Żylaki – wątpliwa i niebezpieczna „ozdoba” nóg. Kiedy się tworzą i kto jest na nie szczególnie narażony?

Żylaki to nieprawidłowe poszerzenia żył, które nie tylko stanowią defekt kosmetyczny, powodują ból i inne dokuczliwe objawy, ale również podnoszą ryzyko niebezpiecznych powikłań. Skąd się biorą żylaki, kto jest szczególnie narażony na ich powstawanie i na czym polega ich leczenie?

Jak działają żyły?

Żyły pełnią ważną rolę w organizmie. To naczynia krwionośne stanowiące „drogę” dla krwi powracającej do serca i płuc po tlen. Rozróżniamy  żyły ukryte — głębokie oraz widoczne tuż pod skórą żyły powierzchowne. Oba rodzaje żył posiadają zastawki uniemożliwiające cofanie się przepływającej krwi, która najpierw przepływa z układu powierzchownego do głębokiego, a następnie w kierunku serca.

Czym są żylaki?

Żylaki są wynikiem niewydolności żylnej. W tej sytuacji krew, zamiast płynąć w jednym kierunku, zaczyna się cofać. Wzrasta jej ciśnienie, więc coraz mocniej naciska na ściany żył w nogach. W konsekwencji żyły rozszerzają się rozciągają, zaczynają tworzyć kręty szlak.  Zazwyczaj problem żylaków pojawia się na nogach.

Jak rozpoznać żylaki?

Żylaki przybierają charakterystyczny wygląd. Na skórze pojawiają się miękkie sinawe uwypuklenia w miejscu przebiegu żył. Wiele osób skarży się przy tym na wieczorne uczucie ciężkości, bóle nóg oraz dokuczliwe obrzęki i swędzenie skóry. W nocy mogą pojawiać się silne kurcze mięśniowe. U innych osób żylaki pozostają jedynie defektem kosmetycznym, bez innych objawów.

Typy żylaków

• Teleangiektazje, czyli tzw. pajączki, to poszerzone żyłki znajdujące się tuż pod skórą. Pajączki zazwyczaj nie powodują dolegliwości bólowych.
• Żylaki siatkowate stanowią siateczkę krętych żyłek widocznych tuż pod skórą. Widoczne są zazwyczaj pod kolanem lub na boku łydki, lub uda. Zazwyczaj nie powodują bólu i obrzęku.
• Żylaki głównych pni żylnych. Pojawiają się najczęściej na przyśrodkowej powierzchni kończyny (tzw. żylaki żyły odpiszczelowej), lub na tylnej powierzchni łydki (tzw. żylaki żyły odstrzałkowej). Zazwyczaj powodują objawy przewlekłej niewydolności żylnej.

Kto jest narażony na żylaki?

Do najważniejszych przyczyn tworzenia się żylaków zaliczamy genetycznie warunkowane nieprawidłowości zastawek żylnych lub zaburzeniach ściany żył. Jeśli ktoś z bliskich (np. rodzic) miał żylaki, prawdopodobieństwo ich wystąpienia wzrasta.

Oprócz czynników genetycznych istotnym powodem tworzenia się żylaków może być:

• ciąża — w jej wyniku w organizmie kobiety dochodzi do zwiększenia objętości krwi oraz ucisku na żyły przez powiększoną macicę. Również hormony wydzielane w czasie ciąży wpływają na kondycję ścianę żył i tworzące się żylaki;
• wiek – im bardziej zaawansowany wiek, tym większe ryzyko pojawienia się żylaków;
• praca stojąca lub wykonywana przez długi czas w wysokiej temperaturze;
• nadwaga i otyłość są istotnymi czynnikami powodującymi żylaki;
• dźwiganie ciężarów;
• przebyte urazy i operacje nogi.

Kiedy trzeba zgłosić się do lekarza?

O ile niewielkie żylaki są głównie problemem kosmetycznym (jeśli nie powodują dolegliwości), wystarczą działania profilaktyczne, zapobiegające ich dalszemu rozwojowi. Gdy sytuacja jest znacznie bardziej zaawansowana, a zmiany zaczynają powodować dolegliwości, ważne jest skonsultowanie sytuacji z lekarzem.

Do lekarza należy zgłosić się w przypadku:

• dużych obrzęków i bólów kończyn dolnych, które utrudniają funkcjonowanie;
• zauważenia zmian zapalnych i przebarwień skóry na łydce i w okolicy kostki;
• pojawienia się objawów wskazujących na zapalenie żyły: silny ból, zaczerwienienie, bolesne i napięte stwardnienie na przebiegu żylaka;
• krwawienia z żylaka. W tej sytuacji należy położyć się i unieść nogę wysoko, co w ciągu kilku minut powinno zmniejszyć krwawienie.

Pilnej pomocy lekarskiej wymaga:

• nagłe pojawienie się nieustępującego po wypoczynku bolesnego obrzęku łydki lub całej nogi często z jej różowosinym zabarwieniem. Szczególnie narażone są na to osoby, które: miały nogę w gipsie, długotrwale przebywały w jednej pozycji, uległy poważnemu urazowi kończyny, stosują leki (szczególnie hormonalną antykoncepcję);
• nagła duszność, ból w klatce piersiowej i/lub krwioplucie.

Powyższe objawy mogą wskazywać na zapalenie żył głębokich lub zatorowość płucną, która może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Jak leczyć żylaki?

Niewielkie żylaki-pajączki wymagają przede wszystkim profilaktyki, która zahamuje tendencję do pogłębiania się ich i powstawania kolejnych. Leczenie niewielkich żylaków polega przede wszystkim na systematycznym noszeniu odpowiednio dobranych podkolanówek lub pończoch uciskowych. Ważny jest w ciągu dnia odpoczynek z uniesionymi nogami, a w nicy w nocy uniesienie nóg kilka centymetrów wyżej niż reszta ciała. Należy unikać długiego stania i nagrzewania nóg.

Do usuwania niewielkich żylaków i pajączków naczyniowych stosuje się zabiegi skleroterapii i laserowego usuwania pajączków. Te metody można zastosować także uzupełniająco po usunięciu dużych pni żylnych.

Leczenie operacyjne zalecane jest pacjentom z powikłaniami żylaków, gdy np. pojawiają się owrzodzenia lub gdy silny ból uniemożliwia  choremu codzienne funkcjonowanie.

Skutki pozostawienia nieleczonych żylaków

Nieleczone żylaki prowadzą do stanów zapalnych żylaków, w których pojawiają się przebarwienia i niegojące się owrzodzenie. Zaawansowane żylaki mogą prowadzić do zapalenia żył powierzchownych, charakteryzujących się silnym bólem, twardymi, wyczuwalnymi pod skórą zgrubieniami i pasmowatym zaczerwienieniem skóry w miejscu przebiegu zmienionej zapalnie żyły.

Innym powikłaniem nieleczonych żylaków bywa zakrzepica żylna, która może grozić  pojawieniem się zatoru płucnego, stanowiącego często sytuację zagrażającą życiu.

---

źródło:  www.mp.pl