przypadku dzieci najczęściej pobierany jest aspirat z nosa lub popłuczyny z jamy nosowej. Aby pobrać materiał do badań, wpuszcza się do nosa strzykawką niewielką ilość roztworu soli fizjologicznej. Następnie wybiera się strzykawką aspirat albo zbiera do próbówki wyciekający płyn. Do badania nie wymaga się przygotowań.
Natomiast badanie serologiczne wymaga pobrania krwi z żyły łokciowej.
Fot. iStock
Kto powinien wykonać test na grypę?
Test na grypę zalecany jest przede wszystkim osobom powyżej 65. roku życia, z osłabionym układem odpornościowym, przewlekłe chorującym. Zaleca się jego wykonanie również dzieciom poniżej 5. roku życia, oraz kobietom w ciąży (szczególnie w II i III trymestrze) ze względu na ryzyko przedwczesnego porodu lub zagrożenia życia płodu. Osoby te są szczególnie narażone na powikłania spowodowane zakażeniem. Do najpoważniejszych powikłań należą:
- zakażenia zatok i ucha;
- zapalenie płuc;
- zapalenie mięśnia sercowego, mózgu, mięśni;
- niewydolność wielonarządowa;
- sepsa.
Test na grypę może zakupić i wykonać także każda inna osoba, aby poznać rodzaj zakażenia i dobrać odpowiedni sposób leczenia.
