Anemia (niedokrwistość) jest stanem chorobowym, na który najczęściej zapadają kobiety w wieku rozrodczym. Niedokrwistość negatywnie wpływa na funkcjonowanie organizmu i powoduje różne dolegliwości. Co to jest anemia, jakie objawy wywołuje, i co należy zrobić w razie jej podejrzenia?
Co to jest anemia?
Anemia (niedokrwistość) to stan, do którego dochodzi z powodu zbyt małej liczby czerwonych krwinek (erytrocytów) lub niewystarczającej ilości obecnej w nich hemoglobiny. Krwinki czerwone powstają w szpiku kostnym i dzięki hemoglobinie umożliwiają transport tlenu z płuc do tkanek, oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Gdy dochodzi do anemii komórki organizmu nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, by poprawnie funkcjonować.
Najczęściej występuje anemia z niedoboru żelaza. Najbardziej narażone są kobiety w wieku rozrodczym, w których przypadku intensywne miesiączki oraz niewłaściwa dieta mogą prowadzić do niedokrwistości. Anemia często stwierdzana jest u kobiet w ciąży oraz nawet u 40% dzieci poniżej 2. roku życia.
Zobacz również: Żelazo w organizmie: rola, czynniki zwiększające zapotrzebowanie
Przyczyny anemii
Anemia może mieć wiele przyczyn, które upatruje się w:
Nieprawidłowym procesie produkcji krwinek czerwonych. Może do niego dochodzić w przypadku:
- gdy w szpiku kostnym brakuje np. żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12, koniecznych do zbudowania prawidłowych krwinek. Jest to najczęstsza przyczyna, może dotyczyć nawet 80% przypadków niedokrwistości;
- gdy pomimo odpowiedniej ilości potrzebnych krwinkom substancji szpik kostny przestaje funkcjonować (całkowicie lub częściowo);
- chorób innych tkanek i narządów, które pośrednio mogą wpływać na proces powstawania krwinek. Zalicza się do nich m.in.: nowotwory, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze, choroby nerek i układu pokarmowego.
Zwiększonym rozpadzie krwinek czerwonych. Dochodzi do niego w przypadku wrodzonych lub nabytych wad budowy erytrocytów.
Utracie krwi. Może być to utrata nagła większej ilości krwi, np. na skutek urazu, lub długotrwała utajona utrata krwi (np. z niewidocznego krwawienia z przewodu pokarmowego).
Zobacz również: Krew – skład, funkcje i grupy krwi. Co warto wiedzieć o krwi?
Jakie objawy powoduje anemia?
Anemia powoduje objawy, które w wyraźny sposób wpływają na funkcjonowanie organizmu. U osób cierpiących z powodu niedokrwistości stwierdza się m.in.:
- osłabienie, brak energii, szybkie męczenie się;
- kołatanie serca, duszności;
- bóle i zawroty głowy;
- blada skóra i śluzówki wewnątrz jamy ustnej;
- problemy z utrzymaniem koncentracji i uwagi, nauką.
Jeśli anemia wynika z niedoboru żelaza, objawy obejmują również:
- łamanie się i wypadanie włosów;
- osłabienie paznokci, pojawienie się na nich rowków;
- suchość skóry;
- wygładzenie powierzchni języka z towarzyszącym mu bólem i pieczeniem;
- apetyt na nietypowe rzeczy, np. glinę lub kredę, co obserwuje się głównie u dzieci;
Do objawów anemii wynikającej z istnienia innych chorób dochodzą również objawy danej choroby podstawowej.
W przypadku sygnałów wskazujących na anemię należy zgłosić się do lekarza, który na podstawie wyniku morfologii krwi oraz po wywiadzie lekarskim i badaniu fizykalnym rozpozna problem. Następnie lekarz zleci diagnostykę prowadzącą do ustalenia przyczyny niedokrwistości.
Fot. iStock
Anemia w ciąży
Anemia w ciąży to problem dotyczący nawet 40% przyszłych mam. Organizm ciężarnej musi zwiększyć objętość krwi, ale potrzebuje do tego więcej żelaza, witaminy B12 oraz kwasu foliowego. Jeśli tych substancji jest zbyt mało, rozwija się niedokrwistość. Najczęściej anemia w ciąży jest łagodna i nie stanowi powodu do zmartwień. Jednak w poważnych i nieleczonych przypadkach może skutkować np. przedwczesnym porodem lub urodzeniem dziecka o niskiej masie urodzeniowej.
Anemia w ciąży może objawiać się podobnie, jak w innych przypadkach niedokrwistości:
- pojawia się uczucie zmęczenia lub osłabienia;
- skóra staje się blada;
- pojawia się zadyszka i szybsze bicie serca,
- pojawiają się problemy z koncentracją.
Ponieważ łagodna anemia może przebiegać bezobjawowo, przyszłe mamy powinny na czas wykonywać zlecone przez lekarza badania krwi. Najczęściej lekarz poleca ciężarnej cierpiącej na anemię stosowanie suplementu zawierającego żelazo, kwas foliowy czy witaminy B12 oraz wprowadzenie do diety pokarmów bogatych w powyższe składniki.
Leczenie anemii (niedokrwistości)
Anemię leczy się w sposób zależny od przyczyny choroby.
Jeśli anemia wynika z niedoboru żelaza, stosuje się preparaty żelaza oraz dietę bogatą w żelazo i witaminy z grupy B. W posiłkach nie powinno zabraknąć zielonych warzyw, produktów pełnoziarnistych oraz mięsa i podrobów, które są dobrym źródłem powyższych substancji. Warto przy tym wiedzieć, że żelazo wchłania się lepiej w towarzystwie witaminy C (znajdziemy ją w owocach i warzywach). Przy niedokrwistości z powodu żelaza poleca się odstawić kawę i herbatę oraz produkty z dużą ilością błonnika.
Zobacz również: 7 naturalnych produktów, które skutecznie zwalczają anemię
Gdy anemia spowodowana jest chorobą, należy leczyć chorobę podstawową, by usunąć niedokrwistość. Lekarze w razie potrzeby mogą zlecić przetaczanie krwinek, a w niektórych chorobach uwarunkowanych genetycznie również przeszczepienie szpiku kostnego.
