Por to dość niepozorne warzywo, które w kuchni jest nieszczególnie doceniane. Zazwyczaj traktujemy go trochę po macoszemu, choć poza wyrazistym smakiem, do zaoferowania nam ma o wiele więcej. Por to niskokaloryczne i zdrowe warzywo, dlatego warto sięgać po niego jak najczęściej.
Por jest mniej docenianym kuzynem cebuli i czosnku, bez których nie wyobrażamy sobie polskiej kuchni. Natomiast por traktujemy z większym dystansem, najczęściej jako zielony dodatek do zup, z których jest pod koniec gotowania wyławiany. Być może wynika to z faktu, że niegdyś to warzywo było przede wszystkim pożywieniem osób mało zamożnych.
Fot. iStock
Por – wartości odżywcze
Por jest warzywem niskokalorycznym, chętnie stosowanym podczas różnych diet. W 100 gramach dostarcza jedynie 24 kcal, za to ma niemało wartości odżywczych. Por obfituje w witaminy: C, A, E, B1, B2, PP i minerały: wapń, potas, fosfor. Poza tym zawiera białko, żelazo, olejki eteryczne, kwas nikotynowy.
Por – właściwości dla zdrowia
Obecna w porze allicyna, o działaniu bakteriobójczym, nadaje specyficzny zapach także cebuli, szczypiorkowi i czosnkowi. Związki siarki również hamują rozwój bakterii. Badania pokazują, że miłośnicy pora, cebuli, czosnku czy szczypiorku rzadziej chorują na nowotwory żołądka niż ci, który unikają tych warzyw w swoim codziennym menu. Ale to nie jedyne zalety pora.
Por chroni układ krążenia
To niepozorne warzywo zawiera kemferol. Ten flawonoid stymuluje wydzielanie tlenku azotu w naczyniach krwionośnych, co dobrze wypływa na napięcie ścian naczyń krwionośnych. Dodatkowo obecność kwasu foliowego obniża poziom homocysteiny we krwi, która uszkadza ściany naczyń krwionośnych, dzięki czemu wzmacnia działanie przeciwmiażdżycowe. Por zawiera dużo polifenoli (33 miligramy na 100 gram), które wykazują intensywne działanie antyoksydacyjne, chroniąc komórki organizmu przez uszkodzeniami.
Por na anemię
W porze znajdziemy także niemało żelaza (2.10 mg/100 g), więc zalecany jest w diecie przy niedokrwistości (anemii). Ponieważ wchłanianie żelaza ułatwia witamina C, por warto komponować z jej źródłami – kiszonymi ogórkami, papryką, zieloną częścią pietruszki czy dressingiem z cytryną.
Por jako prebiotyk
Por zawiera inulinę, która jest naturalnym prebiotykiem. Jego zadanie polega na ułatwieniu wzrostu dobrych bakterii jelitowych, które wspierają odporność i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Inulina obniża również poziom glukozy i cholesterolu we krwi, oraz poprawia przyswajanie składników mineralnych.
Por na kaszel
Podobnie jak w przypadku czosnku czy cebuli, por jest cenny warzywem o właściwościach bakteriobójczych. Sprawdzi się także w przypadku dokuczliwego kaszlu, ze względu na właściwości rozrzedzające wydzielinę i wykrztuśne. Warto wypróbować syrop z pora, który w przygotowaniu przypomina nieśmiertelny syrop z cebuli.
Białą część pora pokrój w plastry, układaj je w słoiku przesypując każdą warstwę cukrem lub zalewając miodem. Słoik należy zakręcić i odstawić w ciepłe miejsce (może być koło kaloryfera) na 24 godziny. Dorośli mogą przyjmować łyżkę stołową syropu na kaszel 2-4 razy dziennie, natomiast dzieciom zaleca się raz dziennie podawanie 1 łyżeczki od herbaty syropu.
Por na reumatyzm
W medycynie ludowej stosowany był jako lekarstwo zmniejszające stany zapalne w chorobach reumatycznych. Zalecano okłady obolałych miejsc, zrobione z jego białej części startej na drobnych oczkach i przełożonej czystym materiałem. Por rozszerza podskórne naczynia krwionośne, więc powoduje lepsze ukrwienie tkanek oraz zmniejszenie odczuwania bólu.
Fot. iStock
Por – komu nie jest zalecany?
Mimo cennych właściwości dla zdrowia, nie każdemu por posłuży, nasilając przykre dolegliwości przez silne działanie olejków eterycznych. Tak może się stać w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego, chorób wątroby i choroby wrzodowej żołądka. Nie jest także zalecany kobietom ciężarnym i karmiącym piersią, oraz dzieciom poniżej 10 miesiąca życia.
Por – jak wybrać i przechowywać?
Najlepsze warzywo to nie tak bardzo wyrośnięte, przez co delikatniejsze w smaku. Im większe i starsze, tym bardziej włókniste będzie. Kolor powinien być intensywnie zielony w górnej części i biały, bez plam, przebarwień i pęknięć u dołu. Por można przechowywać w lodówce ponad 3 tygodnie, o ile wcześniej nie został umyty i drobno pokrojony. Można go również ususzyć i zamrozić, by korzystać w odpowiednim momencie. Im świeższe warzywo, tym więcej składników odżywczych będzie zawierało.
Przepis na zupę krem z pora
Zupa krem z pora to danie proste i łatwe w wykonaniu, które nie tylko fantastycznie smakuje, ale też jest zdrowe i rozgrzewające – idealne na chłodne dni.
Fot. iStock
Składniki na zupę krem z pora:
- 2,5 litra wody (lub bulionu),
- 3 duże pory,
- 2 duże cebule,
- ok 600 g ziemniaków,
- 0,5 szklanki śmietany (może być więcej – do smaku),
- 2 ząbki czosnku,
- 3 łyżki oleju,
- sól do smaku,
- pieprz,
- ew. chili, gdy ktoś lubi bardziej pikantny smak, lub inne ulubione przyprawy np. tymianek,
- grzanki lub groszek ptysiowy.
Kremowa zupa z pora – wykonanie:
- Odkrój część z korzeniem pora, oraz końcówkę mocno zielonych liści. Pory umyj, pokrój w półtalarki część białą i trochę zielonej.
- Cebule obierz i pokrój w kostkę.
- W garnku rozgrzej 3 łyżki oleju, zeszklij na małym ogniu cebulę i pory. Nie przypal!
- Obierz ziemniaki i pokrój w kostkę.
- Do 2,5 litra gotującej się wody (może być także bulion) włóż ziemniaki, por z cebulą, ząbki czosnku, sól i pieprz.
- Gdy warzywa zmiękną, zupę zblenduj, i zaciągnij śmietaną, ewentualnie dopraw do smaku (sól, pieprz, chili, lub tym, co lubisz szczególnie). Jeśli zupa będzie zbyt gęsta, możesz dodać trochę wody.
- Po nałożeniu na talerz zupy, posyp ją grzankami lub groszkiem ptysiowym.
