Gradówka na oku to zgrubienie powieki, powstałe w wyniku przewlekłego stanu zapalnego. Zmiana ta wyglądem może przypominać jęczmień i często jest z nim mylona, i podobnie jak jęczmień, też „lubi” nawracać. Jeśli taka zmiana pojawiła się na powiece, warto wiedzieć, czym jest gradówka, dlaczego się tworzy i w jaki sposób można ją wyleczyć.
Gradówka i jęczmień to nie to samo. Jak odróżnić je od siebie?
Zarówno jęczmień, jak i gradówka to zmiany pojawiające się na powiekach, z powodu toczącego się stanu zapalnego. Obie pojawiają się dość często, zdecydowanie częściej u osób dorosłych niż u dzieci. Ponieważ obie zmiany dają podobne objawy, bywają ze sobą mylone, a istnieje między nimi istotna różnica.
Jęczmień (hordeolum) dotyczy ostrego, miejscowego zakażenia powiek. Jęczmień zewnętrzny powstaje zwykle na skutek zablokowania ujścia mieszków włosowych rzęs, oraz zakażenia gruczołów łojowych Zeissa lub gruczołów rzęskowych Molla. Z kolei jęczmień wewnętrzny rozwija się w gruczołach tarczkowych Meiboma.
Gradówką (chalazion) to miejscowe, ale przewlekłe zapalenie o charakterze ziarniniaka tłuszczowego (lipogranuloma). Gradówka powstaje w efekcie przenikaniu do tarczki nadmiaru wydzieliny łojowej po zablokowania ujść gruczołów łojowych. Taki stan powoduje reakcję zapalną.
Fot. iStock/Gradówka na powiece
Gradówka — objawy
Gradówka to ropno-krwisty guzek niewielkich rozmiarów, może tworzyć się na górnej, jak i dolnej powiece. Guzek może być niebolesny lub lekko bolesny, zdecydowanie twardy. W początkowym etapie rozwoju gradówki bywa ona mylona z jęczmieniem. Często jednak pojawia się ona w następstwie jęczmienia lub jako powikłanie po nim. Z reguły gradówka nie osiąga dużych rozmiarów i nie dokucza bezpośrednio, jednak zdarzają się przypadki, gdy rośnie większa i zaczyna uciskać rogówkę, powodując astygmatyzm. W takiej sytuacji dochodzi do zaburzeń ostrości wzroku zarówno do dali, jak i z bliska. Dodatkowo obszar przy gradówce może być zaczerwieniony i obrzęknięty, w przypadku nadkażenia bakteryjnego.
Gradówka — leczenie zmiany
Zdarza się czasami, że gradówka znika, ulegając samowyleczeniu. To jednak nie zdarza się często i w większości przypadków dobrze jest skonsultować obecność gradówki z okulistą. Specjalista postawi właściwą diagnozę na podstawie wywiadu oraz badania w lampie szczelinowej. W czasie badania specjalista dokładnie ogląda powiekę, gałkę oczną oraz tkanki wokół oczodołu. Jeśli gradówki nie widać gołym okiem, zdecydowanie można ją wyczuć pod palcem.
Jak leczyć gradówkę?
Okłady i masaż — domowe sposoby na gradówkę
Jeśli stan zapalny dopiero się rozwija, przy pierwszych objawach warto wykorzystać ciepłe okłady, które zmniejszają stan zapalny. Aby zadziałały, trzeba wykonywać je systematycznie, kilka razy dziennie przez ok. 15-20 minut. Poza okładami warto zastosować masaże, które złagodzą tworzący się obrzęk i ułatwią odprowadzenie zalegającej masy, wywołującej stan zapalny. Masaż udrażniający powinien być prowadzony w kierunku ujścia gruczołów w krawędzi powieki. Należy przesuwać palec po powiece górnej z góry do dołu, a w powiece dolnej – z dołu ku górze. Równie ważne jest zachowanie szczególnej higieny by podczas czynności nie doszło do nadkażenia masowanego miejsca.
Fot. iStock/Gradówka na powiece
Antybiotyki
Jeśli okłady i masaże stosowane przez kilka dni nie przyniosą ulgi, a stan zapalny będzie się zaostrzał, trzeba skonsultować się z lekarzem. Specjalista może przepisać maść z antybiotykiem, do stosowania miejscowego. Ta metoda także wymaga systematyczności, ponieważ 3-4 razy dziennie należy nakładać na brzegi powiek cienką warstwę preparatu.
Zastrzyki na gradówkę
Gradówki można także leczyć zastrzykami zawierającymi kortykosteroidy. Ta metoda ma jednak poważny minus, gdyż istnieje ryzyko trwałego odbarwienia skóry lub jej atrofii (ścieńczenia) w miejscu wstrzyknięcia.
Leczenie chirurgiczne gradówki
Jeśli powyższe metody zawiodą, pozostaje jeszcze leczenie chirurgiczne. Polega ono na otwarciu gradówki od strony spojówki tarczkowej, usunięciu zawartości i samej włóknistej torebki, która ją otacza. Po zabiegu wskazane jest zastosowanie maści z antybiotykiem, aby uniknąć ryzyka zakażenia. Zabieg chirurgicznego usunięcia gradówki trwa ok. 20 minut i nie pozostawia blizn.
Fot. iStock/Gradówka na powiece
Gradówka — kiedy nie warto zwlekać z wizytą u okulisty?
Gradówka wymaga pilnej konsultacji okulistycznej, jeśli pojawią się dodatkowe, niepokojące symptomy. Do szczególnie niepokojących objawów, które należy zgłosić lekarzowi, zaliczamy:
- obrzęk całego oka;
- opuchnięcie powieki i wypadania rzęs;
- pojawienie się sino-czerwonej obwódki wokół rogówki;
- pojawienie się zaburzeń widzenia,
- wysoką gorączkę,
- powiększenie regionalnych węzłów chłonnych.
Co, jeśli gradówka nawraca?
Zarówno gradówka, jak i jęczmień, są zmianami, które mogą nawracać i to dzieje się dość często. Z tego powodu ważne jest zachowanie wysokiej higieny dłoni i oczu, by unikać ryzyka ponownego pojawienia się kolejnego stanu zapalnego.
Jeśli mimo tego gradówka nawraca ciągle w tym samym miejscu, trzeba taką sytuację omówić z lekarzem. Może się zdarzyć, że nawroty wynikają z rozwoju choroby nowotworowej, szczególnie złośliwego nowotworu powieki — raka gruczołu łojowego. Wtedy guzkowi może towarzyszyć również utrata rzęs.
