Obgryzanie paznokci (onychofagia) to szkodliwy dla zdrowia i źle „wyglądający” nawyk, którego niełatwo jest się pozbyć. Bywa, że pojawia się w dzieciństwie i towarzyszy także w dorosłym życiu. Z czego bierze się potrzeba obgryzania paznokci, w jaki sposób można z nią walczyć, by pozbyć się problemu?
Czym jest obgryzanie paznokci?
Obgryzanie paznokci to szkodliwy nawyk, którego niełatwo jest się pozbyć, gdyż zakorzeniony jest w psychice. Trudno nad tym zapanować, ponieważ jest to nawyk automatyczny. Gryzienie paznokci u rąk, a czasem nawet u stóp, wpływa negatywnie nie tylko na wygląd dłoni (lub stóp), ale także zagraża zdrowiu.
Może on pojawiać się w dwóch formach — lżejszej, kiedy to dana osoba skubie krawędzie płytki paznokcia zębami, oraz nasilonej, kiedy paznokcie obgryzane są głęboko, aż do granicy skóry. Może to prowadzić do okaleczeń palca i deformacji paznokci, ponieważ często też zdzierana jest wierzchnia warstwa płytki, oraz skórki wokół niej. Łagodna forma najczęściej występuje jako sposób na ukojenie napięcia nerwowego. Poważne, kompulsywne obgryzanie paznokci może świadczyć poważnych zaburzeniach i o potrzebie kontaktu ze specjalistą.
Obgryzanie paznokci u dzieci
Obgryzanie paznokci zaczyna się w dzieciństwie. Według specjalistów jest to jedna z najczęściej obserwowanych u dzieci czynności nawykowych. Statystyki pokazują, że zazwyczaj pojawia się u dzieci powyżej 4 roku życia. Nawet 30 % uczniów w wieku szkolnym i nastolatków może obgryzać paznokcie. U dzieci najczęściej nawyk ten uznawany jest za sposób na pozbycie się napięcia i stresu. Obgryzanie paznokci może pojawiać się u dzieci, których potrzeby emocjonalne nie są w pełni zaspokajane. Może również wynikać z przeniesienia nawyku ssania kciuka.
W przypadku nieutrwalonego nawyku u dzieci warto skonsultować go z psychologiem, by otrzymać wskazówki, jak go zakończyć. Jeśli czynność ta jest u dziecka nasilona, warto taką sytuację skonsultować z psychiatrą dziecięcym i poszukać przyczyny takiego zachowania. Potrzeba konsultacji jest pilna, jeśli oprócz gryzienia paznokci pojawiają się zmiany w zachowaniu dziecka, takie jak np. problemy ze snem, apetytem, lęki, lub inne dolegliwości somatyczne.
Fot. iStock/Obgryzanie paznokci u dziecka
Zobacz również: Wygląd paznokci zdradza choroby i pielęgnacyjne zaniedbania. Sprawdź, co mówią o tobie twoje paznokcie
Przyczyny obgryzania paznokci
Obgryzanie paznokci może być izolowanym problemem, dotyczącym np. tylko stresujących sytuacji, albo towarzyszyć istniejącym zaburzeniom psychicznym. Często łączy się z nadpobudliwością i nerwowością. Najczęściej jest bezwiedną próbą odreagowania stresu, lęku, rzadziej reakcją na samotność lub nudę. W tym przypadku czynność gryzienia paznokci przynosi ulgę.
Według badań przeprowadzonych przez Kierona O’Connora, profesora na Uniwersytecie w Montrealu, to głównie perfekcjoniści narażeni są na gryzienie paznokci nie tylko w sytuacjach stresowych, ale także podczas relaksu.
Skutki obgryzania paznokci
Obgryzanie paznokci może mieć wiele negatywnych konsekwencji, i nie chodzi tu jedynie o wygląd dłoni. Nagminne gryzienie paznokci może prowadzić do m.in.:
- uszkodzenia płytek i skórek;
- deformacji paznokci;
- zanokcicy (stanu zapalnego tworzącego się pod wałem paznokcia), infekcji grzybiczych;
- wad zgryzu, a nawet zniekształcenie szczęki,
- wystąpienia stanów zapalnych na dziąsłach;
- zakażeń układu pokarmowego (pod płytką gromadzą się drobnoustroje)
- zakażenia pasożytami układu pokarmowego, np. owsikami, glistami, tasiemcem.
Zobacz również: Łamliwe i rozdwajające się paznokcie. Jak poradzić sobie z nimi domowymi sposobami?
Fot. iStock/Obgryzanie paznokci
Jak leczyć nawyk obgryzania paznokci?
Nawyk gryzienia paznokci niełatwo przerwać, ale jest to możliwe do zrobienia. Jeśli obgryzanie nie wynika z zaburzeń, można zacząć odzwyczajanie od zastosowania specjalnego lakieru do paznokci, który ma nieprzyjemny smak. Po odruchowym włożeniu paznokcia do ust wyczuwa się zniechęcający do gryzienia gorzki posmak i można w porę zreflektować się, że czas przestać. Jednocześnie warto zmieniać nawyki, skupić się na oddechu, zająć ręce czymś innym. Może to być ściskanie piłeczki sensorycznej, czy podgryzanie orzechów, pestek dyni, lub suszonych owoców. To może być pomocne, trzeba tylko dbać, by zawsze był pod ręką potrzebny gadżet.
Warto udać się również na manicure do salonu kosmetycznego, aby doprowadzić dłonie do porządku. Jest szansa, że po prostu szkoda będzie niszczyć uzyskany efekt zadbanych dłoni. W przypadku, gdy obgryzanie paznokci wynika z zaburzeń psychicznych konieczna jest wizyta u specjalisty. W zależności od indywidualnego przypadku psychiatra może zalecić stosowanie terapii behawioralnej lub (i) farmakoterapii.
