Kutia to jedno z dań wigilijnych, które, choć wpisane jest w tradycję, nie pojawia się jednak w każdym domu w czasie świąt. Ta smaczna i pożywna potrawa dostarcza wielu wartościowych dla zdrowia składników, ale przede wszystkim uwagę zwraca jej słodki smak i aromat. Jak przyrządzić tradycyjną kutię na trzy różne sposoby?
Kutia — co to jest?
Kutia cieszy się powodzeniem przede wszystkim na wschodzie kraju, oraz tam, gdzie przesiedleni zostali po II wojnie światowej mieszkańcy dawnych Kresów Wschodnich. Jest to ona charakterystyczna dla kuchni rosyjskiej, ukraińskiej, białoruskiej i litewskiej. Pamięć o tradycji wschodnich ziem towarzyszy wielu ludziom, którzy nadal chętnie przyrządzają to tradycyjne danie.
Warto zwrócić uwagę na skład kutii. Jej podstawą jest pszenica, mak, bakalie (rodzynki, migdały, orzechy, suszone owoce itp.) oraz miód. Każdy z tych dodatków miał znaczenie symboliczne i wywodzi się z wierzeń dawnych Słowian:
- ziarna zbóż traktowano jako symbol dostatku, życiodajne i pełne mocy;
- mak miał gwarantować płodność, pomyślność i bogactwo;
- miód miał zapewnić ochronę przed złem, zapewnić pomyślność i dobre, długie życie;
- orzechy były symbolem płodności i mądrości;
- migdały dawały nadzieję na nowy początek;
- suszone owoce traktowano jako symbol płodności i sił witalnych.
Każdy z tych składników miał szczególne znaczenie i spożywanie jego podczas świątecznego posiłku miało zagwarantować dobre rzeczy na kolejny rok. Kutia jest daniem, które można przyrządzić na różne sposoby, ponieważ gospodynie wprowadzały własne modyfikacje do składu, dodając np. ryż czy kaszę pęczak zamiast pszenicy. W przepisach pojawiały się także bardziej oryginalne dodatki, takie jak figi, czy daktyle.
Fot. iStock/kutia
Kutia — wartości odżywcze
Kutię można potraktować jako pełnowartościowy i zdrowy, choć nie da się ukryć — kaloryczny posiłek. Jednak ze względu na cenne substancje, jakich dostarczają składniki obecne w kutii, nie warto jej sobie od święta odmawiać.
I tak w pszenicy znajdziemy witaminy z grupy B, kwas foliowy, cynk, mangan, potas, sód, żelazo, błonnik i białka. Mak obfituje w witaminy z grupy B, witaminę A, E i C, oraz minerały takie jak: cynk, fosfor, magnez, mangan, potas, selen, błonnik i nienasycone kwasy tłuszczowe. Miód zawiera duże ilości mikroelementów: potasu, chloru, fosforu, magnezu, wapnia, żelaza, molibdenu, manganu i kobaltu oraz witamin: A, B1, B2, B6, B12, C, kwasu foliowego, pantotenowego i biotyny. Miód ponadto zawiera substancje, które wzmacniają układ odpornościowy i pozwalają szybciej rozprawić się z infekcją. Z kolei bakalie i orzechy to źródło błonnika, witamin, minerałów antyoksydantów oraz kwasów omega-3 (orzechy). Z połączenia powyższych składników wychodzi prawdziwa bomba odżywcza, która wspiera organizm szczególnie w chłodne zimowe miesiące.
Kutia, mimo wielu zalet, zawiera dużo cukru i nie jest polecana osobom cierpiącym na cukrzycę, otyłość i problemy z sercem. Indeks glikemiczny kutii wynosi > niż 80, więc to danie powoduje gwałtowne skoki glukozy we krwi. W jednej porcji kutii znajduje się 256 kcal.
Kutia — przepis
Fot. iStock/kutia
Kutia — składniki:
- 300 g bakalii ulubionych
- 250 g pszenicy
- 250 g miodu
- 25 ml rumu
Przygotowanie:
- Pszenicę namocz, gotuj około godziny, zmieniając dwa razy wodę podczas gotowania. Gdy pszenica zmięknie, należy ją odcedzić.
- Mak przepłucz, zalej mlekiem i gotuj na małym ogniu. Gdy będzie miękki, zmiel go 3 razy i rozetrzyj z podgrzanym miodem.
- Ulubione bakalie (orzechy, rodzynki, migdały, figi, daktyle, żurawina itp.) posiekaj. Rodzynki namocz w rumie, poczekaj aż napęcznieją i wchłoną nieco płynu.
- Mak połącz z ugotowaną pszenicą i bakaliami — wymieszaj dokładnie. Wstaw na noc do lodówki. Im dłużej składniki kutii się ze sobą „przegryzą”, tym kutia będzie smaczniejsza.
Kutia z makaronem — przepis
Fot. iStock/kutia
Kutia z makaronem — składniki:
- 150 g makaronu typu łazanki
- puszka gotowej masy makowej
- 1/2 szklanki płynnego miodu
- opakowanie cukru waniliowego
- kilka kropel olejku migdałowego
- bakalie — ilość do smaku
Przygotowanie:
- Pszenicę zalej wodą i odstaw na noc. Następnego dnia zlej wodę, wlej świeżą, dodaj mak i gotuj na małym ogniu do miękkości. Gdy pszenica będzie gotowa, zestaw garnek i dodaj pokrojone na mniejsze części bakalie (rodzynki, płatki migdałowe, orzechy suszone, morele suszone, żurawina, kandyzowana skórka pomarańczowa, i inne), dokładnie mieszając.
- Odstaw do wystygnięcia. Przed podaniem podgrzej kutię, by była ciepła i posłódź płynnym miodem. Wymieszaj i podawaj od razu.
Kutia z kaszą jaglaną — przepis
Fot. iStock/kutia
Kutia z kaszą jaglaną — składniki:
- 160 g ugotowanej kaszy jaglanej
- 50 g bakalii (żurawiny suszonej, rodzynek, orzechów laskowych itp.)
- 10 g maku
- 10 g miodu
- 20 g skórki pomarańczowej
- łyżeczka sezamu
- 1 łyżka ekstraktu waniliowego
- aromat pomarańczowy
Przygotowanie:
- Mak zalej szklanką wrzątku i gotuj ok. 30 minut. Zdejmij z ognia i przecedź. Dołóż do niego ekstrakt waniliowy, miód i zblenduj na gładką masę. Ostudź.
- Do dużej miski włóż ugotowaną kaszę jaglaną, dodaj zblendowany mak. Dodaj bakalie (żurawinę, rodzynki, posiekane orzechy, skórkę pomarańczową, sezam), dopraw 2-3 kroplami aromatu pomarańczowego i całość dokładnie wymieszaj. Możesz podawać na ciepło lub po schłodzeniu w lodówce.
