Uczulenie na słońce, czyli fotodermatoza, to niewłaściwa reakcja skóry na promieniowanie słoneczne. Może pojawić się zarówno u dzieci, jak i dorosłych, powodując dokuczliwe zmiany na skórze po jej kontakcie z promieniami słonecznymi. Uczulenie (alergia) na słońce wymaga konsultacji z dermatologiem, który określi przyczynę problemu i zaleci odpowiednie postępowanie.
Uczulenie na słońce — przyczyny alergii na słońce
Alergia, czy też uczulenie na słońce, określane ogólnym mianem fotodermatozy, to potoczna nazwa na zmiany skórne, które pojawiają się po kontakcie odkrytej skóry z promieniami słonecznymi. Mogą one dotyczyć osób w różnym wieku, bez względu na płeć. Wiadomo jednak, że znacznie częściej na alergię na słońce narażone są także osoby o jasnej karnacji. Według szacunków na różne fotodermatozy może cierpieć ok. 4% Polaków.
Nie zawsze można określić, jakie konkretne przyczyny stoją za pojawieniem się dolegliwości. Powodem dolegliwości skórnych po kontakcie ze słońcem mogą być zarówno idiopatyczne (o nieznanym podłożu) formy nadwrażliwości na światło, jak i odczyny powodowane działaniem różnych substancji lub czynników.
Fot. iStock/Alergia na słońce
Uczulenie na słońce — możliwe przyczyny problemów
Do jednych z przyczyn należy możliwy wpływ światła ultrafioletowego na zmiany zachodzące w białkach obecnych w skórze, które traktowane jak alergeny wywołują niewłaściwą reakcję układu odpornościowego. W takim przypadku może pojawiać się stan zapalny, a wraz z nim różne objawy alergii na słońce.
Wywoływać uczulenie na słońce mogą reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne. Reakcje fototoksyczne pojawiają się znacznie częściej od fotoalergii i wywołują je zazwyczaj składniki leków. Najczęściej sprawcami problemów ze skórą po przyjęciu leków są antybiotyki, preparaty hormonalne, leki przeciwcukrzycowe, leki na obniżenie ciśnienia tętnicze, psychotropowe, środki uspokajające, niektóre leki przeciwbólowe. Lista mogących wywoływać reakcje fototoksyczne leków jest znacznie dłuższa. Podobne reakcje uczulenia na słońce mogą powodować zioła lub stosowane kosmetyki. Do poważnych i zagrażających zdrowiu reakcji fototoksycznych może dochodzić na skutek kontaktu skóry z barszczem Sosnowskiego.
Dokuczliwe reakcje skóry na słońce mogą pojawić się także ze względu na istniejącą chorobę. Do takich chorób zaliczamy m.in.: toczeń, łuszczycę, porfirię.
Fotodermatoza (uczulenie na słońce) zazwyczaj pojawia się w wyniku pierwszego kontaktu skóry ze słońcem po zimie. W tym czasie organizm nie zdążył wyprodukować jeszcze wystarczającej ilości melaniny, który chroni skórę przed szkodliwym działaniem słońca. Często początkowe objawy alergii na słońce ustają, ponieważ skóra latem „uodpornia się” na skutki działania promieniowania UV. Wielu pacjentów stwierdza u siebie uczulenie na słońce po nadmiernej ekspozycji na słońce, które skutkowało oparzeniem, np. podczas wakacji w ciepłych i słonecznych krajach.
Uczulenie na słońce — objawy
Pierwsze objawy, jakie powoduje uczulenie na słońce, zazwyczaj pojawiają się w ciągu 12-24 godzin od momentu kontaktu skóry ze światłem słonecznym. Nie jest to jednak reguła, ponieważ zdarzają się przypadki, gdzie przykre objawy uwidaczniały się już kilka minut po ekspozycji na słońce, jak i nawet 48 godzin po nim.
Fot. iStock/ Alergia na słońce
Uczulenie na słońce manifestuje się jedynie na skórze, która miała bezpośredni kontakt z promieniami słonecznymi. Zazwyczaj dotyczy to skóry szyi, dekoltu oraz, przedramion, nieco rzadziej twarzy. Objawy, jakie powoduje uczulenie na słońce są zróżnicowane.
Uczulenie na słońce — objawy:
- grudki wysiękowe;
- czerwone bąble;
- pęcherzyki, zmiany w typie rumienia tarczowatego;
- świąd skóry, czasami bardzo nasilony.
Stwierdzono, że poszczególne objawy, które powoduje uczulenie na słońce, u danych pacjentów zawsze wyglądają tak samo.
Alergia na słońce — jak walczyć z uczuleniem?
Podejrzenie alergii na słońce wymaga konsultacji u dermatologa lub alergologa. Ponieważ fotodermatozy należą do szerokiej grupy schorzeń, nie obejdzie się bez bezpośredniego kontaktu ze specjalistą. Jeśli zmiany skórne spowodowane są reakcjami fototoksycznymi lub fotoalergicznymi, to przede wszystkim należy usunąć czynnik wywołujący objawy. W przypadku stosowania leków konieczne jest zapoznanie się z ulotką, gdzie można znaleźć ewentualną adnotację o właściwościach fototoksycznych lub fotouczulających. Jeśli dany lek naraża na uczulenie na słońce, można poprosić lekarza o przepisaniu zamienników.
Jeśli wystąpią objawy, efekty „odczulające” przynosi także fotochemioterapia, czyli naświetlanie skóry promieniowaniem o odpowiedniej długości fal. Pomóc może przyjęcie leku dostępnego na receptę, zawierającego np. klemastynę. Zaleca się również stosowanie dostępnego bez recepty wapna.
Fot. iStock/Alergia na słońce
Przy nasilonych objawach najważniejszą jest fotoprotekcja
Zabezpieczenie przed szkodliwym wpływem słońca na skórze jest jedną z najważniejszych rzeczy, jaką każdy może samodzielnie wprowadzić, aby uczulenie na słońce się nie pojawiło lub dawało łagodniejsze objawy.
Przede wszystkim unikaj przebywania na słońcu w godzinach największego nasłonecznienia, czyli między godziną 11:00–16:00. Jeśli nie możesz unikać w tym czasie słońca, pamiętaj również o:
- zakładaniu okularów przeciwsłonecznych, noszeniu kapeluszy z szerokim rondem, zakładaniu koszul z długim rękawem;
- smarowaniu skóry kremami z bardzo wysokim współczynnikiem SPF (50+) i szerokim spektrum filtrów UVB/UVA. Ważne jest przy tym, by krem był dedykowany skórze wrażliwej, skłonnej do zmian odczynowych i alergii, aby sam nie spowodował lub nasilił problemu. W ciągu dnia należy ponawiać nakładanie kremu podczas przebywaniu na słońcu.
źródło: www.mp.pl, www.poradnikzdrowie.pl
