Zawroty głowy to nieprzyjemna sytuacja, która może mieć wiele przyczyn. Nie należy ich bagatelizować, szczególnie gdy pojawiają się często i towarzyszą im inne, niepokojące objawy. Jakie przyczyny mogą mieć zawroty głowy i jak wygląda ich leczenie?
Zawroty głowy – przyczyny
Według statystyk nawet 30 % dorosłych osób zna ten problem z doświadczenia. Uczucie niestabilności i niepewności zwiastujące zawroty głowy i zaburzenia równowagi, najczęściej pojawiają się u kobiet i osób starszych. Problem pojawia się, gdy układ równowagi, na który składa się kilka narządów zmysłów (układ błędnikowy, narząd wzroku, zmysł czucia głębokiego) pozwalające ciału zachować równowagę, przez chwilę nie działają tak jak powinny.
Fot. iStock
Zawroty głowy mogą mieć różne przyczyny:
- uczucie poruszania się w czasie ruchu,
- choroby ucha wewnętrznego,
- choroby neurologiczne,
- niedociśnienie tętnicze
- niepożądane skutki stosowanych leków,
- zaburzenia psychologiczno-psychiatryczne,
- zasłabnięcie,
- osłabienie ostrości wzroku w starszym wieku,
- uszkodzenie układu ruchowego – niedowłady, spowolnienie ruchowe, zaburzenia zborności kończyn czy w uszkodzeniach czucia głębokiego,
- stwardnienie rozsiane,
- zapalenie nerwu przedsionkowego,
- urazu powodujący uszkodzenie błędnika,
- migreny,
- padaczka,
- choroba lokomocyjna.
Wyróżniamy dwa typy zawrotów głowy:
Układowe zawroty głowy (klasyczne) – objawiające się złudzeniem ruchu, wirowania, kołysania, unoszenia ciała lub otoczenia, bez zewnętrznej przyczyny ruchu. Takie zawroty układowe pojawiają się nagle, mogą towarzyszyć im nudności, czasem wymioty, chwiejny chód, silne uczucie lęku. Odczucia te są subiektywne, ale osoby zmagające się z nimi potrafią dokładnie opisać, wskazując nawet kierunek domniemanego ruchu ciała czy otoczenia.
Zawroty nieukładowe – w przeciwieństwie do klasycznych zawrotów, nie pojawia się uczucie ruchu ciała lub otoczenia, ale może „ciemnieć” przed oczami, osoba podczas zawrotów odczuwa destabilizację i „niepewność w głowie”. Te odczucia raczej dotyczą ogólnych zaburzeń wyobrażeń przestrzennych, trudnych do dokładnego określenia. Osoba dotknięta zawrotami nieukładowymi skarży się na uczucie braku stabilności chodu lub postawy, niekiedy na oczopląs, ból głowy.
Zawroty głowy przy wstawaniu
Jeśli zawroty głowy pojawiają się przy wstawaniu z łóżka lub krzesła, nie powinny wzbudzać obaw. Nie stanowią one niebezpieczeństwa dla zdrowia, nie licząc ryzyka zamroczenia i ewentualnego upadku. Dzieje się tak przy nagłej pionizacji ciała, gdy ma miejsce krótki, ale znaczny spadek ciśnienia tętniczego, co powoduje zawroty. Określamy takie zdarzenie hipotonią lub hipotensją ortostatyczną, co jest często spotykaną sytuacją.
Fot. iStock
Kiedy nie należy bagatelizować zawrotów głowy?
W przypadku fizjologicznych zawrotów głowy, które mają jasną przyczynę, nie należy się nimi zamartwiać. Zawroty głowy częściej mogą dokuczać w okresach wysokich temperatur, czy po intensywnym wysiłku fizycznym. Inaczej jest, gdy występują one po raz pierwszy i nie można ich sensownie wyjaśnić czynnikiem zewnętrznym. Jeśli do zawrotów głowy dołączą objawy towarzyszące, takie jak: ból głowy, osłabienie kończyn, drętwienie jednej strony ciała, sytuacja wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Może się okazać, że zawroty głowy wynikają z poważnych zaburzeń, wymagających pilnej reakcji: udar mózgu, krwiak wewnątrzczaszkowy, guz mózgu, niewydolność serca, zawał mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca, niedokrwistość, zapalenie ucha środkowego, choroby odcinka szyjnego kręgosłupa lub urazy głowy. Lista chorób jest długa, więc nigdy nie należy bagatelizować nietypowych lub dokuczliwych zawrotów głowy.
Fot. iStock
Zawroty głowy – leczenie
Jeśli pacjent uskarża się na zawroty głowy, leczenie problemu jest doraźne i ma na celu złagodzić lub usunąć dolegliwości. W zależności od ustalonej przyczyny wystąpienia problemu, lekarz skupi się na leczeniu przyczynowym zawrotów głowy. Jeśli zawroty głowy wynikają z przyczyn psychologicznych, związanych z narażeniem na silny, długotrwały stres, być może konieczna będzie wizyta u terapeuty lub psychologa. W przypadku stwierdzenia zawrotów błędnikowych pacjent kierowany jest na konsultację laryngologiczną. Przy podejrzeniu przyczyn neurologicznych następuje badanie neurologiczne, które pozwoli na stwierdzenie, czy występuje uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Często przepisywane są także leki, które łagodzą występujący problem.
Aby uniknąć lub zminimalizować dyskomfort wynikający z zawrotów głowy, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach:
- należy unikać gwałtownych ruchów – nie wstajemy nagle z pozycji leżącej, ale najpierw trzeba usiąść, następnie spokojnie wstać),
- pić odpowiednią ilość wody,
- unikać sauny i bardzo gorących kąpieli,
- unikać palenia papierosów i spożywania alkoholu,
- dopasować wybraną aktywność fizyczną do możliwości organizmu.
