Kompleks Elektry to zaburzenie dotyczące pojawienia się pociągu seksualnego do własnego ojca. Towarzyszy mu odczuwanie niechęci, a nawet wrogości dziewczynki względem matki, co spowodowane jest zazdrością. Zachowania mogące wynikać z kompleksu Elektry są niepokojące i należy na nie reagować. Nieprzepracowany kompleks Elektry może negatywnie rzutować na życie dorosłej kobiety. Co należy wiedzieć o tym zaburzeniu?
Czym jest kompleks Elektry?
Kompleks Elektry to zaburzenie, dla którego szwajcarski psychiatra Karl Gustaw Jung zaczerpnął określenie z mitologii greckiej. Tam Elektra, córka Agamemnona i Klitajmestry, zachęca brata, by razem zamordowali matkę w odwecie za odebranie przez nią życia ich ojcu. Jung użył tego określenia jako symboliki miłości (o zabarwieniu erotycznym) i przywiązania córki do ojca, przy towarzyszącym temu uczuciu niechęci lub wrogości do matki.
Fot. iStock/Kompleks Elektry
Jung zdecydował się na opisanie kompleksu Elektry jako etapu w rozwoju psychoseksualnym dziewczynek, pojawiającego się pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. Wtedy też pojawia się faza fascynacji o zabarwieniu erotycznym wobec własnego ojca. Jest to sytuacja podobna do występującego u chłopców kompleksu Edypa.
Jung twierdził, że powyższa faza w rozwoju dziewczynki jest normalna, i co więcej, konieczna dla prawidłowego wykształcenia się seksualności. Obecnie zwraca się uwagę na to, że termin „kompleks Elektry” powinien być raczej traktowany jako nazwa zaburzenia psychicznego pojawiającego się w dorosłym życiu, gdy dorosła córka odczuwa pociąg seksualny do własnego ojca.
Na czym polega kompleks Elektry?
Kompleks Elektry łączy się z wielką potrzebą córki zwrócenia na siebie uwagi ojca, czasem kosztem niegrzecznego, czy nawet agresywnego zachowania. Dziewczynka chce być najważniejsza dla ojca, przez co może się próbować za wszelką cenę ściągać na siebie jego uwagę, by ten nie poświęcał jej matce. Kompleks Elektry może powodować, że córka zaczyna traktować matkę jak rywalkę do uwagi i uczuć ojca, ponieważ obie darzą go silnymi uczuciami.
Fot. iStock/Kompleks Elektry
Może pojawić się specyficzna zazdrość dziecka o ojca, myśl, że mama, która była najbliższą dotychczas osobą, objawia się jako ta, która kradnie jego obecność dla siebie. Córka może być w momentach bliskości ojca i matki drażliwa, płaczliwa, wybuchowa. Dziewczynka może zacząć przypominać z zachowania, a nawet wyglądu, matkę, ponieważ ją podpatruje. Tak się dzieje w zdrowej relacji jednak tylko do pewnego momentu, gdy córka przegrywa rywalizację z matką. Może się jednak zdarzyć inaczej, gdy to córka wygrywa tę próbę sił, co kładzie się cieniem na jej życiu.
Kompleks Elektry w dorosłym życiu. Jakie może mieć konsekwencje?
Powyższa sytuacja, w której córka nie ustąpi miejsca matce i utrzymuje ojcowskie zainteresowanie, hamuje konieczność przepracowania seksualnego pociągu do ojca. W dziewczynce zostaje także niechęć, czy też wrogość do matki. Z czasem gdy staje się dorosła, nadal towarzyszy jej seksualny pociąg do ojca. Wtedy mamy do czynienia z kompleksem Elektry, który nie pozostaje bez wpływu na dorosłe życie córki.
Odczuwanie emocji związanych z tym faktem nie jest łatwe. Myślom o ojcu towarzyszy lęk, dorosła córka poddana jest działaniu długotrwałego stresu, co odbija się na samopoczuciu psychicznym i fizycznym. Kompleks Elektry może utrudniać tworzenie nowych związków, które traktowane są jako przejaw zdrady wymierzonej w ojca. Trudne jest także to, że kobieta zapewne będzie porównywać wszystkich kolejnych partnerów do swojego ojca. Niestety, w tym porównaniu żaden z nich nie będzie się prezentował odpowiednio. Ojciec pozostaje ideałem, niedoścignionym przez innych mężczyzn wzorem.
Fot. iStock/Kompleks Elektry
Jeśli już uda się stworzyć relację z innym mężczyzną, jest ona często obarczana pewnymi zachowaniami, które przynosiły rezultat w dzieciństwie. Kobieta może stosować sprawdzający się wcześniej szantaż emocjonalny, oraz inne zachowania, które nauczyły ją, że są kluczem dla skupienia na sobie uwagi oraz otrzymania tego, na czym jej najbardziej zależy.
Co robić w przypadku kompleksu Elektry?
Kompleks Elektry będący naturalnym etapem rozwoju dziewczynki wymaga jedynie mądrego postępowania jej rodziców. Z czasem problem powinien się wyciszyć i samoistnie się zamknąć. Z kolei w przypadku, gdy relacje są między nimi zaburzone lub popełniono różne błędy wychowawcze, trzeba skorzystać z pomocy psychologa. Specjalista pomoże przepracować problemy z dzieciństwa, uświadomi pewne mechanizmy działań, i ułatwi jej stworzenie dojrzałej, partnerskiej relacji z mężczyzną.
