Cytron, zwany najczęściej Ręką Buddy lub cedratem, to owoc egzotyczny, który zachwyca wyglądem. Choć u nas wciąż jest rzadkością, zdecydowanie przyciąga w sklepach uwagę charakterystycznych kształtem. Poza nim cytron wyróżnia się zawartością cennych dla zdrowia substancji. Uważany jest również za symbol szczęścia.
Cytron — jak wygląda ten egzotyczny owoc?
Cytron (Citrus medica L. var. sarcodactylis) jest uważany za pierwszy cytrus znany ludzkości. Pochodzi on najprawdopodobniej z Indii, a obecnie uprawiany jest głównie w Azji. Tam traktuje się go jako symbol szczęścia i powodzenia, także finansowego.
Cytron krzew lub niewielkie, wiecznie zielone drzewo, które osiąga maksymalną wysokość do 3 m. Podobnie jak inne cytrusy, cytron ma krzaczasty pokrój i kolczaste, sztywne pędy. Pojawiają się na nich duże, skórzaste liście, w kolorze nasyconej zieleni. Cytron ma wiele odmian, ale zdecydowanie do najpopularniejszej, ze względu na intrygujący wygląd, zaliczamy odmianę Fingered, czyli tzw. Rękę Buddy. Jej wygląd kojarzy się z dłonią ze względu na kształt palczastych wyrostków owocu, lub też mackami ośmiornicy.
Fot. iStock/Cytron (Ręka Buddy)
Owoce cytronu osiągają długość do 30 cm i mogą ważyć nawet 2,5 kg. Owoce odmiany Ręka Buddy cieszą oczy intensywnie żółtym kolorem skórki, która stanowi nawet 70% owocu, zawiera niewiele miąższu, a reszta to głównie niejadalna biała, gorzka wyściółka wewnętrzna. Cytrony ogólnie zawierają niewiele mało soczystego i kwaśnego miąższu. Skórka wydziela intensywny i przyjemny aromat, dzięki czemu wykorzystuje się ją na różne sposoby.
Czy można w polskich sklepach kupić ten egzotyczny owoc? Tak, ale jest to bardzo trudne zadanie. Ręka Buddy jest raczej rzadkim okazem do kupienia w sklepach internetowych. Jeśli uda się już trafić na owoc cytronu, należy liczyć się z kosztem kilkudziesięciu złotych za sztukę. O wiele łatwiej jest kupić kandyzowaną skórkę tego owocu (100 g za ok. 3-4 zł). Można również zakupić drzewko w doniczce, które, przy odpowiedniej pielęgnacji i odrobinie szczęścia, może wydać jadalne owoce.
Fot. iStock/Cytron (Ręka Buddy)
Cytron — co w nim znajdziemy?
Cytron wydziela niezwykły zapach, który przybiera na sile w czasie dojrzewania owoców. Jest on efektem zawartości w owocach olejków eterycznych (m.in. limonen), które doceniono w produkcji perfum, odświeżaczy powietrza, kremów i toników do twarzy, mydeł, odżywek do włosów, szamponów i innych kosmetyków.
Cytron obfituje witaminy, minerały i związki bioaktywne, które wywierają istotny wpływ na zdrowie. W jego składzie znajdziemy mi.in.: witaminy C, A i E, PP, oraz minerały takie jak potas, wapń, żelazo, fosfor. Obecne są w nim również flawonoidy o właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych, kwasy organiczne i aminokwasy. Saponiny działają m.in. wykrztuśne, moczopędne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, natomiast fitosterole wpływają na zahamowanie wchłaniania cholesterolu w jelicie. Obecna w Ręku Buddy hesperydyna jest cenionym składnikiem leków na żylaki, hemoroidy, wspiera również prawidłowe krążenie krwi w organizmie. Glikozydy odgrywają ważną rolę dla prawidłowej pracy serca.
Cytron — zastosowanie
Obecność związków bioaktywnych w cytronie sprawia, że jest on wartościowym wsparciem w leczeniu chorób przewlekłych i obniżaniu ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych. Cytron wspiera w diecie stosowanej przeciwko otyłości, cukrzycy, nadciśnieniu i miażdżycy, oraz chorobom nowotworowym. W Chinach wykorzystywano go w medycynie ludowej do leczenia bólów brzucha i głowy, reumatyzmu i zapalenia stawów innego pochodzenia, likwidacji obrzęków. Cytron, podobnie jak inne cytrusy, stosowany był do łagodzenia przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych i przeziębień.
Sok z cytronu można dodawać do herbat czy napojów, a jego aromatyczna skórka po usunięciu niejadalnych białych włókien nadaje się do kandyzowania (prażenia w cukrze), a następnie trafia do wypieków. Świeża skórka podkreśla smak potraw kuchni Dalekiego Wschodu, można ją dodać również do dżemów i owocowych musów. Ususzona sprawdzi się jako naturalny odświeżacz powietrza, odwieszona w woreczku np. w szafie. Na Korsyce wytwarza się z niej tradycyjny likier Cedratine.
Fot. iStock/Cytron (Ręka Buddy)
Cytron w doniczce
Cytron to roślina, którą można uprawiać w domu w doniczce. Wymagania ma podobne do innych doniczkowych cytrusów, które są częstą ozdobą polskich domów. Drzewku służą letnie temperatury i słońce, a przy tym systematyczne podlewanie. Latem można przenieść doniczkę z cytronem do tarasu, ogrodu lub na słoneczny balkon. Podczas zimowych miesięcy temperatura powinna się wahać w przedziale ok. 12-15°C, nie spadając poniżej 5-8°C. Choć nie zawsze jest to proste zadanie, odpowiednio pielęgnowana roślina może wydać owoce, które są niecodzienną ozdobą salonu oraz wydzielają piękny świeży zapach.
