Wrotycz pospolity to wszędobylska roślina, która nie potrzebuje szczególnych warunków do wzrostu. Jego kwiaty i ziele stosowane są od dawna w medycynie ludowej jako silny lek na pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne. Wrotycz jednak zawiera toksyczny tujon, dlatego odchodzi się od jego zastosowania wewnętrznego. Co trzeba wiedzieć o wrotyczu, by sobie nie szkodzić?
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L.) jest byliną z rodziny astrowatych, którą można spotkać na łąkach, na poboczach dróg, w zaroślach i na obrzeżach lasu. Żadne warunki nie są mu straszne, nie potrzebuje szczególnej gleby i oświetlenia, wytrzymuje niskie temperatury, a nawet przymrozki. Jego intensywnie żółte, pachnące kamforą kwiaty można zbierać od połowy lipca do połowy września. Ziele wrotyczu można zbierać od maja do sierpnia. Zarówno kwiaty jak i ziele można ususzyć.
Fot. iStock/Wrotycz pospolity
Wrotycz pospolity — zastosowanie
Zarówno ziele jak i kwiaty wrotyczu stosowane były wewnętrznie oraz zewnętrznie. Ich działanie wynika z obecności około 1,5% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem wykazującym działanie lecznicze jest jednocześnie toksyczny związek o nazwie tujon. Wrotyczem leczono dolegliwości takie jak:
- problemy związane z układem pokarmowym, szczególnie niedomagania wątroby i nadmierne gazy;
- infekcje układu moczowego, ze względu na działanie moczopędne;
- infekcje wirusowe, w tym opryszczkę — wrotycz zawiera flawonoid zwany aksylaryną, która wykazuje silne działanie przeciwwirusowe oraz przeciwzapalne;
- stłuczenia, zwichnięcia, bóle stawów;
- zakażenie pasożytami układu pokarmowego;
- stosowano go również jako środek odstraszający komary, kleszcze i inne owady.
Fot. iStock/Wrotycz pospolity
Obecnie kwiaty i ziele wrotyczu stosowane są najczęściej zewnętrznie na skórę, w zwalczaniu świerzbu, pcheł oraz wesz, oraz znalazły zastosowanie w uprawie roślin, jako sposób na szkodniki upraw takie jak: stonka ziemniaczana, muchy, mszyce, mrówki, gąsienice szkodliwych motyli i mole. Wrotycz można wykorzystać wczesną wiosną do oprysków drzew, by usunąć z nich zimujące formy przędziorków oraz jaja mszyc. Można go również wykorzystać jako sposób na mączniaki oraz rdzę, która poraża liście.
Wrotycz przeciw owadom
Wrotycz działa odstraszająco na owady, w tym kleszcze. Bukiet (świeży lub suszony) wstawiony do wazonu, roztarcie kwiatów wrotyczu lub spryskanie ubrania naparem z jego kwiatów stanowi ochron przed dokuczliwym sąsiedztwem komarów czy muszek. Można kupić także olejek eteryczny z wrotyczu. Nie można go jednak stosować bezpośrednio na skórę. Przed użyciem rozcieńcza się go z olejem (słonecznikowym, migdałowym, z pestek winogron) w stosunku: 15 kropli olejku na jedną piątą szklanki oleju.
Stosowanie w chorobach skóry
W aptece można kupić gotowe preparaty zawierające wyciągi alkoholowe z wrotyczu. Stosuje się je jedynie zewnętrznie na skórę, przeciw inwazji wesz, świerzbowcom i nużeńcom. Wykorzystuje się jego lecznicze właściwości jako pomoc w gojeniu owrzodzeń i leczenia opryszczki. Tradycyjnym sposobem można zewnętrznie wykorzystać również samodzielnie przygotowany napar z tego zioła.
Na reumatyzm
Wyciąg alkoholowy z kwiatów wrotyczu stosowany jest zewnętrznie do nacierania w bólach stawów, oraz chorób takich jak reumatoidalne zapaleniem stawów czy dnę moczanową. Wrotycz zawiera partenolid, który wykazuje działanie silnie przeciwzapalnie i przeciwnowotworowe. Kwiaty wrotyczu stosuje się w medycynie ludowej jako środek na przyspieszenie leczenia zwichnięć, skręceń i kości po złamaniach.
Fot. iStock/Wrotycz pospolity
Wrotycz — toksyczne działanie
Silne działanie przeciwpasożytnicze sprawiało, że wrotycz był popularnym lekarstwem na robaki bytujące w układzie pokarmowym człowieka. Obecnie odchodzi się od stosowania wewnętrznego wrotyczu, ze względu na jego trujące działanie i niebezpieczeństwo dla zdrowia. Wspomniany tujon to dla człowieka toksyczna substancja, która po spożyciu może powodować problemy z układem pokarmowym, zawroty głowy, a nawet utratę przytomności. Jeśli ktoś jednak zdecyduje się na stosowanie wrotyczu wewnętrznie, powinien robić to z rozwagą i zgodnie z zaleceniami. Gotowy susz należy trzymać w miejscu niedostępnym dla dzieci.
Wrotycz pospolity wykorzystywano jako środek wywołujący poronienie, w dodatku przenika do kobiecego mleka, dlatego bezwzględnie nie mogą go stosować kobiety w ciąży i matki karmiące piersią.
FB/ohmepl
