Go to content

Żelazo w organizmie: rola, czynniki zwiększające zapotrzebowanie

Żelazo jest jednym z tych składników mineralnych, które występują w organizmie w minimalnych ilościach, a mimo to mają ogromne znaczenie dla zdrowia. Niedobór może prowadzić do przykrych konsekwencji, a wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich problemy zdrowotne wynikają właśnie z niskiego poziomu żelaza. Ten składnik mineralny odgrywa rolę w procesie podziału komórek, pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny czy przyczynia się do zmniejszenia odczuwania zmęczenia.

Po co nam żelazo?

Zawartość żelaza u człowieka to zaledwie 0,01%. Niezależnie od tego jest to nadal bardzo istotny mikroelement – niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wraz z cynkiem i selenem wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Jest także składową hemoglobiny i bierze czynny udział w dostarczaniu tlenu do poszczególnych komórek organizmu. Z kolei jako element enzymów pomaga w walce ze stresem oksydacyjnym i uczestniczy w syntezie serotoniny oraz tlenku azotu.

Oprócz tego żelazo: pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego odgrywa rolę w procesie podziału komórek.

Żelazo jest więc kluczowym elementem dla zdrowia, a jednak ludzki organizm nie ma zdolności do produkcji tego niezwykle ważnego składnika mineralnego. Składnik ten musi być zatem przyswajany z pokarmu lub dostarczany w postaci suplementów.

Jak rozpoznać zwiększone zapotrzebowanie na żelazo?

Przyczyn niedoboru żelaza jest wiele. Wśród najważniejszych wymienia się zbyt małą podaż tego mikroelementu, zwiększone zapotrzebowanie organizmu czy upośledzenie wchłaniania. Powodem niedoboru może być również utrata żelaza z uwagi na przewlekłe krwawienia – zarówno te spowodowane przez wypadki i choroby, jak i przez obfite miesiączki.

Pierwszym objawem niedoboru żelaza jest poziom stężenia ferrytyny w krwi, który jest poniżej normy. Symptomem zbyt niskiej podaży tego pierwiastka jest również niedokrwistość. W przypadku tej przypadłości można zaobserwować takie objawy, jak:

  • bladość warg oraz skóry,
  • zmniejszenie koncentracji,
  • spowolnienie funkcji umysłowych,
  • palpitacje serca.

Niedobór żelaza objawia się również zmniejszeniem aktywności, przewlekłym zmęczeniem czy słabszą kondycją włosów i paznokci, dlatego dodatkowa w takich sytuacjach suplementacja żelaza ma ogromne znaczenie.

Kto wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo?

Ilość żelaza, jaka jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania, zależy od wielu zmiennych, takich jak płeć, wiek, kondycja zdrowotna czy przebyte choroby. Istnieją jednak
grupy wyższego ryzyka i okresy, kiedy zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta ponad normę.

Obfite miesiączki

Obfite miesiączki kojarzą się z osłabieniem, omdleniami czy zawrotami głowy. Jednak złe samopoczucie i zmęczenie to nie wszystko. Osoby, u których menstruacja przebiega długo i powoduje znaczne krwawienie, powinny koniecznie wykonać badanie weryfikujące poziom żelaza we krwi. Konsekwencją obfitych miesiączek jest często anemia, dlatego konieczna może okazać się suplementacja żelaza dla kobiet. Takie rozwiązanie wspomaga odbudowanie prawidłowego stężenia wewnątrzustrojowego tego mikroelementu.

Nadmierny wysiłek fizyczny

Intensywny trening wpływa na szybsze zużywanie zapasów żelaza. To z kolei może prowadzić do niedokrwistości. Uprawianie sportu wzmaga zapotrzebowanie na żelazo (ciało potrzebuje składnika mineralnego m.in. do szybszego transportowania krwi). Znaczenie ma również rodzaj uprawianej dyscypliny sportowej. W wyniku wykonywania dynamicznych ruchów (przykładowo zrywów) dochodzi do zjawiska hemolizy mechanicznej. W konsekwencji dochodzi do rozbijania erytrocytów w celu zamortyzowania ciała podczas lądowania po wyskoku czy uderzeniu. Duże nasilenie hemolizy mechanicznej z czasem może doprowadzić do rozwoju anemii.

Okres szybkiego wzrostu u młodzieży

Niedostatek żelaza w okresie szybkiego wzrostu może powodować pogorszenie się funkcji poznawczych u młodzieży. Żelazo pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych, dlatego jego niski poziom przekłada się na problemy z koncentracją. Zbyt niska podaż tego składnika prowadzi również do obniżenia sprawności fizycznej i powoduje, że organizm jest bardziej podatny na infekcje.

Actiferol – kiedy warto sięgać po suplement żelaza?

Podejmując decyzję o suplementacji żelaza, warto sprawdzić środki o potwierdzonym i zbilansowanym składzie, takie jak suplement diety Actiferol. Preparat ten charakteryzuje się innowacyjną formułą, zawierającą zemulgowany i zmikronizowany pirofosforan żelaza. Taka forma żelaza jest lepiej przyswajalna 1 i bardzo dobrze tolerowana 2. Actiferol polecany jest w przypadku obfitych miesiączek, intensywnych treningów czy częstego oddawania krwi. Ponadto mogą po niego sięgać niemowlęta, dzieci i młodzież, a także wegetarianie i weganie. Bardzo dobra tolerancja żelaza zawartego w Actiferol, jest istotna gdy konieczne jest wdrożenie długookresowej suplementacji.


1. WHO. Guidelines on food fortification with micronutrients. 2006.

2. Jackowska T., Sapała-Smoczyńska A., Kamińska E., Dev Period Med. 2015 Apr-Jun
19(2):217-24.

Redakcja dokłada wszelkich starań co do jakości merytorycznej przedstawianych treści, żadne informacje nie stanowią porady medycznej i nie zastąpią konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Z tego powodu redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych w serwisie, gdyż nie prowadzi konsultacji medycznej w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.