Neutrocyty, zwane również neutrofilami, są niezwykle istotnym elementem układu odpornościowego człowieka. Jako pierwsze reagują na zagrożenie, rozpoczynając reakcję obronną organizmu. Podwyższone lub niskie neutrocyty we krwi mogą oznaczać kłopoty ze zdrowiem. Jak dokładnie działają neturocyty i wygląda ich norma we krwi u zdrowego człowieka?
Neutrocyty (neutrofile) – czym są i jakie zadania pełnią?
Neutrocyty (neutrofile, granulocyty obojętnochłonne) stanowią najbardziej liczną grupę komórek układu odpornościowego – nawet aż 70% wszystkich leukocytów (białych krwinek). Wywodzą się one z komórek macierzystych szpiku.
Fot. iStock
Młode neutrocyty mają jądro jednopłatowe, które ulega segmentacji (od 2 do 5 elementów) w miarę dojrzewania komórki. Zawierają w sobie bakteriobójcze i bakteriostatyczne białka i mogą wytwarzać rodniki będące substancjami o znaczeniu bakteriobójczym. W każdym neutrocycie znajdują się tzw. wewnątrzkomórkowe ziarnistości, które biorą udział w neutralizacji drobnoustrojów.
Ziarnistości można podzielić na trzy typy:
- pierwotne – zawierają liczne enzymy i białka, są charakterystyczne dla wczesnych etapów rozwoju neutrofilii,
- wtórne – zawierające m.in. alkaliczną fosfatazę, lizozym trawiący drobnoustroje,
- trzeciorzędowe – specjalizujące się w procesie uwolnienia białek zawartych w ziarnistościach na zewnątrz.
Dzięki temu stanowią pierwszą broń w walce z chorobotwórczymi drobnoustrojami, które przedostały się do organizmu. Gdy nic się nie dzieje, neutrocyty utrzymują kształt przypominający kulę o średnicy ok. 12-15 mikrometrów. Kształt ulega zmianie, gdy neutrocyty rozpoczynają zwalczanie zagrożenia i „pożerają” patogen.
Neutrocyty żyją krótko – przez kilkanaście godzin, zazwyczaj do momentu w którym „zużywają się” w kontakcie z patogenem. Na skutek tego kontaktu obumierają (apoptoza). Jeśli nie napotkają na swojej drodze żadnego patogenu, mogą wniknąć do tkanek, gdzie swoje zadanie pełnią następne kilkadziesiąt godzin.
Neurtocyty – jak walczą z zagrożeniem?
Aby neutrocyty spełniły swoje obronne zadanie, najpierw musi nastąpić tzw. preaktywacja. Organizm musi „dać znać” o zagrożeniu wytwarzając cytokiny, czyli białka aktywujące komórki układu odpornościowego. Gdy ta informacja dotrze do neutrocytów, podwyższony poziom wapnia oraz cAMP (przekaźnik pobudzający receptory komórek) wpływa na zmianę kształtu komórki na dwubiegunowy i otwiera przeprowadzenie fagocytozy. Proces ten jest bezpośrednią walką z drobnoustrojami – aktywne neutrocyty pochłaniają je w całości lub w dużych fragmentach. Neutrocyt dzięki specjalnym receptorom najpierw wyłapuje i podłącza się do drobnoustroju, a następnie pochłania go i zamyka w tzw. fagosomie. Gdy patogen jest zamknięty w tym pęcherzyku, działanie rozpoczyna lizozym trawiący drobnoustrój i tym sposobem następuje zahamowanie procesu zapalnego. Apoptoza neutrofili (programowana śmierć komórki ) rozpoczęta w wyniku fagocytozy, jest zakończeniem odpowiedzi immunologicznej organizmu.
Neutrocyty – norma, podwyższone, poniżej normy
Ponieważ neutrocyty pełnią istotną rolę w układzie odpornościowym, ich poziom jest ważnym wskaźnikiem tego, co się dzieje w organizmie. Aby sprawdzić ilość neurocytów we krwi, wystarczy pobranie krwi z żyły (zazwyczaj łokciowej), a następnie przeprowadzenie odpowiedniej analizy w laboratorium.
Fot. iStock
Neutrocyty – norma
Norma, jeśli chodzi o neutrocyty, jest dość szeroka, a ich ilość we krwi może się wahać od 1,5-8 tys./µl. Wynik oblicza się w oparciu o pełną liczbę leukocytów oraz granulocytów we krwi. Na wydruku może zostać określony przez laboratorium skrótem NEU lub NEUT. Jeśli chodzi o dzieci, liczba neutrocytów i innych składników morfotycznych, a co za tym idzie – norma, zmienia się wraz z wiekiem dziecka.
Podwyższone (neutrofilia)
Jeśli analiza krwi wykazuje neutrocyty podwyższone, mamy do czynienia z neutrofilią. Taka sytuacja występuje, gdy dochodzi do wzrostu odsetka liczby neutrofili > 75% lub ich liczna przekracza normę > powyżej 8 tys. komórek/µl. Przyczyn patologicznego wzrostu ilości neutrocytów we krwi jest wiele. Należą do nich m.in.:
- ostre i przewlekłe infekcje bakteryjne i grzybicze,
- obecność w organizmie pasożytów (np. tasiemca)
- infekcje wirusowe,
- nowotwory – w tym białaczki,
- choroby autoimmunologiczne,
- choroby metaboliczne i endokrynologiczne (dna moczanowa, przełom tarczycowy, kwasica ketonowa),
- krwotoki,
- zawał serca, zatorowość płucna,
- zatrucie lekami,
- niedotlenienie,
- urazy, oparzenia,
- zabiegi operacyjne,
- zespół rodzinnej neutrofili,
- zespół Downa.
Neutrofilia fizjologiczna to stan, w którym liczba neutrocytów wzrasta, ale nie ma to związku z istnieniem stanu zapalnego. Dzieje się tak u kobiet ciężarnych w trzecim trymestrze, w sytuacjach stresowych oraz po obfitym posiłku lub wysiłku fizycznym.
Poniżej normy (neutropenia)
Neutrocyty poniżej normy, czyli tzw. neutropenia, to sytuacja, w której ich ilość wynosi poniżej 1500/µl. Spadek ilości neutrocytów poniżej poniżej 500/µl, to agranulocytoza, która jest sytuacją zagrażającą życiu i wymaga hospitalizcji, ze względu na ryzyko rozwoju posocznicy (sepsy) neutropenicznej.
Fot. iStock
Neutropenia (neutrocyty poniżej normy) mogą wynikać w różnych przyczyn. Do najczęstszych zaliczamy:
- stan w wyniku chemioterapii, radioterapii lub sterydoterapii,
- nowotwory szpiku, anemia złośliwa lub aplastyczna,
- infekcje bakteryjne lub wirusowe,
- przewlekłe choroby tkanki łącznej,
- choroby autoimmunologiczne (np. nadczynność tarczycy),
- zakaźne choroby wątroby,
- powiększenie śledziony,
- niedobory witaminy B12 i folianów,
- zatrucie metalami ciężkimi.
Jak widać, zmiany w ilości neutrocytów we krwi mogą mieć wiele przyczyn. Nie sposób jest wyłącznie na podstawie informacji, czy netrocyty są podwyższone czy poniżej normy postawić diagnozy. To jednak jest ważna informacja dla lekarza, który na tej podstawie podejmie konieczne kroki do ustalenia przyczyn takiego stanu.
